Amadeiro Noordblok, sociale woningbouw






Introductie
Met het vertrek van KPN komt een groot afgesloten gebiedsdeel vrij in de historische binnenstad van ’s-Hertogenbosch. Door de bouwopgave niet als één groot nieuw gebouw te benaderen maar juist als een verzameling van kleinere eenheden wordt een nieuw stuk binnenstad gemaakt. Op eigentijdse wijze wordt de oude logica teruggebracht.
Toelichting categorie
Aan de zuidrand van het historische stadscentrum van ’s-Hertogenbosch, wordt in de jaren 30 een nieuwe straat vanaf het stadscentrum naar de Zuidwal gelegd, dwars over de oude tuinderijen: de Prins Be
hardstraat. Aan deze weg wordt een groot PTT-complex (later KPN) gebouwd. Een hoge muur omringt het gehele terrein waardoor het complex zich onttrekt aan het stedelijke leven en er een doods, rommelig stuk stad is ontstaan. Met het vertrek van de KPN komt dit terrein vrij. Een prachtige plek, met zicht op het natuurgebied het Bossche Broek, ingeklemd tussen de 18e-eeuwse Mortelkaze
e, het mode
e Design Museum, het Noordbrabants Museum, concertzaal Willem Twee Toonzaal, de voormalig kantoren van Rijkswaterstaat aan de Zuidwal en een parkeerterrein.
Het nieuwe plan volgt de contouren van de bestaande straten, rooilijnen wijken af en toe naar achteren om kleine voorruimtes met groen te maken en vouwt zich om het historische KPN-pand heen. Een woonprogramma wordt toegevoegd waarbij in de schaal en expressie van de woningen aansluiting gezocht wordt bij de korrelgrootte, materialisering en architectuur van het omringende stedelijke weefsel. Kleinschalige panden volgen het middeleeuwse stratenpatroon, grootschalige blokken worden tegenover grootschaligere bebouwing geplaatst.
HILBERINKBOSCH ontwerpt het Noordblok. Bedaux de Bouwer ontwerpt de woningen in het zuidelijk deel van het plan. Het KPN-hoofdgebouw krijgt een nieuwe kantoorbestemming.
Door de nieuwe ingreep wordt een voorheen gesloten en doods stadsdeel geopend en doorwaadbaar gemaakt. Met kleine voorpleinen worden stedelijke ruimtes gemaakt en in het bouwblok ontstaat een groen en openbaar toegankelijk hof. Het bouwblok wordt zo onderdeel van het levendige stadsleven.
Toelichting ontwerp
Het Noordblok bevat 62 sociale huurwoningen, is slechts 25 meter diep en kent twee voorgevels die aan verschillende straten grenzen. Aan de Prins Be
hardstraat sluit het nieuwe blok aan op de gevel van de Toonzaal, om aan de andere zijde trapsgewijs de voorgevel van het historische KPN-hoofdkantoor op te pakken. De overgebleven voorruimte wordt gebruikt om een groenstrook aan te leggen.
Passend in de korrelgrootte van deze straat wordt het blok als twee panden vormgegeven, in een andere kleur baksteen en vormgeving, maar beide met de typerende historische gevelverdeling van plint, lijf en kroon. Een hoge entree markeert de plint, een setback op de bovenste verdieping en de toepassing van een stadskap markeren de kroon. Om het architectonisch geheugen van de plek te verankeren in de nieuwbouw wordt de gevel van het Noordblok aan de rechterzijde gemarkeerd door een torenelement. Het vormt in de architectuur een overgang naar het bestaande hoofdgebouw. De toren, een belangrijk herkenningspunt op een zichtlijn vanuit de binnenstad én de Bossche Broek, speelt zo weer mee in het stadssilhouet. De andere voorgevel van het blok bevindt zich aan de Mortel. Een straat die gekenmerkt wordt door grote bouwvolumes, met het Design Museum als overbuurman en zicht op de oude Mortelkaze
e. De wit geschilderde kaders van de kaze
e, voor extra licht in de binnenruimtes, resoneren in de hardstenen omlijstingen van Amadeiro Noordblok. Door een subtiele knik in de gevel op de 3e verdieping, ondersteund door de setback van de bovenste verdieping, blijft er vanuit de smalle straat zicht op de historische toren van het voormalig Rijksarchief uit 1888. Aan deze zijde komt een tweede entree naar het gebouw, die bijdraagt aan de levendigheid van de straat.
De inte
e gebouwstructuur bestaat uit een corridorprincipe met aan beide zijden studio’s in sociale verhuur. Ramen op de kopse kanten brengen daglicht naar binnen en geven zicht op een groen pleintje en de historische stad. Door de verdiepingsvloer van de gehele begane grond op te tillen ten opzichte van het straatniveau worden privacy en uitzicht voor de onderste woningen geborgd. Een gemeenschappelijk terras op het dak geeft alle bewoners van het Noordblok een prachtige zicht over de binnenstad en het Museumkwartier.
Door deze ontwerpbeslissingen, hoogwaardige materialen en rijk metselwerk, is een zorgvuldig en vriendelijk woongebouw ontstaan dat recht doet aan de historische context en hedendaagse kwaliteiten toevoegt.