Parametrisch ontwerpen is in de architectenbranche vooral bekend als techniek om gebouwen met een complexe geometrie betrouwbaar te maken, al dan niet gekoppeld aan digital fabrication. Maar de software is net zo goed toepasbaar op hele gewone gebouwen. Een paar eenvoudige oplossingen kunnen het ontwerpproces al sneller, slimmer en goedkoper maken, waarmee je het competitief vermogen van jouw bureau vergroot. Steeds meer architecten houden zich bezig met parametrisch ontwerpen. Een op de vier architecten heeft hier al ervaring mee en een net zo grote groep wil ermee aan de slag.
Parametrisch ontwerpen: sneller, slimmer en goedkoper
Wat is parametrisch ontwerpen?
Bij een parametrisch model rekent het systeem gevolgen van verschillende keuzes voor je door. Wat betekent een bepaalde aanpassing voor de bouwkosten? Wat betekent het voor de hoeveelheid materiaal en de CO2-uitstoot?
Het komt er eigenlijk op neer dat we onze kennis intelligent verwerken in een datamodel. De voordelen daarvan zijn groot.
- Je kunt meer klantwaarde realiseren doordat je alternatieven eenvoudiger test. Denk aan het doorrekenen van verschillende opties en het kwantificeren van de relatieve prestatie ten opzichte van alternatieven. Heb je hiervoor de bibliotheken beschikbaar, dan reken je bijvoorbeeld met één druk op de knop uit wat het verschil is in kosten (en eventuele andere dimensies als bouwtijd) van de keuze tussen een rieten dak en een pannendak. Het ontwerpproces wordt hierdoor inzichtelijk voor de opdrachtgever. De toegevoegde waarde van het ontwerp is zelfs meetbaar.
- Je kunt kosten verlagen en snelheid verhogen doordat berekeningen die vaak herhaald worden onderdeel uitmaken van het model. Je hoeft dus bijvoorbeeld niet iedere keer hoeveelheden uit te rekenen.
- Wijzigingen zijn makkelijker door te voeren. Je bent daardoor tot later in het proces flexibel.
- Het vermindert fouten doordat de geautomatiseerde handelingen consistent zijn en coherent en reproduceerbaar. Hiermee verlaag je faalkosten, zowel in het ontwerpproces als in de productie en uitvoering.
- Het kan relatief eenvoudig automatisch worden gekoppeld aan industriële productie, wat ook weer kosten verlaagt en het risico op fouten verkleint.
Tegenwoordig kun je in de meeste ontwerp- en engineeringsprogramma’s parametrisch ontwerpen. Ieder onderdeel dat je modelleert of tekent kun je parametrisch aanpassen naar een andere afmeting. Parametrisch ontwerpen wordt vooralsnog voornamelijk toegepast voor delen van het ontwerp (bijvoorbeeld de gevel) of juist meer grofstoffelijk op het schetsontwerp.
Binnen het begrip parametrisch wordt verschil gemaakt tussen volledige vrije parametriciteit zonder beperking van afmetingen of modulaire parametriciteit. Modulaire parametriciteit zie je bijvoorbeeld veel terug in de woningbouw. Zo heeft de lengte van de kanaalplaatvloeren invloed op de diepte van de woningen. 7200mm is aantrekkelijker en makkelijker te produceren en monteren dan 7.000 mm omdat je dan met een pasplaat moet werken.
Versterking van het creatieve proces
Wat we met parametrisch ontwerpen eigenlijk doen is een gebouw miljoenen keren bouwen in software, om optimaal antwoord te geven op een veelvoud aan vragen. Het parametrisch model dat ontstaat, versterkt het creatieve proces door te laten zien hoeveel er binnen de gestelde randvoorwaarden mogelijk is. Vaak is dat veel meer dan je zelf zou bedenken. Gedurende het proces kun je waardes toevoegen en aanpassen. Zo wordt het model steeds verfijnder. Totdat je uitkomt bij het gewenste resultaat, dat je dan ook veel makkelijker onderbouwt richting de klant.
Architect overbodig?
Maakt parametrisch ontwerpen het werk van de architect overbodig? Zeker niet. Om efficiënt en effectief antwoord te geven op vragen van klanten en de maatschappij, heb je als architect hulpmiddelen nodig. Parametrisch ontwerpen is zo’n hulpmiddel. Het zorgt ervoor dat je je werk beter kan doen, maar vervangt het zeker niet. De systemen komen immers wel met scenario’s voor slimme oplossingen, maar die scenario’s moeten beoordeeld en getoetst worden en ook qua vormgeving is daar nog veel aan te doen. Creativiteit kun je niet uit een computer te halen, de computer kan wel ondersteunen.