Projectbeschrijving
Transformatie van kantorencomplex naar gemixt maatschappelijk programma
Sociale uitwisseling in optima forma
De bibliotheek in de binnenstad van Zwolle moest plaatsmaken voor winkels, waarna de gemeente Zwolle op zoek ging naar een nieuwe plek in het centrum. Ze liet haar oog vallen op twee kantoorpanden aan de singel, voorheen van het energiebedrijf die in gebruik waren bij de GGD. Daarbij is bewust gekozen voor behoud van de panden en transformatie naar een nieuwe functie als cultuurhuis. Medeopdrachtgever (voor het interieur) is de fusie-organisatie van bibliotheek en twee kunstinstellingen, de stichting Stadkamer. De vraag aan de architect was de beide panden geschikt te maken voor het publieksprogramma van de nieuwe organisatie, waarbij laagdrempeligheid, verblijfskwaliteit en ontmoeting belangrijke uitgangspunten waren. Het nieuwe cultuurhuis moest aantrekkelijk zijn voor de gehele bevolking van Zwolle. De opdracht is gegund aan JHK Architecten middels een aanbesteding.
Ontmoeting en activiteit door het hele gebouw heen
Stadkamer huist naast de bibliotheek cultuureducatie, horeca, onderwijs (HBO), lokale omroep, kantoorruimte, studeerplekken, speelfaciliteiten voor kinderen en een multifunctionele zaal die door iedereen te gebruiken is en altijd toegankelijk is voor alle belangstellenden. De belangrijkste ontwerpingreep in het verbinden van beide gebouwen was het maken van een grote vide in het hart, waarin een nieuw volume is geplaatst voor een multifunctionele zaal. Deze ligt pal aan de entree en is daarmee uitnodigend naar alle bezoekers en passanten. Dit effect wordt nog versterkt door de opvallende led-verlichting op de gevel afgestemd op de activiteiten. Deze ontwerpingreep komt op conto van de architect die de opdrachtgever heeft geadviseerd het oorspronkelijke bouwdeel, zonder programmatische meerwaarde, te slopen en vervangen voor een nieuwe zaal die inderdaad een cruciale rol is gaan spelen in de programmering van Stadkamer en zo van grote waarde is gebleken in de verbinding tussen gebruikersgroepen.
Ook zijn de gevels geopend naar de singel en is in de 'bunker' van de kelder de kinderafdeling gemaakt, met zicht naar het koffiecafé via een brede trap. Door het 'gat' in het gebouw ontstaat een ruimtelijke vide met uitwaaierende ontdekkingsroutes en doorzichten door het gehele gebouw. Ook de vide is een essentieel onderdeel van het ontwerp dat bijdraagt aan zichtbaarheid, verbinding en een prettig verblijfklimaat van het gebouw. De reuring op de begane grond zwakt omhoog richting bibliotheek en rustige studeer- en werkplekken steeds verder af. Op het dak is met de groene Tuinkamer een extra ruimte gemaakt voor activiteiten als natuureducatie.
Beste bibliotheek
Stadkamer heeft met deze kwaliteiten een grote aantrekkingskracht op een zeer divers publiek. Door de open, transparante plint is het gebouw zeer gastvrij naar zijn omgeving. De laagdrempeligheid wordt nog bevorderd door het hergebruik van het bestaande meubilair en nieuwe, basic interieurelementen waarbij met opzet een al te 'hippe' uitstraling is vermeden. Zo kan iedereen zich er thuis voelen en sluit het gebouw door een al te glossy design niet bij voorbaat groepen uit. Dit heeft een groot effect op de sociale meerwaarde van gebouw en programma, omdat verschillende bevolkingsgroepen zich op vanzelfsprekende, ongedwongen wijze mengen. In 2018 is het gebouw uitgeroepen tot 'Beste Bibliotheek van Nederland', mede door het gebouw en de inrichting.
‘De aantrekkingskracht van het gebouw voor heel Zwolle is enorm. Op ieder moment van de dag zitten hier veel mensen: ouderen, studenten, mensen met kinderen en van alle leeftijden. Door het uitnodigende, open en lichte ontwerp zijn drempels weggenomen. Daarmee zijn we echt geslaagd in de doelstelling om een educatief centrum te maken, gericht op maatschappelijke verbinding.
’
Astrid Vrolijk, directeur Stadkamer