Projectbeschrijving
Biobased en circulair kenniscentrum als showcase
De gemeente Ooststellingwerf wil inzetten op de ontwikkeling en verduurzaming van de agrarische sector, onder meer om jong talent te behouden en aan te trekken in het vergrijzende gebied. Dat leidde tot de oprichting van kenniscentrum Biosintrum, als kloppend hart van het Ecomunitypark, een duurzaam bedrijventerrein voor innovatieve (agro)bedrijven die toekomstbestendig willen ondernemen. In het Biosintrum ontmoeten ondernemers en onderzoekers elkaar, en werken samen met de studenten van de gevestigde Hogescholen aan praktische kennisontwikkeling en vernieuwing op het gebied van biobased economie. Daarmee slaat het kenniscentrum een brug tussen onderwijs en bedrijfsleven, gefaciliteerd door onder meer horeca en congresruimtes, en vormt zo de verbindende spil van de inmiddels ontstane gemeenschap.
Biobased bouwen vormde het uitgangspunt van de aanbesteding die de gemeente uitschreef in 2017, waarbij inschrijvende partijen zelf moesten aangeven hoe dat er precies uit zou kunnen zien. Paul de Ruiter Architects won de tender met hun plan van aanpak, waarna vervolgens, samen met de gebruikers van het gebouw, werd gewerkt aan een ontwerp. Insteek was een gebouw met het gebruik van zo min mogelijk materiaal, en zoveel mogelijk biobased. Biosintrum is dan ook voor meer dan 80 procent biobased. Het centrum in het hart van het terrein heeft een opvallende driepoot-vorm gekregen met een centraal atrium waarin de horeca is gevestigd en waar iedereen samen komt. De poten zijn verdeeld over kantoren, onderwijs & onderzoek en congresruimte, totaal 1.000 m2. De gekozen vorm heeft als constructief voordeel dat minder stabiliteitswanden nodig zijn.
Gebruikers betrokken in ontwerpproces
Naast de gemeente en de onderwijsinstellingen, was ook de aannemer in een vroeg stadium van het ontwerpproces aan boord. Het leverde een inspirerend en bijzonder proces op voor de architect, waarbij ook afstudeerders waren betrokken. De gemeente heeft een belangrijke rol gespeeld als opdrachtgever die doorpakt in de ontwikkeling van het innovatieve gebouw. Zo was zij bereid garanties van de aannemer over te nemen om het circulaire en biobased kenniscentrum mogelijk te maken. Daarmee is het publieke gebouw een voorloper en vroeg voorbeeld van bouwen met natuurlijke materialen. Biosintrum is een ware showcase voor biobased bouwen, én voor verder onderzoek, aangezien de materialen verder blijven doorgroeien.
De houten constructie is buiten geplaatst en is daarmee deels ook de gevelafwerking, wat een flinke besparing aan materialen opleverde. De vloer is aangevuld met olifantengras, dat als toeslagmiddel is gebruikt in de betonvloer die ook de afwerkvloer is. Beton was nodig in verband met de ondergrond. Door het olifantengras is bespaard op cement. De CO2 footprint is door het gebruik van natuurlijke materialen minimaal. Dit leverde ook lagere bouwkosten op. Voorbeelden zijn de onderhoudsvrije accoya kozijnen, bio-composieten gevelbekleding en de isolerende luchtkoepel van gerecycled plastic. Materialen komen zoveel mogelijk uit de omgeving. Het natuurlijke karakter van Biosintrum is door gebruikers en bezoekers zo heel direct te ervaren en resulteert in een aangename verblijfssfeer. In 2019 won het gebouw de Nederlandse Bouwprijs als voorbeeldproject van een integrale aanpak van werken met biobased materialen, circulair bouwen en een groene inpassing in de omgeving.
‘Alles en iedereen komt hier binnen, komt hier vergaderen, wil zien, ruiken, voelen. Daarmee organiseer je een soort toeval: je komt elkaar ook echt tegen. Gelijkgestemden kunnen we door dit gebouw op een vanzelfsprekende manier aan elkaar knopen. Zo ontstaan nieuwe biobased producten en verdienmodellen voor agrariërs. Door zijn uniciteit in het gebruik van materialen, gecombineerd met een uitstekende architectuur, houdt het gebouw ook straks zijn waarde.
’
Petra Boorsma, directeur Biosintrum