Ooit was het een van de belangrijkste gebouwen in de stad: het postkantoor. De plek die je verbond met de rest van de wereld. In 2011 sloot het iconisch rijksmonument van Jan Crouwel aan de Neude als laatste hoofdpostkantoor van Nederland haar deuren. Het indrukwekkende gebouw heeft echter niets van haar relevantie voor de stad verloren. Met de inpassing van het ambitieuze mixed-use programma met bibliotheek van de toekomst met een auditorium en vergader- en studieruimtes, winkels, horeca en een fietsenstalling heeft het rijksmonument weer een actieve rol in het stedelijk weefsel en heeft het weer een plek veroverd in het hart van menig Utrechter.

Post Utrecht is getransformeerd van een introvert naar een extravert gebouw en is volledig toegankelijk gemaakt voor iedereen. Het historische pand is van belang voor de omgeving, beïnvloedt de publieke routing en is daarmee een waardevolle schakel in de stad. Het multifunctionele programma met 9.000 m² bibliotheek, inclusief horeca en een auditorium met plek voor 190 bezoekers, 5.500 m² aan winkels, waaronder een foodmarkt van 2.000 m2, en 1.000 m² fietsenstalling zorgt voor een grote stroom jaarlijkse bezoekers.

Bibliotheken zijn bovendien bijzondere publieke ruimten. Een bibliotheek is een plek voor iedereen – een huiskamer waar jong, oud, studenten en werkenden elkaar ontmoeten. Waar men zich ontwikkelt, verwondert en vermaakt. Dit stelt bijzondere eisen aan het gebouw waarin de bibliotheek wordt gehuisvest. Het gebouw moet transparant, toegankelijk en welkom zijn. Men moet er zich thuis voelen en er gemakkelijk de weg kunnen vinden. Tegelijkertijd moet het een plek zijn die nieuwsgierigheid oproept en onderzoek uitlokt.

Het markante postkantoor aan de Neude is een van de meest iconische gebouwen van Utrecht. Op deze plek treffen historie en 21e eeuw elkaar. Met intieme nissen, grote raampartijen, glas-in-loodwerk en moderne kunst. Een culturele samensmelting in het centrum van de stad.

De opgave was om een verbinding te creëren met de stad, het gebouw te ontsluiten en te openen naar de omgeving. Voor elke ontwerpbeslissing – van kast tot casco, van ruimtegebruik tot dakpan – gezocht naar een vanzelfsprekende verbondenheid of dialoog tussen oud en nieuw, tussen bestaande waarden en nieuwe betekenis, tussen oorspronkelijke details en nieuwe materialen.

Het hoofdpostkantoor had van oorsprong twee gezichten: een (publieke) voorkant met een monumentale entree aan de Neude, en een expeditiehof aan de Oudegracht. Om het complex Post Utrecht een plaats te geven in de huidige stadsdynamiek was het wenselijk om ter plaatse van de expeditiehof een tweede voorkant te maken. Voor het ontwerp van de nieuwe gevel aan de Oudegracht zijn de belangrijkste architectonische kenmerken van het monument op een hedendaagse manier geïnterpreteerd. Zo ontwikkelde Rijnboutt samen met Koninklijke Tichelaar keramische gevelbekleding met een gemêleerde glazuur. Bij deze ingreep verwijzen deze gevelelementen naar de oorspronkelijke dakpannen van het oude postkantoor. Het nieuwe volume voegt zich vanzelfsprekend in de gevelwand aan de Oudegracht en vormt zo een geheel met het monument.

Aan deze Oudegrachtzijde zijn vier ruime winkels gerealiseerd. Aan de Potterstraat is de horecagelegenheid gevestigd, die verbonden is met de bibliotheek, en de entree naar de foodmarkt in het souterrain. In het souterrain is tevens een fietsenstalling gerealiseerd.

In het interieur van de bibliotheek maakt het meubilair een schaalsprong tussen gebouw en gebruiker. Een subtiel spel van kleur en materiaal ondersteunt de oriëntatie van de bezoeker. Extra zichtlijnen door het gebouw en op de centrale hal verbeteren de leesbaarheid van het gebouw.

Vanaf de oorspronkelijke entree aan de Neude betreedt men de monumentale hal van het gebouw. Deze publiekshal was de centrale plek in het complex en is dat nu nog steeds. De voornaamste verandering is dat de hal van eindbestemming nu het vertrekpunt is geworden voor een ontdekkingstocht door Post Utrecht. De hal is een bruisend plein geworden, een verlengstuk van de stad waar je kan verblijven, anderen kunt ontmoeten of een evenement kunt bezoeken.

‘Verbinding’ en ‘dialoog’ vormen voor het hele project het leidend thema: programmaonderdelen vloeien naadloos in elkaar over, sparingen in wanden en vloeren (roltrappen en liften) leggen (visuele) relaties, met steeds de hal als het centrale oriëntatiepunt.