Blue column house

Aanvankelijk vroeg de opdrachtgever van de monumentale maisonnette woning in de Nieuwmarktbuurt te Amsterdam om een nieuwe indeling. Al snel werd duidelijk dat er veel meer te verbeteren viel dan alleen de opgehokte plattegrond. Het in de vroege jaren ’30 ontworpen pand stak boven haar buren uit. De steens muren boden weinig comfort, de woning was moeilijk warm te stoken en het binnenklimaat vochtig.

Eenmaal duidelijk dat voor een goed ontwerp de woning gestript zou moeten worden, is een onderzoek gestart deze grondig te verduurzamen met gebruik van uitsluitend bio-based materiaal. De onconventionele aanpak zorgde voor vertraging en meer kosten. Hierbij heeft de opdrachtgever telkens geduld en blijk van vertrouwen getoond. Vertrouwen in de duurzame aanpak, in het ontwerp en in de mensen die het uitvoerden.

Resultaat is een monumentaal pand in hartjes Amsterdam met een zeer prettig binnenklimaat en een lage energierekening, klaar voor een volgende eeuw aan woonplezier.

Het renoveren van deze woning zagen wij als een kans om zoveel mogelijk met bio-based materialen te werken. Recht doende aan de historische bouwmaterialen werd een damp-open isolatieopbouw aan de binnenzijde voorgesteld op basis van vochtregulerende leem, houtvezelplaat en kalkstuc. Op die manier ontstaat een seizoensgebonden vochtbalans.

Het vergde een ondertekende brief van een adviseur van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) om de gemeente ervan te overtuigen dat dit de juiste aanpak was. Met name de bouwfysische onderbouwing en de detaillering vergden extra aandacht. De ambitie van de gemeente Amsterdam om haar monumentale binnenstad van het gas af te halen, werd hier op de proef gesteld. Zo duurde het anderhalf jaar voordat de elektriciteitsaansluiting verzwaard kon worden, nodig voor de warmtepomp en elektrisch koken. Ook mocht de warmtepomp zelfs aan de achterzijde van het pand niet zichtbaar zijn. Als een driedimensionale puzzel is in de krappe woning plek gezocht voor een interne warmtepomp, zonder afbreuk te doen aan het interieur. Ook de aannemer was niet bekend met deze manier van binnenisolatie, een specialist vinden bleek niet eenvoudig.

Bestaande tussenwanden zijn verwijderd, een nieuw venster, uitbouw en gevelraam zijn toegevoegd voor meer lichtinval. Daglicht kan via het opengewerkte trapgat naar de woonkamer vloeien. Om binnen de beperkte ruimte een samenhangend geheel te smeden, is uitsluitend gebruik gemaakt van maatwerk meubilair van gelijke materialen. Zo versmelten keukenmeubel en dressoir naadloos, en zijn alle meubels in de woonkamer - keuken niet hoger dan aanrechtniveau om maximale openheid te behouden.

Op die manier kon alles worden ingepast ondanks het ontbreken van rechte hoeken in het gebouw. Dit gaf tevens de mogelijkheid om secuur om te gaan met de materialen die verwerkt zijn. Zo bestaat het palet van natuurlijke materialen naast de natuurlijke isolatie, tevens uit vilt (ondervloer), linoleum (vloer), berken triplex (maatwerk meubilair) en minerale verf. De aanwezige historische vloerbalken zijn geschuurd en in het zicht gelaten, net als de stalen constructie, die afsteekt tegen een verder rustig kleurenpalet. Een kleine ode aan het ambacht, zoals de trap in het werk gelast is en de verlichtingsrail tussen de vloerdelen weggewerkt is. Het resultaat van een proces waar tijd genomen mocht worden om ideeën te laten rijpen.