Tijdens De Dag van de Stadsrand, een vijf uur durende live uitzending vanuit Pakhuis de Zwijger op 20 november 2020, presenteerden BNA Onderzoek en ARCAM samen met experts en architecten de resultaten van ‘Het stadsranden-lab’. In deze ontwerpstudie zijn vijf multidisciplinaire ontwerpteams op zoek gegaan naar nieuwe typologieën voor de stadsranden, met vijf Amsterdamse stadsranden als testcase. In thematische blokken van elk 1 uur werd de toekomst van de stadsrand uiteengezet. Bekijk de livecasts hieronder terug.
In een tijd waarin we bouwen binnen de stad om de landschappen te sparen, is het belangrijk om te kijken naar de randen van onze almaar verdichtende steden. Dan blijkt dat geen rand hetzelfde is. En is het wel een rand? Of juist een zone, een membraan of pulserend gebied? Welke urgente opgaven landen hier? En hoe kunnen we via de stadsrand zowel de stad en het omringende landschap aantrekkelijker maken?
Ter introductie op de vijf ontwerpscenario’s werd het eerste uur afgetrapt door Saskia Aukema (fotograaf en verhalenverteller), Theo Baart (fotograaf en auteur Groot Amsterdam) en Floris Alkemade (Rijksbouwmeester) af met keynotes waarin ze elk vanuit een andere invalshoek de stadsrand beschouwen. Waar de een op zoek ging naar een onzichtbare grens in Amsterdam, verkende de ander hoe groot Amsterdam nu eigenlijk is. Terwijl het college van Rijksadviseurs ook ontwerpend naar (wijken in de) stadsrand ging kijken en onderzocht hoe de verschillende urgente opgaven de doorontwikkeling van de stadsrand een zetje kunnen geven.
De stadsranden van Amsterdam Zuid en Zuidoost worden vaak beschouwd als het einde van de stad. Een achterkant, waar je zonder bestemming niks te zoeken hebt. Wat zou het voor zowel stad als landschap betekenen als we de stadsrand vanuit een ander perspectief bekijken, zelfs letterlijk de kijkrichting omdraaien? Wat betekent dat dan voor de stadsrand zelf, het landschap maar ook de omliggende gemeenten? Als de stadsrand wordt beschouwd als een dynamische experimententuin, ontstaan er kansen voor nieuwe vormen van beleving, gebruik en eigenaarschap. Dit vraagt ook om nieuwe vormen van allianties.
Programma
|
|
Context en experimenteerruimte – hoe bouwen we in de stadsrand en welke kansen liggen er voor experiment op gebied van circulariteit? |
|
Introductie op Het stadsranden-lab door Paul van Hoek (landschapsarchitect en hoofdontwerper gemeente Amsterdam) Film over de ontwerpprincipes voor de stadsrand Zuidoost / Diemerscheg |
|
De stadsranden van Nieuw-West en Zuidwest en Zuidoost bieden in verhouding tot de binnenstad goedkopere vierkante meters, waardoor een innovatieve functiemix en nieuwe economieën kunnen ontstaan. Ruimtebeslag en hinder zijn hier niet zo’n probleem, en de ‘vrije ruimte’ kan als de kraamkamer voor nieuwe modellen fungeren. Door de verdichtingsopgave staat die kwaliteit van een relatief ontspannen economisch gebied onder druk. Hoe kan aan informele functies en kleine ondernemers die elders in de stad geen plek hebben toch ruimte worden geboden? Kan je door slim te programmeren voorwaarden scheppen voor kansen voor ondernemerschap van en voor de bewoners van deze veelal sociaal en economisch minder krachtige wijken? Voor de stadsranden West en Zuidwest bij Schiphol zijn daar nieuwe strategieën voor bedacht.
Programma
|
|
|
|
Film over de ontwerpprincipes voor de stadsrand Zuidwest / Amsterdamse Bos |
De stedenbouwkundige opzet van Amsterdam-Noord kent monofunctionele woonwijken, afgewisseld met parken en groene verbindingen. Deze groene buffers worden op veel plaatsen gebruikt voor sportvoorzieningen, volkstuinen en niemandsland, waardoor ze moeilijk doorwaadbaar zijn. Kunnen we het aanwezige groen een facelift geven en de verbindingen naar het landschap buiten de stad verbeteren? En kan dit landschap ook – meer dan nu – functies opnemen die de stad vooruit helpen? En biedt de verbetering van het groen dan ook speelruimte voor verdichting van de ‘rode’ gebieden? Kortom: Kunnen woningbouw en het versterken van groenverbindingen samen op gaan?
Programma
| 15.00 – 16.00 |
Verdichten en vergroenen – het contrast als kans voor nieuwe woon- en recreatiemilieus |
|
Film over de ontwerpprincipes voor de stadsrand Stadsrand Noord / Waterlandscheg Conclusies en reflectie door Like Bijlsma (PBL) en Merten Nefs (VDM) Afsluiting van de onwterppresentaties door Paul van Hoek (gemeente Amsterdam) |
In april 2020 bekrachtigde het College van B&W de strategie Amsterdam Circulair 2020-2025. Om dat vorm te geven gebruikt de gemeente een speciaal voor de stad ontwikkelde uitwerking van het ‘donutmodel’ van de Britse econoom Kate Raworth. Het besluit trok wereldwijd de aandacht naar Amsterdam als ‘eerste Donutstad ter wereld’. De tentoonstelling EndLESS Amsterdam bij ARCAM toont onder andere de achtergronden bij het Donutstadmodel, een film van de Why Factory over Amsterdam als superverdichte stad, de resultaten van het ‘Het stadsranden-lab’ en de uitwerking van gemeentelijk beleid in bijvoorbeeld nieuwbouwprojecten.
Programma
| 16.00 – 17.00 |
EndLESS Amsterdam – de circulaire stad in wording |
Film van de Why Factory Gesprek over de ‘Amsterdam Donut’ met Kate Raworth (auteur boek Donut Economics), Eveline van Leeuwen (wetenschappelijk directeur AMS Institute), Winy Maas (MVRDV) en Marieke van Doorninck (wethouder gemeente Amsterdam) Virtuele opening expositie EndLESS Amsterdam en aankondiging Stadsranden-magazine |
