Leefbaarheid & Sociale Cohesie
Architectenbureau Kijlstra-BrouwerMartinikerk Sneek
De Martinikerk moest een ‘Brûsplak foar de Mienskip’ worden, ofwel een ontmoetingsplek voor alle inwoners van Sneek waar het bruist, waar beweging is. Men wilde een uitgesproken ontwerp dat kan concurreren met het monument en uitstraalt dat het een kerk van deze tijd is. In het hart van de stad, klaar voor de toekomst. Van iedereen, voor iedereen.
Fotografie
Léontine Lamers
Toelichting categorie
Uitgangspunt is altijd geweest dat het gebouw, zowel voor de kerkelijke gemeente als voor de stad, op een natuurlijke wijze verbindend, inspirerend en dienend moest functioneren. De Martinikerk als een plek in de stad waar de mensen altijd terecht kunnen. Voor een praatje, voor een kop koffie, voor ontmoeting, voor ondersteuning. Jongeren vormen een belangrijke doelgroep, maar ook eenzame mensen, ouderen, jonge moeders, toeristen en asielzoekers. De transparante ontmoetingsruimte met grote ontvangstbalie nodigt uit om binnen te lopen en dat gebeurt dan ook veelvuldig. Door de extra functies zoals de keuken wordt er nu ook regelmatig gekookt en samen gegeten.
Daarnaast moest het een multifunctioneel gebouw worden met plek voor evenementen, muziekoptredens, toneel en vergaderingen. Het cirkelvormige bankenplan van de grote kerkzaal vormde, in combinatie met de prachtige akoestiek, al een mooie basis om deze zaal naast kerkdiensten ook te gebruiken voor (klassieke) concerten en theateruitvoeringen. Door de banken op de galerij trapsgewijs omhoog te brengen is het zicht op het podium verbeterd en de zittingen van de kerkbanken zijn verlengd voor meer zitcomfort.
De kleine kerkzaal, die veel intensiever gebruikt wordt dan de grote kerkzaal, is afgesloten van de grote kerkzaal door een opvallend omgekeerd houten gewelf met veel licht en glazen puien. Hierdoor is deze zaal nu goed apart te verwarmen en hoeft niet de hele kerk warm gestookt te worden. Het gewelf wordt door de bezoekers gezien als de onderkant van een schip en wordt nu ‘de boot’ genoemd.
Er moest een nieuwe dynamiek ontstaan en nu, een jaar na de opening, kunnen we stellen dat dat is gelukt! Het afgelopen jaar heeft in de Martinikerk al een keur aan activiteiten plaatsgevonden: van kerkdiensten tot lezingen, van klassieke concerten tot Lego-beurs, van lichttentoonstelling tot filmpremière, van bezinningsavonden tot congressen. En de vraag groeit alleen maar. De Martinikerk bruist!
Kern van het succes is brede betrokkenheid vanaf het begin van het proces. Van de verschillende klankbordgroepen, van de vrijwilligers en van lokale maatschappelijke organisaties en verenigingen.
Inmiddels is er landelijk belangstelling voor de wijze waarop invulling is gegeven aan de inrichting van de Martinikerk voor alle inwoners van Sneek.
Toelichting ontwerp
De Protestantse Gemeente Sneek wilde met een uitgesproken ontwerp uitstralen dat zij een open kerk is, in het hart van Sneek.
Door hoge monumentale waarde van het interieur van de Martinikerk waren de mogelijkheden om de nieuwe functies te plaatsen binnen de bestaande bebouwing beperkt. Kijlstra-Brouwer heeft daarom een ontwerp gemaakt voor interne aanpassingen en een nieuwe aanbouw. Deze nieuwe aanbouw bevat een ontmoetingsruimte met ontvangstbalie en een duidelijke entree tussen de kerk en de klokkentoren. De nieuwe entree sluit aan op het naastgelegen parkeerterrein en de bestaande wandel- en fietsroutes. Ook is de pleinstructuur, ontworpen door landschapsarchitect Andersen, in het gebouw doorgetrokken waardoor de bedoelde pleinsfeer ook in het gebouw doorloopt. Wie de uitbouw binnenstapt, belandt op een overdekt plein wat gastvrijheid en openheid uitstraalt.
Voor de aanbouw is gekozen voor een ontwerp dat zowel in vorm als in materialisatie, contrasteert met de monumentale bebouwing. Tegelijkertijd verbindt de transparante aanbouw de verschillende gebouwdelen en past het groene koper mooi bij het monumentale metselwerk. Het ellipsvormige volume, vormt een nieuwe entiteit tussen kerk en klokkentoren. Het gebruik van glas geeft een transparante overgang tussen buiten en binnen, tussen oud en nieuw. De houten kozijnstijlen op de begane grond markeren de belijning van het plein, maar refereren ook aan de steunberen van kerk.
Door de gekozen ellipsvorm blijft het zicht op de kerk, sacristie en de klokkentoren optimaal. De oude gemetselde muren van de kerk en de sacristie zijn weer in het zicht gekomen, wat direct sfeer geeft aan de ontmoetingsruimte en een mooi contrast vormt tussen oud en nieuw. De grote ramen in het nieuwbouwgedeelte maken letterlijk en figuurlijk de openheid en verbinding met de stad Sneek. Op de verdieping is een grote vergaderruimte gecreëerd.
In de grote kerkzaal zijn twee extra vergaderzalen ontstaan door de wand onder de galerij een stuk naar voren te plaatsen. In de ruimte boven de sacristie zijn twee verdiepingen speciaal gemaakt voor de jongeren. Zij hebben deze zelf mogen inrichten. Ook heeft de klokkentoren een gebruiksfunctie gekregen, door creëren van kantoorruimte en studieplekken op de verdieping. Voorheen werd dit monument alleen gebruikt voor opslag.