Burgerijpad

Het CPO-project Burgerijpad is bij uitstek gericht op particuliere woonbeleving. Deelnemers werden door de gemeente Tilburg uitgenodigd in te schrijven voor een eigen kavel, binnen het grotere geheel van een stedelijk blok. De breedte van de kavel mocht naar behoefte variëren. Na inventarisatie van woonwensen is het blok opgedeeld. Langs de korte kant vier vaste, brede kavels, langs de lange kanten uitwisselbare kavels in drie maten (6, 7,5 of 9 m breed). Vervolgens hebben de deelnemers op volgorde van hun lotingsnummer een kavel gekozen. Elke deelnemer heeft met een eigen architect een eigen huis opgezet, geheel op maat. De verschillende leefpatronen waren leidend. Kinderen, werk aan huis, of juist de oude dag. Werkkamers, logeerkamers met eigen sanitair, woonkamers met vides, patio’s, dakterrassen – allerlei ruimtes naar wens, telkens op een andere manier geschakeld. Naar buiten gesloten of juist open. Sommige huizen hebben een kelder, anderen een lift. Verdiepingshoogtes variëren. Op één hoek zijn twee kavels gecombineerd tot een bovenwoning met groot terras en een benedenwoning voor senioren. De verschillende huizen zijn samengebracht in een stedelijk blok. De leefpatronen stralen door in de gevels (indeling en plaatsing van gevelopeningen, metselverbanden). Elk huis is een pand. Op sommige plekken zijn daklijnen op elkaar afgestemd. Verder ontstaat eenheid door eenduidige detaillering en een beperkt palet aan materiaal en kleur. De cadans van de hemelwaterafvoeren ondersteunt de geleding van het stedelijk blok in afzonderlijke panden. Een bijzonder aspect is de nadruk op energie. De woningen zijn luchtdicht, zeer goed geïsoleerd en voorzien van geïntegreerde zonwering (screens) en een optimaal aantal PV-panelen. Uitgekiende installaties naar wens. Sommige tussenwoningen hadden zo’n beperkte warmtevraag, dat verschillende deelnemers konden kiezen voor balansventilatie met luchtverwarming en topkoeling, waardoor warmtepomp en vloerverwarming achterwege konden blijven.

De opgave van het CPO-project Burgerijpad was maximale vrijheid voor eigen huizen binnen het kader van één stedelijk blok. Die opgave klonk door in de samenwerking tussen De Nijl Architecten (verkaveling, bouwregels, supervisie, uitwerking vanaf definitief ontwerp) en 10 verschillende architecten (voorlopig ontwerp voor 17 deelnemers). Het ontwerp is in drie stappen tot stand gekomen. De eerste stap was de opdeling van het stedelijk blok. Rooilijnen en maximale bouwhoogte waren gegeven. Na inventarisatie van woonwensen en gewenste posities in het blok, bleek dat de lange kanten voorkeur genoten. Daarom is gekozen voor relatief ondiepe, brede kavels op de kop van het blok langs de Korte Schijfstraat. Bezonning en aanpak van hoeken speelden mee bij deze keuze. De vier vrijwel vierkante kavels bleken een uitnodiging te zijn voor het ontwerp van bijzondere woningen (huis met ommuurde tuin, beneden-bovenwoning). Ook de tuinmuur op de andere kop was aanleiding voor bijzondere woningen, georganiseerd rondom patio’s. De tweede stap was het voorlopig ontwerp van de 15 huizen en 2 beneden-bovenwoningen door 10 architecten, onder supervisie van De Nijl Architecten. Leidraad was een stedelijk blok, samengesteld uit panden, elk met een eigen karakter. In gezamenlijke werksessies werd de voortgang besproken. De verschillende woonwensen, posities in het blok en kavelbreedtes hebben geleid tot een zeer grote variatie aan plattegronden, doorsnedes en gevels. Parallel aan de opzet van de woningen werd door De Nijl Architecten een voorstel voor samenbindende detaillering, materiaal en kleur ontwikkeld. De derde stap was het samenbrengen van de verschillende huizen en woningen in één stedelijk blok en één definitief ontwerp. Naast de definitieve keuzes voor detaillering, materiaal en kleur werden specifieke aansluitdetails tussen de panden uitgewerkt (opvang hoogtesprongen, daklijnen, hemelwaterafvoeren). We kozen voor een terughoudend palet van roodbruine baksteen, bruine voeg en donkerbruine aluminium kozijnen, gitzwarte hekwerken en beigegrijze hemelwaterafvoeren en afdekkers, zodat de grote verschillen tussen de panden worden gedempt. Daarbinnen is juist gestreefd naar verrijking: een karaktervolle (wasserstrich) steen, diepe negges en optioneel hardstenen dorpels, houten voordeuren en houten bekledingen. Het resultaat spreekt voor zich: eenheid in verscheidenheid.