Kulturhus de Trefkoele+

Het is een probleem waar veel plattelandsgemeentes mee kampen: door de bevolkingskrimp is het steeds moeilijker om bibliotheken, buurthuizen en sporthallen rendabel te exploiteren, zodat opheffing dreigt. Het project voor Kulturhus De Trefkoele+ in Dalfsen biedt een oplossing: door een groot aantal functies samen te voegen onder een dak, zijn de gemeentelijke vastgoedlasten drastisch omlaag gebracht, terwijl een nieuw ontmoetingscentrum voor de buurt is gecreëerd. Ronde de bestaande sporthal De Trefkoele heeft Moederscheim Moonen architecten een gebouw ontworpen dat ruimte biedt aan sport, educatie, kinderopvang, een ouderensoos, horeca, en slim verbonden is met de naastgelegen bibliotheek. De toevoeging ‘plus’ slaat niet alleen op de kruisvormige plattegrond, waarin de verschillende functies slim met elkaar verbonden worden, maar ook op de meerwaarde die het samenbrengen van al deze instellingen biedt. De Trefkoele+ is in korte tijd uitgegroeid tot het kloppende hart van de buurt, en bruist bij bezoek van de activiteiten. In de categorie Leefbaarheid en Sociale Cohesie scoort dit project hoog. Over de architectuur is de jury kritischer. De gevel van champagnekleurig aluminium is mooi, binnen oogt het gebouw wat basic. Het alomtegenwoordige gebruik van plusjes is voor sommige juryleden teveel van het goede. Met de eervolle vermelding voor dit project wil de jury niet alleen opdrachtgever en architect belonen voor hun goede samenwerking, maar ook de leefbaarheid in het buitengebied onder de aandacht brengen.

Voor de gemeente Dalfsen was de bestaande Trefkoele met zijn monumentale bibliotheek al jaren één van de belangrijkste maatschappelijke schakels voor (van?) het dorp. Er werd besloten alle functies samen te voegen in het nieuwe Kulturhus. Een mix van nieuwe functies werd aan het complex toegevoegd; twee grote sportzalen, onderkomens voor diverse (top)sportverenigingen, welzijnsruimten en onderwijs- en activiteitenruimten voor ouderen en jongeren, de historische kring van Dalfsen, ruimte voor paramedische activiteiten, een peuterspeelzaal, kinderopvang en een centrale ontmoetingsruimte (café-restaurant). Deze multifunctionaliteit is steeds een belangrijk criterium geweest in het navolgende proces. Zo is er een multifunctionele topsporthal ontstaan met tribune die door materiaal- en kleurtoepassing,scheidingswanden en gordijnen ook geschikt is voor theater en andersoortige grote evenementen. De bibliotheek is vormgegeven als transitoruimte naar andere functies zodat extra gangen niet hoeven te worden gemaakt. De centrale ontmoetingsruimte is als verbindende plus (+) ontworpen met een restaurant en café. Hierbij gaat het volgens ons niet alleen om het strategisch ontwerpen van een heldere structuur. Minstens zo belangrijk is het uitdragen van een boodschap. Reeds tijdens het schetsontwerp in de aanbestedingsfase is door ons het project tot ‘Trefkoele+’ omgedoopt om een nieuw beeldmerk te creëren en het proces tevens een inhoudelijke boodschap mee te geven. De’+’ straalt optimisme uit en geeft lading aan zowel de fysieke als de maatschappelijke opwaardering die het complex heeft gekregen. . De verbindende plus kan ook als een kruispunt gezien worden. Het kruispunt is enerzijds letterlijk teruggekomen in het ruimtelijk ontwerp. Anderzijds kan het kruispunt figuurlijk als plek dienen waar kruisbestuiving onder Dalfsenaren kan plaatsvinden.Deze naam is door de gehele gemeenschap en de stichting volledig geaccepteerd en heeft een zeer positieve bijdrage geleverd aan de sfeer om met alle gebruikers tot een mooi gebouw te komen. Het diende verder voor alle betrokkenen als kapstok voor communicatie- en ontwerpbeslissingen. De nieuwe naam is uitgedragen van website tot nieuwsbrief tot in het allerkleinste detail, zoals op het pepermuntdoosje bij de info-balie.

In de vernieuwbouw van de Trefkoele werd het middendeel van het bestaande complex ‘De Trefkoele’ gesloopt en met name de bestaande ovaalvormige monumentale bibliotheek werd ingrijpend gerenoveerd. In dit deel werd met behoud van de markante constructie een kinderopvang, een peuterspeelzaal en een historisch centrum gevestigd. De bibliotheek is als transitoruimte dichter bij de plus (centraal) komen te liggen. Op deze wijze is een deugdelijk samensmelting van functies en onderdelen ontstaan terwijl de karakteristieke vorm van de oorspronkelijke bibliotheek is blijven bestaan. De nieuwbouw betrof 5.135 m², de renovatie van de bibliotheek betrof ongeveer 900 m² en de renovatie van de bestaande tweede sporthal aan de andere zijde van de nieuwbouw betrof ongeveer 1.500 m². Voorzieningen voor de bestaande tweede sporthal konden op een logistiek perfecte manier in de nieuwbouw worden opgenomen. De ingrepen voor deze sporthal konden daarom beperkt blijven tot een nieuwe gevelbekleding waarmee het complex als één geheel werd vormgegeven. In het gevelconcept is getracht eenheid en diversiteit te creëren. Deze eenheid is bewerkstelligd door het vormgeven van een continue gevelopdeling in plint en een golvende bovenbouw. De plint bestaat voor het overgrote deel uit transparant en geëmailleerd glas. Op deze wijze wordt het gebouw op straatniveau verlevendigd door de zichtbaarheid van activiteiten en/of de reflectie van de omgeving. Het bovenvolume is als het ware als een gordijn vormgegeven; een gordijn dat qua kleur en materialisering aansluit bij de specifieke vorm van het gebouw en een wisselwerking aangaat met het koperen dak van de bibliotheek. Een goudkleurige golfplaat is gedrapeerd om de verschillende functies op de eerste verdieping . Doordat raampartijen van verschillende afmetingen en in verschillende posities de golfplatengevel perforeren ontstaat enerzijds een levendig beeld en anderzijds een diversiteit die past bij een gebouw voor meerdere verschillende gebruikers.