De Nederlandse architectuur staat internationaal bekend om haar innovaties. BIM is zonder twijfel de grootste innovatie van de bouwsector in de recente geschiedenis. Sommige architectenbureaus waren in de vorige eeuw al bezig met technieken als BIM. In de afgelopen 10 jaar nam BIM echt een vlucht. Welke kansen biedt het jou?
De Nederlandse architectuur staat internationaal bekend om haar innovaties. BIM is zonder twijfel de grootste innovatie van de bouwsector in de recente geschiedenis. Sommige architectenbureaus waren in de vorige eeuw al bezig met technieken als BIM. In de afgelopen 10 jaar nam BIM echt een vlucht. Welke kansen biedt het jou?
Met de juiste inzet van BIM (Building Information Modelling) realiseer je slimme samenwerking door gedeelde digitale gegevens. BIM maakt duidelijk wat er moet gebeuren en wanneer wie verantwoordelijk is. Daardoor verbetert de efficiëntie. En door de samenwerking in het gegevensrijke 3D-model zijn botsingen in de inbreng van ontwerpdisciplines vroegtijdig zichtbaar, waardoor op de bouw minder geïmproviseerd hoeft te worden.
Kansen voor jouw bureau
De voordelen van BIM worden nog niet altijd ten volle benut. Organiseer je het werken met BIM goed en maak je duidelijke afspraken met ketenpartners over de manier van werken en de verantwoordelijkheden, dan draagt BIM bij aan een verhoging van de productiviteit. Bovendien verbeter je de klantresultaten door lagere kosten, minder vertragingen en meer zekerheid over de output.
Een concreet voorbeeld: BIM biedt je de mogelijkheid de opdrachtgever al in de schetsfase veel inzicht te geven. Je bent als architect namelijk al direct informatie aan het verrijken. Dat betekent dat de opdrachtgever in veel gevallen al vanaf het begin Excels voor bijvoorbeeld de bvo’s en gvo’s uit BIM kan halen. Omdat de VO’s ook naadloos landen in het BIM-model kun je dit ook waarmaken. Dat leidt tot minder nerveuze opdrachtgevers en dat geeft rust, ook voor jullie bureau.
Wat wil je met het BIM-model?
Stel jezelf en je opdrachtgevers, elke keer voordat je met BIM aan de slag gaat, de vraag: wat willen we met BIM? Opdrachtgevers vragen steeds vaker om BIM-modellen, maar wat zit er precies achter die vraag? Waarvoor willen zíj het gebruiken? Is het voor hen vooral belangrijk voor de exploitatiefase, dan moet je daar als architect al vanaf het begin rekening mee houden. Is het bedoeld om de bouw aan te sturen, dan vraagt dat om een bepaalde nauwkeurigheid in de detaillering. Zorg dus dat je altijd vooraf weet wat het doel is.
Duidelijkheid over verwachtingen: ILS O&E
.De juiste informatie op het juiste moment. Daar draait de informatieleveringsspecificatie Ontwerp & Engineering (ILS O&E) om. Wanneer leg je iets vast? En wat dan precies? Wanneer mag je informatie van een ander ontvangen? En wanneer verwachten anderen iets van jou? De ILS O&E zorgt voor eenduidige communicatie in het O&E-proces. Dat voorkomt frustratie, fouten en inefficiëntie. De ILS O&E bouwt verder op de BIM Basis ILS, die een gemeenschappelijke basis legt. In de ILS O&E specificeren we de informatiebehoefte in de ontwerp- en engineeringfase. Lees meer op de digiGO website.
Méér dan een technologische innovatie
Belangrijk om je te realiseren: BIM is meer dan een technologische innovatie. Werken met BIM vraagt om een gedragsverandering bij alle betrokken partijen. Wil je het maximale uit de mogelijkheden halen, dan gaat het om:
– Cultuurverandering
– Samenwerking
– Technologische innovatie
Het biedt je vervolgens:
– Meer efficiëntie
– Verbetering van de klantresultaten
– Ondersteuning van de creativiteit
BIM basis ILS versie 2
Samenwerken in de bouwketen gaat beter als de informatie waarop we bouwen uitwisselbaar, gestructureerd, eenduidig, correct, volledig en herbruikbaar is. De BIM basis informatieleveringsspecificatie (BIM basis ILS) is een goede eerste stap. Begin oktober 2020 is versie 2 gelanceerd die verder bouwt op de eerder gelegde basis en is aangevuld met feedback en inzichten uit het werkveld. Menno Mekes, informatie modelbouwer bij Arons en Gelauff architecten en secretaris van de BIM basis ILS expertcommissie, vertelt in dit webinar wat er veranderd en nieuw is. Ben je bekend met BIM basis informatieleveringsspecificatie maar heb je nog je bedenkingen en wil je meer weten wat je ermee kan doen? Dan is dit webinar wat voor jou. Maar ook als je de BIM basis ILS al gebruikt in je dagelijkse praktijk is dit webinar interessant.
