Nikhef

Vooraanstaand onderzoeksinstituut Nikhef hecht erg aan de samenwerking tussen natuurkundigen, ingenieurs en technici. Zowel intern op het eigen instituut als in (inter)nationaal verband, waar CERN het bekendst voorbeeld van is. In 2018 is besloten om de huisvesting, die onderdeel uitmaakt van het voormalige Wetenschappelijk Centrum Watergraafsmeer en waar het instituut in de afgelopen veertig jaar zo mee vertrouwd is geraakt, niet te vervangen door nieuwbouw maar middels een grondige renovatie en uitbreiding geschikt te maken voor de toekomst. Zo kan het instituut haar toonaangevende rol blijven vervullen en haar aantrekkelijkheid voor (inter)nationale partners en nieuw talent vergroten. Om de vindbaarheid te verbeteren is de entree verplaatst naar de zuidzijde van het gebouw waarmee deze aan de hoofdas van het Science Park is komen te liggen en Nikhef hier voor het eerst in veertig jaar echt zichtbaar mee is geworden. Om ruimte te bieden aan de wens om op één plek centraal in het gebouw te ontmoeten is de voormalige binnentuin volledig overkapt. Hier hebben een colloquiumzaal, twee vergaderzalen, de huiskamer en veel open ontmoetingsplekken een plek gekregen. Een tribunetrap die wanneer de paneeldeuren van de colloquiumzaal open staan vrij zicht geeft tot op het presentatiescherm waardoor er nu in Nikhef ook grotere bijeenkomsten mogelijk zijn. Nikhef is trots op het onderzoek dat zij verricht. In de entreehal en het atrium is een ‘expostrip’ opgenomen waarin een educatieve toelichting op het onderzoekswerk dat Nikhef verricht wordt gegeven. Het directe zicht vanuit de overkapte binnentuin op de naastgelegen laboratoria en werkplaatsen biedt bezoekers tevens een goed beeld van het toegepaste onderzoek en bijbehorende hoogwaardige instrumentmakerij van Nikhef. Om de gewenste concentratie in de kantoren verder te vergroten en de samenwerking op de afdeling te stimuleren heeft iedere afdeling haar eigen ingedeelde ankerpunt gekregen. In deze zone kan in een mix van plekken overlegd, gevideobeld of samengewerkt worden. Om dit mogelijk te maken werden de op deze plaats gelegen kantoren verwijderd. Dit heeft eveneens sterk bijgedragen aan een aantrekkelijkere, lichtere en meer transparante beleving van het instituut. Om in de laboratoria en kantoren het comfort te vergroten is de gevel thermische verbeterd en zijn de installaties aangepast. Daarnaast zijn bovenlichten geopend waardoor er meer daglicht op de werkplek valt.

De basis voor het ontwerp van de renovatie is de waardering voor de bestaande robuuste kwaliteiten van het gebouw. Zo zijn de betoncassettes en het zandkleurig metselwerk in het zicht gelaten en niet zoals bij eerdere verbouwingen binnen het complex volledig weggewerkt. Vanuit het maatsysteem en de waardering voor de esthetische kwaliteit van de constructie gaan nieuwe toevoegingen, als de overkapping van de binnentuin en de nieuwe entreeluifel, op eigentijdse wijze een relatie aan met het bestaande. Nieuwe toevoegingen onder de bestaande cassettevloer, zoals de ankerpunten, zijn zorgvuldig uitgelijnd en worden als herkenbare nieuwe toevoegingen vrij gehouden van de bestaande structuur. Ook het materiaalgebruik van nieuwe elementen vindt aansluiting bij het eerlijke palet van het bestaande gebouw. Zo wordt de balie, met een link naar de hoogwaardige instrumentmakerij, aan de buitenzijde afgewerkt met richtingloos geborsteld roestvrijstaal. En worden de ontmoetingsruimtes in het atrium en de entreehal voorzien van eiken parket om het huiselijke en openbare karakter van deze functies te versterken. Om het bestaande gebouw een meer voornaam en warm uiterlijk te geven worden de kastenwanden en tafels op de ankerpunten en in de bibliotheek in notenhout uitgevoerd. Aanvullend aan de neutrale basis wordt met de stoffering kleur in het gebouw gebracht. Het kleurenpalet is eveneens afgestemd op metalen die in de werkplaats gebruikt worden. Door deze ingrepen ontstaat een harmonieus gebouw waarin waardering voor het bestaande leesbaar is zonder dat nieuwe toevoegingen een te sterk contrast vormen. In de overkapping, die net als het originele gebouw voorzien is van cassettes, zijn alle installaties uit het zicht in de dakconstructie, loopbruggen en de kolommen opgenomen. De kolommen worden afgewerkt met geperforeerd plaatwerk waardoor de lucht ingeblazen wordt en er een prettige akoestiek in deze grote ruimte is. Het dak van het atrium is voorzien van mos-sedum met waterretentie, om de omliggende laboratoria en kantoren te voorzien van een natuurlijk uitzicht.