Inzichten van architecten van circulaire projecten

Samen Circulair Ontwerpen & Bouwen

Veel partijen in de sector willen aan de slag met circulair bouwen en zijn zoekende naar de manier waarop zij dat vaker kunnen doen. Gelukkig zijn er steeds meer projecten waar circulaire principes in worden toegepast. Tijdens het leernetwerk ‘Samen Circulair Ontwerpen & Bouwen’ met een tiental architecten die persoonlijk betrokken zijn (geweest) bij het ontwerp en de realisatie van een circulair project hebben we ervaringen opgehaald, ideeën uitgewisseld en samen gekeken hoe we als architectenbranche circulair ontwerpen en bouwen een stap verder kunnen brengen

Hierna volgt een overzicht van de belangrijkste inzichten en ervaringen die uit de groep naar voren zijn gekomen. Hiermee willen we zowel architectenbureaus als andere betrokkenen bij bouwprojecten inspireren en motiveren om met circulair ontwerpen en bouwen aan de slag te gaan.

Tijdelijke Rechtbank, Amsterdam

In een circulair ontwerp- en bouwproces stapt de architect meer in de regierol: de architect vormt daarbij het ‘geheugen’ van het project. De focus van de architect verschuift van vooral architectonisch ontwerper naar een verbinder tussen partijen vanuit het DNA van het project. Daarbij heeft de architect nauw contact met de opdrachtgever, en pakt hij een groter deel van het projectmanagement op. Dit betekent vaak aanvullende werkzaamheden bij de realisatie voor architectenbureaus, die Nederlandse architecten niet altijd meer vervullen.

De architect neemt op die manier verantwoordelijkheid van visievorming tot en met de gebruiksfase. Daarbij stelt de opdrachtgever samen met de architect de rest van het team samen, en is de architect daarin mede-besluitvormend. Om een circulair gebouw te ontwerpen en realiseren is het daarbij belangrijk om te zoeken naar partijen die bereid zijn om hun vrije denkvermogen aan te spreken, en voorbij gaan aan de houding ‘zo doen we dit altijd’.

Alle andere partijen komen bij voorkeur zo vroeg mogelijk aan tafel. Bij sloop/nieuwbouw of transformatie ligt er voor de aannemer een rol in de analyse van vrijkomende materialen. Wanneer het uitsluitend om nieuwbouw gaat, kan een aannemer ook iets later in het proces betrokken worden – bij de start van het DO. Daarbij is het belangrijk om per project vast te stellen welke competenties een aannemer inbrengt, en welke competenties al door andere partijen worden ingevuld.

‘Naast de aandacht voor energieneutraal bouwen beginnen we opdrachtgevers en bureaus zich meer bezig te houden met duurzaam materiaalgebruik. Koen Klijn, Ector Hoogstad’