Mercado Groningen

Geschiedenis De Rode Weeshuisstraat heeft een bijzondere geschiedenis. In de 17e eeuw was de straat niet meer dan een steeg. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de noordwand van de Grote Markt verwoest. Tijdens de wederopbouw in de jaren ’50 werd de Rode Weeshuisstraat verbreed en kwamen er grote panden waaronder het moderne Vroom & Dreesmann warenhuis. In de loop der jaren groeide het V&D-complex uit, en ging de Rodeweeshuisstraat primair als bevoorradingsstraat functioneren met op de plek van Mercado een depot bekleed met golfplaten. Stedenbouwkundig plan In het nieuwe stedenbouwkundig plan van Loer Architecten en de Zwarte Hond is de Rode Weeshuisstraat niet langer de achterkant van de Grote Markt, maar de voorkant van de noordelijke binnenstad. Beeldbepalend voor de transformatie van de straat was Mercado, een vrijstaand gebouw in het midden van de straat die door zijn beperkte footprint ruimte biedt aan het nieuwe Stalplein. Katalysator Mercado wordt omringd door openbare ruimte ingericht voor voetgangers en fietsers. De straat en het plein bieden een plek voor ontmoeting en belichamen daarmee een nieuw tijdperk voor de binnenstad waarbij de auto steeds meer verdwijnt uit het straatbeeld. Het alzijdige gebouw functioneert als katalysator voor de omliggende gebouwen; diverse panden transformeren hun achterkant naar representatieve gevels. Materiaalgebruik en identiteit Mercado zoekt in zijn materialiteit de relatie met de context van naoorlogse architectuur en het het pastelkleurige weeshuis. Het bijzondere gebruik van groenblauwe glazuur op de keramische gevelelementen weerspiegelt daarmee niet alleen de historische rijkdom van het weeshuis, maar ook de zeggingskracht van de stenige wederopbouwarchitectuur. Mercado slaat daarmee een brug tussen twee soorten architectuur en creëert daarmee tegelijkertijd zijn eigen identiteit. Publiek icoon Mercado heeft een dubbelhoge plint van bijna 7 meter hoog. Het interieur fungeert als een publieke hal waar de stad samenkomt en waar je van binnenuit de historische stad kunt zien door de grote raampartijen. Het integrale groen op de gevels en dakterrassen maakt het gebouw duurzaam en benaderbaar en geeft daarmee vorm aan een nieuw tijdperk dat oog heeft voor biodiversiteit en de menselijke maat. Mercado beoogt daarmee niet iconisch te zijn met zijn architectuur, maar in zijn rol binnen het stedelijk weefsel.

Mercado vormt met zijn stedenbouwkundige schaal de schakel tussen de Grote Markt en de Rode Weeshuisstraat. De bebouwing aan de Grote Markt kent een grotere schaal dan de panden aan de noordzijde van de Rode Weeshuisstraat, waaronder het weeshuis. Mercado verbindt deze schalen door zijn vertrappende volume. Hoog waar kan, en lager waar moet. Voor de gevel van Mercado is gebruikgemaakt van keramische gevelelementen. In nauwe samenwerking met keramiek-producent NBK en gevelbouwer Bijlbouw is er door middel van bemonstering en mockups gezocht naar het perfecte groenblauwe glazuur voor de gevel met maatwerk-details. Door de glans heeft het gebouw bij elk weertype een andere kleur en is er een gelaagdheid in kleur en vorm te ontdekken. Deze grote keramische elementen refereren aan de rijkheid van historische gebouwen in Groningen en de optimistische rauwheid van de wederopbouwarchitectuur. De wederopbouwarchitectuur aan de Grote Markt wordt gekenmerkt door glas, prefabbeton en natuursteen. Het weeshuis kenmerkt zich juist door zijn ornamenten en gestucte gevels met pasteltinten. Met zijn beige klei en een semi-transparante glazuur past Mercado enerzijds goed bij het pastelkleurige weeshuis, en anderzijds goed bij de steenachtige materialen in het naoorlogse bouwblok. De begane grond is toekomstbestendig gemaakt door trappen en liften aan de zijkant van het gebouw te plaatsen. Hierdoor ontstaat een open monumentale ruimte die flexibel in te delen is voor publieke functies gericht op ontmoeting. Onder het gebouw zijn bronnen geslagen voor warmte- en koudeopslag (WKO). In combinatie met warmtepompen heeft het hele gebouw daarmee een aardgasvrije installatie gekregen. De verticale tuin langs de gevel voorziet het gebouw van 3.800 planten en draagt bij aan de biodiversiteit. Op de zuidgevel zijn de balkons voorzien van klimplanten als groene privacyschermen. Het getrapte gebouwvolume biedt plek aan dakterrassen waarbij de kleurrijke planten en bomen onderdeel uitmaken van het ontwerp. Voor het gebouw zijn speciale plantenbakken ontwikkeld met een uniek kleurenpatroon, passend bij het gebouw.