Tijdelijke Rechtbank Amsterdam/Enschede

Opdrachtgever Rijksvastgoedbedrijf zette hoog in op het voorkomen van verspilling en maximalisatie van de restwaarde na de initiële gebruiksperiode. Het bouwdeel was daarom aanbesteed op basis van een Design, Build, Maintain & Remove (DBMR)-contract, waarin de verwijdering en het hergebruik waren vastgelegd. Cepezed ontwierp een 100% circulair gebouw, volledig demontabel en remontabel voor een volgend gebruik op een andere locatie. De generieke gebouwopzet maakt namelijk andere functies eenvoudig mogelijk. Het interim-karakter deed echter geenszins afbreuk aan de kwaliteit, functionaliteit of representativiteit van het gebouw. Zaken als de outillage, complexe logistiek, akoestiek, het comfort, de veiligheid en de uitstraling hebben hetzelfde niveau als in een permanente voorziening.

Bewezen 100% circulair: het gebouw is verplaatst
Bij de ingebruikname van het vernieuwde Rechtbankcomplex zomer 2021 is de Tijdelijke Rechtbank in lijn met de planning niet meer als zodanig in gebruik, vindt volgens de contractuele afspraken nu het Remove-deel van de DBMR-opdracht plaats en gaat het gebouw een volgende ‘levensfase’ in. November 2021 is de circulaire demontage van het pand gestart om weer op een nieuwe locatie te worden opgebouwd, op het Kennispark Twente om als onderwijs en bedrijfsverzamelgebouw te worden gebruikt.

Circulair concept: behoud van waarde
Gebouwen zijn traditioneel gebonden aan één locatie, waar ze normaliter hun hele levensduur in gebruik zijn voor één vaststaande functie. Op veranderend gebruik zijn de meeste gebouwen niet goed voorbereid. Soms vindt daarom sloop plaats terwijl gebouwen technisch en esthetisch nog best meekunnen. Dat is zonde, vanuit economisch zowel als ecologisch perspectief. Het gebouwontwerp voor de Tijdelijke Rechtbank Amsterdam is daarentegen goed aanpasbaar en dus zelfs verplaatsbaar. Een gebouw dat zo aanpasbaar en circulair is dat het zelfs van locatie kan veranderen, vergt een andere methodiek van ontwikkelen, ontwerpen en realiseren. De verschillende onderdelen binnen de ‘kit of parts-methodiek’ van cepezed zijn naadloos op elkaar afgestemd en even makkelijk te monteren als demonteren en remonteren. Dit garandeert een blijvende esthetiek en kwaliteit.

Slimme innovaties
Bij de ontwikkeling is ingezet op een maximale waardebehoud van alle bouwcomponenten. Zo heeft cepezed samen met ingenieursbureau IMd bijvoorbeeld een speciaal bevestigingssysteem voor de betonnen kanaalplaatvloeren ontwikkeld, dat ontkoppeling en hergebruik van de vloerdelen eenvoudig maakt. Iets dat traditioneel absoluut niet mogelijk was; deze techniek passen we nu bij meer projecten toe.

De gevelafwerking van de Tijdelijke Rechtbank Amsterdam bestaat uit een opgespannen textieldoek. Dit pvc-gecoat polyestervezel doek wordt opgespannen door aan drie zijden RVS- veren te bevestigen aan een geëxtrudeerd aluminium profiel die gemonteerd zit op het achterliggende geprefabriceerde houtskeletbouwelement. Zo ontstaat een zeer abstracte lichtgewicht gevelafwerking die eenvoudig te de- en remonteren is

Interieur en inrichting
Voorts is ook voor de het inbouwpakket en de inrichting gezocht naar zo duurzaam mogelijke materialen en vervaardigingstechnieken. Daarbij is uiteraard rekening gehouden met de circulaire gedachte dat de elementen, producten of materialen een volgend leven kunnen krijgen na het (initiële) gebruik, en zijn producten zo ontworpen dat onderdelen of stofferingen te repareren of vervangbaar zijn.

Zo is bijvoorbeeld duurzaam bamboe is toegepast als vloer- en wandbedekking en verwerkt in al het maatwerk zitmeubilair. Tapijttegels zijn cradle-to-cradle gecertificeerd. Kunststofdoeken in gevel en trapbalustrades zijn afneembaar, reinigbaar en (op een nieuwe locatie) herbruikbaar. Alle rechtszaalstoelen, rijbaanklinkers, kunststof platen in de entreezone buiten en celdeuren zijn hergebruikt. Er is ook gestreefd naar een optimaal hergebruik van het bestaande meubilair. Enkel op de plekken waar het bestaande meubilair niet aan de gestelde eisen voldeed is nieuw maatwerk meubilair toegevoegd. Dit nieuwe meubilair is zo vormgegeven dat het voldoet aan alle gestelde eisen qua molestbestendigheid, maar tegelijkertijd ook een warme en representatieve uitstraling heeft. De meubels hebben een basis van slagvast robuust hout met uitneembaar daarin opgenomen de stoffering, die vervangen kan worden als dat nodig is.