Statenzaalcomplex Zwolle

Zetel van de macht Het Gouvernementsgebouw (1874) en het Statenzaalcomplex (1898) vormden samen het complex van de Provinciale Griffie, gesitueerd in het hart van de historische binnenstad van Zwolle. De Statenzaal, gelegen op de verdieping, deed dienst als vergaderzaal van de Overijsselse Staten. Het bouwwerk is van belang uit het oogpunt van de eind 19e-eeuwse provinciale politiek-bestuurlijke geschiedenis van Nederland in het algemeen en die van de provincie Overijssel in het bijzonder. De functie als ‘zetel van de macht’ komt duidelijk tot uitdrukking in de architectuur; de neogotische bouwstijl, gevelopbouw en hoge gesloten plint geven het gebouw een statig karakter. Historie Het Statenzaalcomplex is gebouwd tussen 1895 en 1898, onder leiding van Rijksbouwmeester Jacobus van Lockhorst. Het interieur van de Statenzaal is ontworpen door Jan de Quack, voorheen werkzaam bij P.J.H. Cuypers. Vanaf 1930 is het complex meermaals uitgebreid. In 1986 vond een grote verbouwing plaats, waarbij het Gouvernementsgebouw en een deel van het Statenzaalcomplex werden getransformeerd tot Openbare Bibliotheek. Een publieke voorziening, belangrijk voor de culturele en maatschappelijke ontwikkeling. In 2017 heeft de bibliotheek plaatsgemaakt voor een groot kledingketen, gevestigd in het voormalige Gouvernementsgebouw. Sindsdien functioneerde het Statenzaalcomplex als zelfstandig gebouw, opnieuw beperkt toegankelijk voor het publiek. Het Statenzaalcomplex Het complex bestaat uit een viertal gebouwdelen – de Statenzaal, dienstwoning, vleugel van de Commissaris der Koningin en het archief - gegroepeerd rondom een binnenhof. Het complex heeft een grote samenhang met het stedelijk weefsel; het karakter van de gebouwdelen sluit aan bij het karakter van de omliggende straten. De binnenhof vormt een belangrijke verkeers- en buitenruimte. Een oase van rust, waarin ontsnapt kan worden aan de hectiek van de binnenstad. De Staatsman Met de transformatie tot Grand Café, hotel en hostel heeft het pand weer een grotere publieke functie gekregen en is het voor veel meer Zwollenaren – en toeristen - mogelijk om van dit prachtige erfgoed te genieten en dit bijzondere complex in het hart te sluiten. Zwolle heeft er zodoende een nieuw icoon bij. Van groot belang voor de identiteit van de stad, vroeger én nu.

Herbestemming Het hoog monumentale casco vormde de basis voor de inpassing van de nieuwe functies. Zo doet de voormalige leeszaal dienst als Grand Café, zijn de werkkamers en dienstwoning getransformeerd tot hotelkamers en biedt het archiefgebouw ruimte aan een hostel. De Statenzaal en Koffiekamer worden ingezet voor culturele activiteiten. Waar mogelijk is het casco in ere hersteld, zo is de dienstwoning nagenoeg geheel in oorspronkelijke staat teruggebracht. Een voormalige alkoof is ingezet voor de inpassing van de lift. Het sanitair is per hotelkamer op organische wijze in de bestaande plattegrond gevoegd. De keukenfaciliteiten van het Grand Café zijn ondergebracht in een nieuw volume, die als eigentijdse vierde gevel het binnenhof completeert. De nieuwbouw wordt ontsloten via de toren met spiltrap – de vluchttrap van het voormalige Gouvernementsgebouw – en sluit aan op de aangeheelde gevel van de vleugel van de Commissaris der Koningin. De vierde gevel herstelt en versterkt het omsloten karakter van de binnenhof en de eenheid in architectuur; de dissonerende nieuwbouw van het voormalige Gouvernementsgebouw wordt aan het zicht onttrokken. Om de binnenhof te activeren is vanuit het Grand Café op zorgvuldige wijze één doorbraak gemaakt. Restauratie Aanwezige lambriseringen zijn aangeheeld met bewaard gebleven, authentiek materiaal, deuren zijn herplaatst en het hang- en sluitwerk is gerestaureerd en aangevuld. Decoratieve vloer-, wand- en plafondafwerkingen zijn hersteld en deels gereconstrueerd. Ook de centrale trapopgang is gerestaureerd, inclusief constructief herstel. De overige afwerkingen maken van het interieur weer een gesamtkunstwerk. Qua exterieur is onderhoud en herstel uitgevoerd, zoals herstel van zettingen, reparatie van zandstenen lijsten en kalkstenen beelden en herstel van leibedekkingen. Comfortverbetering Er is gezocht naar balans tussen vernieuwing, verduurzaming en behoud. Zo is door slimme compartimentering het historische interieur van de trappartijen, gangen, Statenzaal en Koffiekamer behouden. Het authentieke cilinderglas en de glas-in-lood ramen kunnen zodoende optimaal worden beleefd. In de andere ruimten zijn bestaande voorzetwanden voorzien van isolatie, is beglazing vervangen en zijn binnen- en buitenvoorzetramen geplaatst. Alles met behoud van bestaande detaillering. De benodigde installaties zijn geheel aan het zicht onttrokken. De materiële en visuele impact van maatregelen is op deze manier tot een minimum beperkt.