Haarlem Buiten

Het Tjadenterrein is een voormalig bedrijventerrein met werkplaatsen, loodsen en kantoren. Het ligt in het zuidelijkste puntje van de gemeente Haarlem, op het ontmoetingspunt van het Spaarne en de Ringvaart. Hier komen meerdere werelden samen: die van het water, de industrie, de polder en het boerenleven. Deze bijzondere combinatie vormde de inspiratie voor het buurtschapje Haarlem Buiten. De ambitie was om hier, op fietsafstand van het centrum van Haarlem, maximaal aansluiting te zoeken bij de kwaliteit van de landelijke omgeving. Haarlem Buiten is dan ook ontworpen vanuit het landschap. Het plan voorziet in 32 woningen verdeeld over zes types, variërend van rijwoning tot vrijstaand. De differentiatie maakt dat er voor mensen met verschillende wensen en een verschillende portemonnee gebouwd kon worden. De woningen vormen samen elf gebouwen van verschillende maat en schaal met wisselende kaprichtingen en verspringende rooilijnen. Ze refereren aan de erfbebouwing uit het landelijk gebied en aan het industriële verleden van de locatie. Ter ondersteuning van het landelijke karakter hebben de gebouwen ook een gevarieerde kap- en goothoogte.. Met behulp van deze bouwstenen is een losse compositie gemaakt, opgebouwd uit verschillende gebouwen met verschillende kaprichtingen. Omdat ze gedraaid staan ten opzichte van elkaar, ontstonden er verrassende doorkijkjes in de richting van de polder en het water. De gebouwen staan dicht genoeg op elkaar om geborgenheid te maken, en ver genoeg uit elkaar om voortdurend zicht te bieden op het omringende landschap. De woningen zijn georganiseerd rondom een dijkje, dat de drager vormt voor het collectieve buurtschapje. Het dijkje maakt dat de entreezijdes over het algemeen drie tredes hoger ligt dan de achterzijde. Bij het binnenkomen ontvouwt zich het zicht op het omringende landschap. Het standpunt is hoger, waardoor je op het landschap kijkt. In ruimtelijke zin wordt de beleving versterkt doordat de tuinzijde lager ligt en de ruimte hoger is. In de hoekwoningen en tweekappers wordt dit nog versterkt door overhoeks geplaatste raampartijen.

De oriëntatie van de achterzijden richting het landschap zorgt ervoor dat het wonen maximaal op dit landschap gericht kan zijn. Tegelijkertijd is dat een kwetsbaarheid: vanwege vergunningsvrij bouwen ligt verrommeling op de loer. In het plan is daar op verschillende manieren rekening mee gehouden. Het bestemmingsplan voorziet voor de woningen grenzend aan het landschap in een tuinbestemming waarin geen gebouwen mogen worden opgetrokken. Deze woningen zijn voorzien van een inpandige buitenberging. Aan de zijde van de ringvaart hebben de woningen een buitenruimte op het zuiden. Door de maat en ligging wordt voorkomen dat hier de behoefte ontstaat aan een gebouwde erfafscheiding. Ook zijn erfafscheidingen, terras en vlonders mee aangelegd en opgeleverd. Een tuinkast voorziet in opbergruimte voor tuinmeubelen. Aan de polderzijde hebben de woningen een vollegrondstuin. De erfafscheidingen zijn hier groen. De groene kwaliteit van deze erfafscheiding wordt geborgd doordat deze geplaatst is op grond die in mandeligheid is uitgegeven en gezamenlijk wordt beheerd. De VVE is tevens verantwoordelijk voor de overige groenelementen in het plan, aangezien die eveneens collectief bezit zijn. De architectuur vindt zijn oorsprong in de mix van industriële en landelijke architectuur van loodsen en schuren. De samenhang is gezocht in de materialisering van de verschillende woontypen uitgevoerd in een evenwichtig, naturel pallet met grijsbruine tinten. Dit maakt dat de gebouwen zich bescheiden opstellen naar het omliggende landschap van groen en blauw. De woningen zijn uitgevoerd met individuele warmtepompen met bodemlussen, PV-panelen, WTW-installaties en een EPC-waarde van 0,0. De woningen zijn bovendien zo ontworpen dat de hoge zomerzon zoveel mogelijk wordt geweerd, terwijl de lage winterzon de woningen wel opwarmt. Daaraan danken bijvoorbeeld de loodswoningen door een ver terugliggende gevel een mooi beschutte buitenruimte die de bewoners ook voldoende privacy geeft richting de buren. We ontwierpen de woningen met aandacht voor de natuur. Het landschapsplan voorziet in een gevarieerde inheemse beplanting. Het regenwater wordt via wadi’s vertraagd teruggevoerd in de natuur, ingemetselde nestkasten bieden een thuis voor vogels en muizen, een kerkuilenkast en een paddenpoel maken het geheel af. Kortom, wonen in Haarlem Buiten is comfortabel wonen in en met respect voor de natuur van de polder.