Zie je door de bomen het bos niet meer? Kijk dan eens op een van deze door de BNA geselecteerde pagina’s over BIM
De BNA verzamelt op deze pagina BIM-links naar websites met handige downloads en/of nieuws over BIM. Mis je een link of heb je een aanvulling? Stuur een mail naar jdebruijn@bna.nl.
BIM Loket > Het BIM Loket is sinds 2023 onderdeel van digiGO en stimuleert het toepassen van BIM in de Nederlandse bouw en infra, door het gebruik van open BIM-standaarden te bevorderen. Ze verbinden relevante kennisorganisaties in Nederland en coördineren en versterken de onderlinge aansluiting, zowel nationaal als internationaal.
BIM protocol en BIM uitvoeringsplan > Voor de toepassing van BIM in een bouwproject zijn goede contract- en werkafspraken onontbeerlijk. Dergelijke afspraken worden doorgaans vastgelegd in BIM Protocollen of BIM Uitvoeringsplannen.
Building SMART > BuildingSMART is een internationale organisatie die de toepassing van openBIM standaarden ontwikkelt en stimuleert.
Het nationale BIM-handboek > Dit handboek is geschreven door en voor BIMmende partijen in de sector. De initiatiefnemers bewaken de kwaliteit, onafhankelijkheid en toepasbaarheid. De inhoud komt vanuit de praktijk zelf. Deze website bevat ook de meest actuele digitale versie van het BIM woordenboek.
Het nationaal BIM-platform > Informatieve website met actueel BIM-nieuws en een overzicht van bedrijven die BIMmen; vindt hier uw mogelijke BIM-partners
BIM Quickscan > Wil je weten hoe ver je bent met je BIM-vaardigheden vergeleken met andere bedrijven in de bouw? Meten is weten. De BIM Quickscan geeft een indicatie van de kennis en competenties waar je bureau goed in is en waar je je kennis nog moet bijspijkeren.
Revit GG > Op deze website van de gebruikersgroep van Revit Architecture in de Benelux vind je als Revit-gebruiker nuttige informatie over o.a. Revit-standaarden.
BIM is meer dan de keuze van modelleringssoftware
BIMmen behelst meer dan de enkelvoudige keuze van BIM-software waarmee 3D-modellen kunnen worden ontworpen. Het is aan te raden software-onafhankelijk advies in te winnen welk pakket het beste aansluit bij uw bureau en ambities. Onderstaande lijst is een (niet limitatief) overzicht van de meest gangbare pakketten die in de bouwkolom worden gebruikt voor het ontwerpen van 3D-modellen en die geschikt zijn om te BIMmen. De lijst is zorgvuldig samengesteld volgens de laatste inzichten van BIM-adviseurs. De BNA streeft naar een volledig overzicht maar kan niet garanderen dat de lijst volledig en compleet is door de snelle ontwikkelingen op het gebied van BIM. Heb je nieuwe informatie of aanvullingen? Laat het ons weten.
3D Modeleringssoftware
BIM-software voor modelcontrole en clash-detectie
Eind 2020 is na een jaar lang werken door verschillende architectenbureaus de BNA-template voor de ILS Ontwerp en Engineering gerealiseerd. Op 8 februari 2021 werd tijdens een webinar de template door Surya Steijlen van LEVS architecten en Wouter Verstoep van Topos toegelicht.
Kijk hieronder het webinar terug. De downloadlink voor de BNA-template (exclusief voor leden) staat onderaan deze pagina.
De ILS-handreiking geeft meerwaarde bij BIM-projecten en biedt concrete handvatten voor architectenbureaus en opdrachtgevers over de invulling van de informatiebehoefte van ontwerpers, adviseurs, bouwers en overige bij de bouw betrokken partijen. Het doel is om een referentiekader te bieden als de BIM-eisen vanuit de opdrachtgever niet van te voren zijn vastgelegd of multi-interpretabel zijn.
Gekozen is om voor de meest voor de hand liggende bouw- en installatiedelen (gecategoriseerd volgens de NL SfB codering) aan te geven in welke ontwerpfase wordt begonnen met het modelleren en wanneer de architect gereed is met het modelleren van de informatie. Architectenbureaus die een aanbieding maken met gebruik van de Handreiking zijn uiteraard vrij om een hoger of lager informatieniveau aan te houden
BIM kent verschillende niveaus. Het model dat 4 BIM-niveaus erkent is breed geaccepteerd. Dat begint bij level 0 en eindigt bij level 3, waarbij eigenlijk pas vanaf level 2 echt sprake is van BIM.
