2018 De stad van de toekomst – resultaten onderzoek

Aan de hand van vijf testlocaties van 1 x 1 km in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven werd in 2018 gekeken naar nieuwe manieren van stad maken. De onderliggende vraag was hoe we in tijden van de volgende verdichtingsgolf bouwopgaven kunnen koppelen aan energietransitie, innovaties op gebied van vervoer, circulaire economie en andere systeem‐ en netwerkinnovaties. Tien multidisciplinaire teams werkten visies uit voor de vijf testgebieden. Naast architecten en stedenbouwkundigen werkten landschapsarchitecten, mobiliteitsexperts, experts op gebied van circulaire economie, energietransitie, future strategies en smart cities, kunsteraars en schrijvers mee aan deze grote ontdekkingsreis. Op een ‘level playing field’ werd er samen met alle betrokkenen vanuit gemeenten en gebieden gewerkt aan visies voor de vijf ‘vensters op de stad’ en aan ideeën voor de stad van de toekomst in het algemeen. Zij werden gevoed door masterclasses, lokale ateliers en plenaire bijeenkomsten, waar over de locaties heen het debat werd gevoerd over de stad van de toekomst.

Werken aan de stad van de toekomst is nadenken over in wat voor stad we willen leven en hoe we die stad dan kunnen ontwerpen en realiseren. We weten niet hoe de toekomst eruit zal zien en kunnen alleen maar gissen naar de snelheid waarmee de in deze studie centraal gestelde transities vorm zullen krijgen. Een ding staat vast: ze moeten vroeg of laat, en liefst zo snel mogelijk in gang worden gezet, willen we onze steden en de rest van ons land toekomstbestendig maken.

De ontwerpteams van ‘De stad van de toekomst’ hebben eerste ontwerpstappen gezet binnen een complexe en onzekere context. Onder politici en beleidsmakers heerst nog veel koudwatervrees. En dan de regelgeving. Nieuwe en aangepaste regelgeving is nodig die stuurt op doelen, en niet langer op de wijze waarop deze bereikt moeten worden. Dat roept weer vragen op wie het voortouw neemt dan wel stuurt op het investeren en het inrichten op de verschillende schaalniveaus. Kortom, we zijn er nog lang niet omdat er ook randvoorwaarden nodig zijn om de ambitieuze doelen te realiseren. Daadkracht en duidelijkheid zijn geboden, want er zijn geen standaardoplossingen voor de ruimtelijke inpassing van de dringende transitieopgaven en maatschappelijke opgaven. We bewandelen ongebaande paden. De ontwerpvisies die in het kader van ‘De stad van de toekomst’ zijn gemaakt, laten zien welke toekomstbeelden we zouden kunnen nastreven, maar ook welke maatregelen we zeker moeten nemen.

Onderstaande ‘blauwdruk’ geeft een inkijk in de ‘lessons learned’ uit deze ontwerpstudie, die voor alle professionals en betrokkenen bij stedelijke ontwikkeling interessant zijn.