De Melkhal

Het complex van de voormalige zuivelfabriek is niet typisch is voor de industriële geschiedenis van Enschede, die gekenmerkt werd door textielindustrie. Helaas zijn de vele, imposante gebouwen die de stad ooit domineerden in de jaren '80 en '90 gesloopt. Daarmee ontbreekt in het stadsbeeld een belangrijk deel van het DNA van de stad. Anders dan in steden als Manchester of Eindhoven, heeft de stad dus niet de kans en tijd genomen om deze markante, industriële structuren te herontwikkelen en de stad daarmee een nieuw en uniek elan te geven. Daarom heeft IAA Architecten gemeend zich te moeten inzetten om juist het industriële complex van 'De Melkhal' te behouden en te transformeren in een publieke plek. Om bij te dragen aan de diversiteit en aantrekkelijkheid van de stad door juist gebruik te maken van de geschiedenis en deze naar de toekomst door te zetten. Gebruikmakend van het unieke karakter van het gebouw, iets dat met nieuwbouw nooit realiseerbaar was geweest.

Transformatie zuivelfabriek naar bijzonder woongebied. Tussen centrum en binnenring van Enschede ligt de wijk Boddenkamp, een typisch vroeg 20e eeuws voorbeeld van gemengde bebouwing, bestaande uit industrie en woningbouw. Nu de industrie geleidelijk verdwijnt, verandert de Boddenkamp in hoog tempo in een aantrekkelijke woonwijk. Als laatste was het oostelijk deel aan de beurt, het voormalige Coberco terrein, vernoemd naar de zuivelfabriek die in 1995 zijn deuren moest sluiten. Van het industriecomplex was alleen nog de randbebouwing en een grote productiehal over, ‘De Melkhal’. De rest was inmiddels al gesloopt. IAA Architecten heeft voor het terrein een stedenbouwkundige visie en een beeldkwaliteitsplan gemaakt zodat westelijk en oostelijk deel van de Boddenkamp één geheel zijn gaan vormen. Vervolgens heeft IAA Architecten ook de renovatie van ‘De Melkhal’ zelf uitgewerkt. Opnieuw sfeer van bedrijvigheid. De kern van het plan is het terugbrengen van de sfeer van bedrijvigheid die het monumentale complex ooit kenmerkte door middel van een multifunctioneel programma voor ‘De Melkhal’: wonen, werken, ontmoeten, food en horeca. Daarbij is het cultuurhistorische karakter van de hal behouden door een consequente benadering van het door jarenlange leegstand gehavende gebouw in 4 stappen: schoonvegen, repareren, aanpassen en toevoegen. Daarbij is het complex niet ‘mooier’ gemaakt dan het was en is de tand des tijds radicaal zichtbaar gebleven. Het complex is groot maar was ook, vanuit haar oorspronkelijke functie, naar binnen gekeerd en vormde daarmee altijd een barrière in het huidige stedelijke weefsel. Door ‘De Melkhal’ letterlijk en figuurlijk open te stellen is het introverte karakter omgedraaid, is de monumentale hal een publieke plek in de wijk geworden en vormt het daarmee mede de verbinding tussen de Boddenkamp en de omliggende stad.