Stimulerende Omgevingen
architectenbureau cepezed b.v.Meldkamer Oost-Nederland
De 21 regionale Politie Meldkamers in Nederland zijn samengevoegd tot één Landelijke Meldkamer. De gecombineerde Politiehuisvesting en 112-meldkamer in Apeldoorn is met het verzorgingsgebied van 3,2 miljoen inwoners de grootste van de tien nieuwe locaties. Vanaf 2023 werken politie, brandweer en ambulancediensten samen in dit pand.
Fotografie
Lucas van der Wee
Toelichting categorie
Stimulerende omgevingen: Het ontworpen gebouw draagt bij aan het verbeteren van de gehuisveste functie(s) zoals de leerprestaties (onderwijs), genezing (zorg) of werkprestaties (kantoren).
Dankzij de vele ramen, de vliesgevels en de biodynamische verlichting is het dag en nacht prettig werken in de Meldkamer. cepezed zocht naar een manier om het ‘command and control centre’, waar 24/7 telefoons rinkelen, zo open en licht mogelijk te maken. Kolommen zijn naar de gevels geschoven en in die gevel zijn ingenieus raamstroken ingepast zonder dat de zon het zicht op de computerschermen kan belemmeren. Aangrenzende ruimtes kunnen bij het vloerveld van het command and control centre worden getrokken. Vlakbij is een stiltekamer, waar telefonisten tussendoor rust kunnen vinden met uitzicht op de bomen.
De verdiepingenhoge entree geeft goed zicht op hoe het gebouw in elkaar zit. Constructief, omdat de dragende kolommen zo veel mogelijk in het zicht zijn gelaten, en qua routing, omdat de hal trap en verdiepingslounges direct aan de hoge hal grenzen. De kopse kanten van het hoger volume, het kantoordeel, zijn geheel van glas.
Het gebouw kent een optimale klimaatbeheersing en luchtkwaliteit evenals zeer royale daglichttoetreding. Absoluut onmisbaar voor de 24/7-functie was de aandacht voor de kunstverlichting in de meldkamerruimte. Een speciaal ontworpen biodynamisch verlichtingssysteem past zich aan de daglichtsituatie en tijd aan – er zijn verschillende ‘daglicht-scenes’ ingesteld.
Speciale plafondpanelen en geperforeerde houten wanden zorgen voor een optimale akoestiek in de control room zodat de centralisten goed verstaanbaar zijn maar elkaar minimaal hinderen. Het interieur heeft warme, aardse tonen en materialen. Het bevat accenten gebaseerd op de natuurlijke omgeving van de Veluwe.
De omgeving is in beleving het gebouw ‘ingetrokken’: er zijn hoge wanden uit houten lamellen, houten vloerdelen, traptreden van natuursteen en prints van boslandschappen. Met gebruik van warme, aardse tonen en materialen is gezocht naar rust en harmonie in het interieur. Dit bevordert ook een prettige de oriëntatie, net als de lange zichtlijnen, die meestal eindigen met glas en zicht naar buiten.
De medewerkers van de meldkamer in Apeldoorn zijn content met hun nieuwe werkplek: anders dan gewend, is het er licht en ruim. Het ontwerp van de centrale gaat uit van een zo groot mogelijke overspanning om zichtbelemmerende kolommen te vermijden.
Toelichting ontwerp
Het ontwerp van de nieuwe meldkamer continueert het stedenbouwkundig principe ter plaatse in maat en schaal, daarmee aansluitend op de naastgelegen gebouwen.
De nieuwbouw bestaat uit twee langgerekte volumes waarvan het ene spectaculair uitkragend dwars op de kop van het andere is gestapeld. Deze kop is vormgegeven als volglazen dop die functioneert als entree en als verbindingszone tussen beide bouwdelen, met onder meer een atrium en ontmoetingsplekken. Het gestapelde volume heeft aan beide uiteinden voltransparante gevels die refereren aan het ‘wakend oog’ van de gebruikers. Het ensemble landt op groen, flauw oplopende taluds waarin het onderste blok deels verzinkt. De oplopende taluds dragen samen met verhoogde troitoirbanden aan de achter gelegen entreezijde op een ontspannen landschappelijke ingepaste manier bij aan de vereiste beveiling van het gebouw.
Het beeldkwaliteitsplan dicteerde gebruik van rood baksteen voor de gevels. In de tenderfase bood cepezed een alternatief met het gebruik van cortenstaal dat met zijn kleur en textuur voldeed aan de voorwaarden en de verwachtingen van de gemeentelijke supervisoren: stoer en herfstig. De bekleding van de gesloten geveldelen heeft een warme uitstraling die goed in de omgeving past.
Gezien de voorgestelde constructie met grote overstekken was het ook de meest logische keuze vanwege het lagere eigengewicht ten opzichte van metselwerk. Daarbij is de CO2-voetafdruk van baksteen aanmerkelijk hoger dan bij het gebruik van staal. Tegelijkertijd is baksteen nagenoeg niet circulair aangezien zijn slechte losmaakbaarheidsscore.
Binnen is de constructie is grotendeels zichtbaar passend bij het no-nonsense-karakter van het gebouw. Met strak laswerk en slimme, zorgvuldig gedetailleerde knopen is verdere afwerking onnodig; wat bespaart op materiaal en arbeid tijdens de bouw.
De laagbouw heeft een volledig vrije overspanning. Hier zit de meldkamer gevestigd, waar de telefoontjes binnenkomen en worden verwerkt. Het atrium bevat een mix van ontmoetings- en aanlandwerkplekken en verbindt de begane grond met de bovenste verdieping. De bovenbouw is voorzien van kantoor-en vergaderruimtes. Bij de uitkragingen is het bovenste deel ook volledig kolomvrij. Daarmee zijn de indeling en het gebruik optimaal flexibel.
Vanuit duurzaamheidsoogpunt kwam het gebouw tot stand met een sterk beperkt materiaalgebruik. De toegepaste materialen zijn bovendien zo duurzaam mogelijk.