BIM-level 0
In level 0 is sprake van een laag samenwerkingsniveau en wordt ontworpen op papier, in CAD of eventueel met behulp van Word of Excel. Het team deelt papieren versies met elkaar om informatie over te dragen.
BIM-level 1
In BIM-level 1 is sprake van gedeeltelijke samenwerking en worden 2D-schetsen gecombineerd met 3D- modellen in een Common Data Environment (CDE). Denk hierbij bijvoorbeeld aan bedrijven die hun projecten (deels) uitwerken met behulp van Archicad of Revit en hun ontwerpen intern of extern delen (bijvoorbeeld met BIM 360 Docs).
BIM-level 2
Vanaf BIM-level 2 kunnen we eigenlijk pas echt spreken van BIM. Hier worden dimensies als tijdmanagement (4D) en kostencalculaties (5D) toegevoegd. Er is sprake van volledige samenwerking en gedeeltelijke interoperabiliteit door het gebruik van losse BIM-modellen.
BIM-level 3
BIM-level 3 is het ideale niveau. In dit level wordt ook wel gesproken van iBIM (integrated Building Information Modelling). Er is sprake van volledige samenwerking en integratie in een cloudomgeving, inclusief Asset Life Cycle Management (6D).
Zoals je ziet wordt in BIM-level 3 ook het onderhoud meegenomen. BIM is dan ook een essentieel hulpmiddel bij DB(F)M(O) (Design, Built, Maintain) contracten. Je kunt het onderhoudsaspect veel beter meenemen. Zonder digitalisering is dat te risicovol.
Digital (predictive) Twin
Een ‘digital predictive twin’ is een digitale replica van het gebouw. Met deze digitale tweelingbroer kan voorspeld worden hoe en wanneer bijvoorbeeld onderhoud, renovatie of vervanging van het identieke fysieke gebouw nodig zijn. Met een digital twin beschikken alle partijen tijdens de ontwerp- en exploitatiefase over alle informatie.
Hoewel BIM steeds meer onderdeel is van de dagelijkse praktijk van architectenbureaus kan het gebruik van het acroniem soms nog tot spraakverwarring leiden. BIM wordt vaak geassocieerd met 3D geometrische modellen, waaraan ook niet-geometrische informatie is gekoppeld. 3D-modelleren is zonder twijfel een zeer belangrijk aspect van BIM. Het werken met 3D-modellen leidt tot een substantiële verbetering van de kwaliteit in de bouw en een efficiënter ontwerpproces bij architectenbureaus. Maar BIM is méér dan dat!
3 Letters, 3 betekenissen
In de praktijk worden drie samenhangende betekenissen gebruikt voor de letters “BIM”. De eerste betekenis is “Bouwwerk Informatie Model”, een digitale representatie van hoe een bouwwerk is ontworpen, wordt gerealiseerd en/of daadwerkelijk is gebouwd. In de tweede betekenis, “Bouwwerk Informatie Modeling”, ligt de nadruk meer op het proces van samenwerken aan een digitaal bouwwerkmodel. Gerelateerde begrippen zijn integraal ontwerpen, concurrent engineering, lean planning en het delen van digitale informatie. In de derde betekenis, “Bouwwerk Informatie Management”, staat de informatie zelf centraal: het beheer en (her)gebruik van digitale bouwwerkinformatie in de hele levenscyclus van het bouwwerk. Alle drie de betekenissen zijn even relevant, het begrip “BIM” omvat het geheel.
Heb je nog niet echt verdiept in BIM? Kijk dan voor basale informatie over BIM op de volgende websites:
- digiGO
Om kennis over (het gebruik van) BIM breed toegankelijk te maken, vindt je hier diverse Kenniskaarten. Hierop vindt je snel en gemakkelijk de informatie die je nodig hebt om BIM te gebruiken in jouw dagelijkse praktijk. De kaarten geven je direct toepasbare informatie over vraagstukken rond de implementatie van BIM, waaronder rollen en competenties, juridische aspecten en BIM-transitie in organisaties. - BNA Academie
Hier vind je een gevarieerd aanbod van cursussen over BIM en BIM-toepassingen in de architectenpraktijk.
Luister vooral ook de podcast met Floor Arons, van Arons & Gelauff Architecten, over het volledig uitwerken van projecten in BIM, om een idee te krijgen wat BIM voor jouw bureau kan betekenen.
