Hortus Ludi is een gezamenlijke kloostertuin met daar omheen elf woningen. Het is een ensemble voor mensen die op zoek zijn naar een nieuwe manier van bouwen en leven: circulair, klimaatadaptief en natuurinclusief. En toch sluiten de woongebouwen en het poortgebouw in maat, schaal en beeldtaal aan op het monumentale Dobbelmannklooster.

Hortus Ludi is een ensemble voor mensen die op zoek zijn naar een nieuwe manier van bouwen en leven: circulair, klimaatadaptief en natuurinclusief. Een groot deel van de bewoners zijn hier komen wonen vanuit een ideaal. Ze hebben hetzelfde idee hoe de toekomst eruit moet zien. De integrale architectuurtaal van Hortus Ludi verbindt duurzaamheid, plek en mensen met elkaar.

De benadering “samen heb je meer” heeft gezorgd voor een enorme belangstelling voor dit project en bewustwording over duurzaamheid in de woonomgeving. De grote woningen hebben geen eigen tuin, maar delen een grote gezamenlijke tuin. Het zo minimaal mogelijk gehouden aantal parkeerplaatsen (elf) is collectief opgelost in de informele voorruimte, de fiets is gemakkelijk te bereiken en onderhouden door de inpandig opgeloste bergingen. Maar ook het proces naar samen gebruik maken van ruimte, levert verbinding tussen mensen op. De bewoners zien de zichtbare houtconstructie als een meerwaarde in het interieur en hebben elkaars woning van binnen gezien. De voordeuren van de individuele woningen zijn via het poortgebouw en vervolgens via de tuin te bereiken, zodat beide een plek van ontmoeting worden. Binnen het poortgebouw is de ruimte bestemd voor gezamenlijk gebruik, in te vullen door bewoners. Over die invulling zijn de bewoners nu met elkaar in gesprek. Ook wordt er gediscussieerd over de finishing touch in de tuin, waarbij klimaatadaptatie voor de bewoners een belangrijke gespreksonderwerp is. Hortus Ludi is daarmee echt van haar bewoners, die de gebouwen nog maar net zijn ingetrokken. Het project is dan wel opgeleverd maar nog steeds in ontwikkeling.

Bij het vormgeven van de tuin was het uitgangspunt het versterken van de aanwezige biodiversiteit. Samen met ecologen van Bureau Stadsnatuur en Buro Lubbers is onder andere gekozen voor inheemse beplanting, sedumdaken en lage hagen als erfafscheiding. Het “Ommetje” dat tussen Hortus Ludi en de begraafplaats ligt blijft openbaar toegankelijk, zodat de kloostertuin beleefbaar blijft voor buurtbewoners. In Hortus Ludi wonen meer mussen dan mensen, en die mussen waren al ingetrokken voor het project was opgeleverd!

Op de locatie van een voormalig schoolgebouw staan nu twee volledig houten woongebouwen met 11 bijzonder duurzame woningen, grenzend aan een gezamenlijke tuin. Deze tuin kreeg de naam Hortus Ludi, naar een omsloten tuintypologie voor spel en ontspanning, aanvullend op de Hortus Contemplationis en Hortus Catalogi die als typologie al in het ensemble aanwezig waren.

Net zoals in een historische Hortus Ludi, zorgen bewezen ingrediënten als een pergola voor een fijne verblijfsruimte met goede overgangen. De maat van gevelopeningen, verhoudingen en het ritme in de horizontale lijnen in de gevels zijn een hedendaagse vertaling van de monumentale gevels van het naastgelegen Dobbelmannklooster. Hortus Ludi is het bewijs dat je ook op een binnenstedelijke plek als deze kunt bouwen voor de toekomst: circulair, klimaatadaptief en natuurinclusief.

De consistentie in de uitwerking is terug te zien in bouwkundige details zoals de geornamenteerde dakrand met verholen goot die refereert naar de rijke dakrand van het klooster. In deze gevelbeëindiging zijn rondom 127 nestkasten geïntegreerd, in samenwerking met ecologen van Bureau Stadsnatuur.

De stedenbouwkundige maat van de bouwblokken sluit aan op die van de kloostergebouwen, een compositie van smalle en bredere volumes. Het langgerekte blok aan de straat ligt achter een informele entreezone. Het hoekgebouw ligt juist dicht bij de straat om het kloosterensemble echt af te maken, net zoals het prominente poortgebouw.

De materialisatie van Hortus Ludi is vernieuwend. De houten (CLT) casco’s met grote vides dragen hellende daken waarop sedum is aangelegd, goed zichtbaar vanaf de straat. De natuurlijk vergrijzende grenenhouten geveldelen met verschillende breedtes zijn aangebracht met een open systeem. Zo zijn de horizontale schaduwvoegen die aansluiten op de compositie van het naastgelegen pand extra leesbaar. In het poortgebouw staat hergebruik centraal met o.a. rest-gevelstenen, oude straatklinkers en “Pretty Plastics” dakbekleding gemaakt van hergebruikt plastic. De woningen hebben een gemiddelde MPG-score van 0,44 en voldoen daarmee al aan de MPG-eis van 0,5 die binnenkort ingevoerd wordt.

Het budget van dit project was niet oneindig. Door te kiezen voor ruime en luxe woningen gericht op een bewuste doelgroep, was er ruimte om meer budget vrij te maken voor duurzaamheid en collectiviteit.