Naturalis Biodiversity Center

Het nieuwe Naturalis is zowel door publiek als pers lovend ontvangen. De bezoekersaantallen zijn enorm gestegen en het gebouw kreeg lovende recensies, zowel in de Nederlandse pers als in de internationale architectuurmagazines. Naturalis Biodiversity Center Leiden kan zich nu meten met Internationale instituten als het Natural History Museum in Londen. Het gebouw versterkt daarmee de identiteit van Nederland op het gebied van natuurhistorisch onderzoek, van Leiden als museumstad en van het Bio Science Park, dat dankzij de toevoeging van diverse publiek toegankelijke ruimten een stuk aangenamer is geworden. Monumentale hal Aansluitend bij het karakter van een instituut dat het publiek graag de schoonheid van de natuur laat ervaren, is het ontwerp geïnspireerd op vormen en materialen die in de natuur voorkomen. De gevel van de centrale hal bestaat uit een driedimensionale betonnen draagstructuur in de vorm van in elkaar grijpende moleculen, als een kantwerk van ovalen, driehoeken en zeshoeken. Het gefilterde licht dat door de cirkelvormige ramen binnenvalt versterkt de monumentaliteit van de publiekshal. Travertin en zijdezacht beton De tentoonstellingszalen zijn aan de buitenkant bekleed met gekliefde natuurstenen blokken in horizontale lagen, waardoor het lijkt of het gebouw onderdeel is van een geologische structuur. In de gebruikte travertin steensoort hebben zich in miljoenen jaren natuurlijke kristallen gevormd die voor een glinstering zorgen. Deze aardlagen in de gevel worden onderbroken door friezen van witte, betonnen elementen, ontworpen door modeontwerpster Iris van Herpen. Op uitnodiging van Neutelings Riedijk Architecten ontwierp zij in totaal 263 panelen, geïnspireerd door de collectie van Naturalis. Door een speciaal voor dit ontwerp ontwikkelde techniek lijken de betonnen vormen zijdezacht. Alsof ze van stof zijn, net als de innovatieve couture die Van Herpen maakt voor beroemdheden als Cate Blanchett, Beyoncé and Lady Gaga. Ook kunstenaar Tord Boontje liet zich inspireren door Naturalis en de natuur. De Nederlandse ontwerper toont in het museum bijna honderd opvallende en kleurrijke wandpanelen. Dit zijn visuele verhalen, een mix van fotografie en tekenwerk van de wonderlijke wereld van de natuur. Ook de vele instagram berichten en selfies, gemaakt in de centrale hal, illustreren en bevestigen de iconische waarde van het nieuwe Naturalis.

Duurzaam ensemble Door groei van de collectie, het aantal bezoekers en onderzoekers was renovatie van Naturalis hard nodig. Het ontwerp waarmee Neutelings Riedijk Architecten de Europese aanbesteding won, vormt een duurzaam geheel van bestaande gebouwen en nieuwbouw, met voor elke functie van het instituut een specifieke vorm. Conform dit ontwerp werd het bestaande museum hergebruikt voor kantoren en depots en uitgebreid met laboratoria en werden alle tentoonstellingsruimten ondergebracht in een nieuw gebouw. Op de begane grond van het nieuwe gebouw bevinden zich nu de openbaar toegankelijke functies zoals het restaurant, de winkel en een tentoonstellingsruimte waarin Naturalis de wetenschappelijke kant van het instituut toont. Deze opzet zorgt voor een optimale interne organisatie en tegelijkertijd voor museumzalen die aan de nieuwste eisen en wensen kunnen voldoen. Bovendien vormt het nieuwe museumgebouw een uitnodigende publiekstrekker. Trap als een bergpad Vanuit de nieuwe centrale hal met een monumentaal en rijkelijk van daglicht voorzien atrium zijn alle delen van het instituut met elkaar verbonden: de oudbouw met de kantoren en de depots, de nieuwbouw met de laboratoria en tenslotte het nieuwe tentoonstellingsgebouw. Vanuit het atrium zijn de op elkaar gestapelde nieuwe tentoonstellingszalen te zien. Een monumentale trap lijkt te zijn uitgehouwen in het travertin van de gevels, en loopt als een bergpad langs de zalen omhoog. Met hun grote vrije overspanningen bieden de zalen voldoende ruimte om de zesenzestig miljoen jaar oude T. rex Trix een ereplek te geven in zaal ‘Dinotijd’. Duurzaamheid Naturalis is een goed voorbeeld van een integraal duurzaam ontwerp. Dankzij zonwerende beglazing en diepe negges is de warmtetoetreding in het atrium, ondanks de grote glasoppervlakken, gering. De vloerdelen van het atrium zijn voorzien van vloerkoeling. Duurzaamheid stond centraal in alle toegepaste installaties. Zo zijn de tentoonstellingszalen voorzien van de nieuwste vormen van duurzame ventilatie en heeft het instituut een eigen warmte-koudeopslag die in combinatie met stadsverwarming kan werken. Een zogenoemd BaOpt-systeem zorgt ervoor dat het klimaat van alle negen tentoonstellingszalen in het nieuwe museumgebouw afzonderlijk geregeld kan worden. En last-but-not-least zijn de bestaande daken voorzien van zonnepanelen en de nieuwe daken van groen (sedum en kruiden), ter stimulering van de biodiverstiteit en als waterbuffer.