De BNA, de NVTL en de BNSP schreven in samenwerking met de gemeente Rotterdam en de IABR 2014 de prijsvraag ‘De stad als ecosysteem: ontwerpen met stromen’ uit.
In deze prijsvraag werd onderzocht hoe de hypothese opgeworpen door de zesde IABR ‘Urban by Nature’ kan worden ingezet in een concrete ontwerpopgave, in dit geval de herontwikkeling van de Blaak / Westblaak in Rotterdam. De uitdaging was om op een andere manier naar deze, zo op het eerste gezicht klassieke, ruimtelijke ordeningsopgave te kijken. In deze prijsvraag keken de deelnemers vanuit de optiek van de stad als levend organisme met vitale organen, structuren en een gezonde stofwisseling. Vanuit dat perspectief kon gesteld worden dat de Blaak / Westblaak momenteel niet gezond is. Hoe kan het metabolisme van de Blaak / Westblaak zo verbeterd worden dat dit stadsdeel een positieve bijdrage gaat leveren aan het totale organisme van de Stad Rotterdam? Welke nieuwe inzichten levert deze benadering op?
Over de Blaak / Westblaak
De Blaak / Westblaak is een van de hoofdslagaders van het Rotterdamse wegennet en een belangrijke ruimtelijke structuur in het centrum van de stad. Het gebied is een duidelijk voorbeeld van de stedenbouw uit de naoorlogse periode, waarbij de scheiding van functies leidend was. In het gebied is op dit moment vooral de verkeersfunctie dominant, het gebied rond Blaak / Westblaak vormt daardoor een enorme barrière tussen de binnenstad en de rivier.
De aan de Blaak grenzende bebouwing heeft hoofdzakelijk een kantoorfunctie. Dit resulteert in een weinig levendige plint en een geringe interactie tussen gebouw en openbare ruimte. Ook staan er veel kantoorgebouwen geheel of gedeeltelijk leeg. Dit alles versterkt het desolate karakter van het gebied, zeker in de avonduren.
De prijsvraag stelde de opgave hoe vanuit de benadering van het metabolisme van de stad op een innovatieve en integrale manier aan de problematiek van de Blaak / Westblaak kan worden ontworpen. De stromen van mensen en de daarbij behorende infrastructuren waren daarin een wezenlijk onderdeel. Tegelijkertijd zijn ook andere elementen van de stofwisseling, zoals lucht, energie, water, informatie, biomassa en voedsel van essentieel belang voor het creëren van een gezond en productief stadsdeel. De Blaak / Westblaak moet een vitaal onderdeel worden van het ‘organisme’ Rotterdam.
Deelvragen die bij deze opgave spelen waren
- Hoe kan het ontwerp bijdragen aan het verbeteren van problemen op het gebied van bijvoorbeeld het stadsklimaat fijnstof, hittestress, waterberging, en duurzame energie? Welke stromen en infrastructuren zijn in de ogen van de inzenders bepalend voor de ontwikkeling van de Blaak / Westblaak?
- Hoe en op welk schaalniveaus spelen de stromen energie, voedsel, water, lucht, geluid, mens en verkeer een rol en hoe kan hun verwevenheid met elkaar een positieve bijdragen leveren op verschillende schaalniveaus? (stad, omgeving, gebouw)
- Hoe zijn die infrastructuren verweven met de rest van de stad en welke rol speelt dit bij de ontwikkeling van de Blaak / Westblaak?
- Hoe vertaalt zich dit in een nieuw ontwikkelingsperspectief voor de Blaak / Westblaak?