De Titaan

De Titaan ligt op het Binckhorstterrein in Den Haag: een voormalig industriegebied dat zich nu transformeert tot een levendige wijk. Met innovatieve bedrijven, creatieve broedplaatsen en duurzame initiatieven bloeit het op als een bruisend centrum van activiteit en vernieuwing. Het gebouw uit 1964 is destijds ontworpen als tabaksopslag voor de naastgelegen Caballero-fabriek. Hierna is het door de Harting Bank als kantoor en werkplaats in gebruik genomen. Inmiddels is de Caballero-fabriek een Haags begrip als hub voor creatieve start-ups. De Titaan is nu dé logische doorstroomplek en biedt ruimte aan de ‘scale-ups’ met een duurzame missie. Doordat het gebouw ooit is ontworpen als opslag bezat het een groot vloeroppervlak, grote open ruimtes en relatief weinig geveloppervlak. Meestal is dit een nadeel, maar hier is het opgepakt als kans om grote vides te maken en de overmaat in te zetten als vliegwiel voor ontmoetingen. Het hart van het gebouw wordt gekarakteriseerd door een spel van vides, brede publieke bruggen en daglicht, wat door de nieuwe daklichten tot in de kelder van het gebouw reikt. Zelfs op een sombere dag voelt het hier licht en ruimtelijk. Het ontwerp en de inrichting zijn afgestemd op de gebruikers: er zijn veel publieke ruimtes, allerlei verschillende laagdrempelige kantoren, en in de kelder ruimte voor ‘makers’. Met grote glazen schuifpuien (een referentie naar de Caballerofabriek) zijn de verschillende ruimtes flexibel in te zetten. “De grote schuifdeuren van de kantoren kunnen helemaal open geschoven worden. Gebruikers kunnen elkaar goed zien en dat maakt het gebouw levendig. Dat creëert een heel ander kantoorlandschap en stimuleert de uitwisseling tussen de verschillende creatieve bedrijven”, vertelt architect Allard de Goeij. Er is in het hele gebouw gekozen voor een warme sfeer, met hout in de hoofdrol. Armaturen zoals de lichten in de centrale vide en entreehallen zijn allemaal tweedehands. “Waar mogelijk hebben we lampen geoogst uit andere industriële gebouwen die passen bij de sfeer van de Titaan. Dat is een interessante zoektocht, want die kun je niet in afgewogen hoeveelheden bestellen. Daarom hangen er diverse oude lampen bij elkaar. Samen creëert het een toegankelijke sfeer, passend bij het creatieve karakter van de gebruikers“, zegt Allard. Blikvanger en sfeer bepaler is grote moswand die doorloopt over vier verdiepingen. Naast een groene aanblik levert deze ook een belangrijke bijdrage aan de akoestiek.

Het behouden en versterken van de uitstraling van het bestaande gebouw stond aan de basis van het ontwerp. In dezelfde doelmatige architectuurtaal is het gebouw uitgebreid met een nieuwe verdieping. Een glazen pui over twee verdiepingen verbindt het gebouw met de haven en markeert de nieuwe entree aan het heringerichte groene voorplein. De grote tribunetrap bij de entree wordt gebruikt voor bijeenkomsten of presentaties in de open lucht. Rondom het gebouw is een doorgaande looproute langs de kade met uitnodigende trappen en zitplekken ontworpen. Door de glazen gevel is er vanuit de werkruimtes direct zicht over het water en de Binckhaven. Langs de rand van het nieuwe dak verwijzen zonnepanelen met print naar wat zich hier vroeger afspeelde; de opslag van tabak. De bestaande draagstructuur is hergebruikt en aangevuld ten behoeve van de uitbreiding; een nieuwe verdieping waarmee de Titaan in totaal ruim 13.000 vierkante meter bedrijfsruimte biedt. Op diverse plekken is het metselwerk van de plint zichtbaar hersteld, zo blijft de evolutie van het gebouw afleesbaar. “Omdat het metselwerk op verschillende plekken erg vervuild was hebben we ervoor gekozen de plint te voorzien van een semitransparante laag. Met een specifieke stucadoortechniek is deze laag niet geheel dekkend waardoor de oorspronkelijke rode steen nog zichtbaar blijft. Van dichtbij blijven sporen van het gebouw herkenbaar, terwijl het gebouw van een afstand duidelijk tot een samenhangend geheel transformeert”, aldus Allard. Tijdens de ontwerpwerkzaamheden werd de ambitie voor een zo veel mogelijk circulair ontwerp uitgesproken. Het uitgangspunt werd: zo min mogelijk slopen en zo veel mogelijk hergebruik van de bestaande constructie, gevels en materialen. De circulaire sloop resulteerde in een mooie ‘oogst’, die een nieuw leven gekregen in het nieuwe ontwerp: stalen binnenpuien en oude dakspanten zijn opnieuw gebruikt, waarbij één van de spanten zelfs terugkeerde als barmeubel. Draadglas is versneden en hergebruikt in de rookschermen langs de vide, houten vloerbalken zijn verzaagd tot latten voor de akoestische wandbekleding van de vergaderruimten. Er is zelfs zó veel geoogst dat het resterende hout wordt gebruikt voor alle plafonds bij de renovatie van de Veegpost in Scheveningen, een ander project van Braaksma & Roos Architectenbureau. Nieuwe multiplex platen zijn zichtbaar geschroefd; zo kunnen de onderdelen bij verplaatsing of sloop eenvoudig worden hergebruikt.