Op naar een duurzame samenleving

Klimaatadaptief

Overvloedige regenval, overstromingen, een stijgende zeespiegel en oververhitte steden. Het klimaat verandert snel waardoor we steeds vaker geconfronteerd worden met de gevolgen van weersextremen. Om in de toekomst de voeten droog en het hoofd koel te houden, moet de natuur meer ruimte krijgen in de stad. Én moeten gebouwen klimaatadaptief ontworpen worden.

Maar waar is die ruimte in een druk stedelijk programma? Thema’s als opschaling van de woningbouw, binnenstedelijke verdichting en energie strijden om voorrang, waardoor de natuur en de berging van regenwater in het gedrang komen. Met als gevolg warmere steden en inklinking van de grond. Toch mag de oplossing niet alleen gezocht worden in de stedelijke inrichting, een water- en hitterobuust ontwerp vraagt om een brede visie en diversiteit aan oplossingen

Natuurlijk, extra bomen zijn een waardevolle toevoeging; ze bieden schaduw en door verdamping wordt de lucht gekoeld. Maar ook op gebouwniveau kunnen klimaatadaptieve maatregelen getroffen worden om de temperatuur te reduceren. Deze maatregelen kunnen bovendien een significante bijdrage leveren omdat gebouwen en wegen warmte opslaan en vervolgens ’s nachts afgeven, met nachtelijke temperatuurstijgingen als gevolg.

Wat is klimaatadaptatief ontwerpen en bouwen?

Klimaatadaptie betekent letterlijk ‘aanpassen aan klimaatveranderingen’, met als doel de samenleving minder kwetsbaar te maken voor klimaateffecten. In de architectuur wordt klimaatadaptief ontwerpen vaak gezien als een ruimtelijke opgave. Gekeken wordt naar het klimaatbestendig inrichten van gebieden om wateroverlast, droogte en overstromingen te voorkomen. Maar dat maakt klimaatadaptatie niet het exclusieve domein van de stedenbouwkundige; een stad bestaat namelijk niet uitsluitend uit publiek domein met openbare en private gebouwen. Het overgangsgebied is groot, 40% van het stedelijk oppervlak is in bezit van particulieren. En ook het dak gebruiken als wateropslag draagt bij aan het verkoelen van gebouwen en steden en het opvangen van overvloedige neerslag. Potentieel is er voldoende, het arsenaal daken dat in Amsterdam voor vergroening in aanmerking komt, bestrijkt 2.000 voetbalvelden. Daar liggen veel mogelijkheden voor waterretentie.