‘Proyecto Roble’ is een rood gebouw met een groen verhaal. Dit kantoor voor een hoveniersbedrijf was in 2012 een van 's Nederlands eerste gebouwen waarbij bewust bouwen in alle facetten op een hoogstaande architectonische manier werd toegepast. Een houten gebouw, met zowel een zonnepanelen dak als een uniek groendak ingericht als helofytenfilter, klimmers als zonwering en een vijver voor daglichtreflectie.
Proyecto Roble
Fotografie credits
René de Wit
Het gebouw is van begin tot eind ontworpen volgens de principes van Cradle to Cradle en zowel in het bouwproces als in het uiteindelijke gebouwde resultaat gericht op Feel Good. Ook het maatwerk-interieur en de buitenruimte zijn volgens dezelfde uitgangspunten ontworpen. In 2012 won het project de ARC-Award voor duurzaam bouwen in combinatie met excellente architectuur. In 2013 werd het bekroond tot BNA Beste Gebouw van het Jaar Regio Zuid en genomineerd tot een van 's werelds zes “most Sustainable Buildings of the Year” bij de Britse WAN Awards.
Reuse
reuse by demountability
Naast de keuze voor het gebruik van natuurlijke materialen en dus voor een houtconstructie is gestreefd naar het tot het uiterste minimum beperken van staal en beton. Er zijn geen kunststoffen toegepast anders dan biologisch afbreekbaar of volledig recyclebaar. Het gehele ontwerp is gedetailleerd vanuit het uitgangspunt dat het demontabel moet zijn. Zo kunnen alle toegepaste materialen op termijn terug in een circulaire economie. Ook slim omgaan met materialen (reductie of zelfs eliminatie ervan) hoort daarbij. Zo werden binnenkozijnen overbodig en is voor de zuidflank gekozen voor een demontabele gevel uit de kassenbouw.
reuse by non-toxic biobased materials
Het gedachtegoed van Cradle to Cradle heeft de aanzet geleverd voor het denken over materialen in dit gebouw. De insteek was om niet alleen maar minder slechte keuzes te maken maar bovenal eco-effectief te werken. Vooral zelf blijven nadenken is daarbij een duurzaam motto.Er zijn dus geen toxische stoffen gebruikt, geen kitten en wel natuurlijke verven en producten. Een bijzonder voorbeeld van het bewust kiezen voor hergebruik van materialen: de gezette aluminium lichtlijnen zijn uit de fabriek gehaald zonder nabehandeling (anodiseren) zodat het ruwe aluminium ooit weer zonder kwaliteitsverlies hergebruikt kan worden.
reuse of left-over materials
De materialen die na de bouw overbleven zijn hergebruikt. Alle rode latten die over waren van de gevelopbouw zijn geteld en samen met het constructiestaal dat uit de oude, afgebroken kantine kwam verwerkt in een nieuwe fietsenstalling. Verder zijn alle left-overs van de bouw van het interieur verzameld. Van deze reststukken is een ‘verhalenkast’ gemaakt. Het meubel is pas ontworpen toen het interieur al bijna gereed was. In dit multitask-element werden alle losse eindjes opgenomen. Het is nu naast room divider ook sleutelkast, ideeënbus, mededelingenscherm en een totum-display van alle toegepaste materialen in het gebouw.
Rethink
rethinking the cooperation
Bij dit project is een innovatieve samenwerkingsvorm van ontwerpende en bouwende partijen opgetuigd; het Bouwteam+. Hierin kantelt het bouwen naar een horizontaal proces van co-makers en wordt de aanbesteding in tweeën geknipt, zo een klimaat scheppend waarin wordt geïnnoveerd en waarin het project financieel haalbaar wordt. Om naast de life cost analysis (LCA) ook architectuurbeeld, prijs, maakbaarheid en andere aspecten mee te wegen bij beslissingen is de tool van beslisdocumenten ontwikkeld. De helofytenfilter vormgegeven als een schuin groendak is een concreet resultaat van deze aanpak en een wereldprimeur. Het project won voor deze samenwerking de Social Innovation Award.
rethinking the green roof
Initieel waren een groendak en aparte helofytenvijver bedacht. Die stonden echter financieel onder druk. Het bouwteam+ bedacht een wereldprimeur: het schuine grasdak is toegepast als afvalwaterzuivering. Dit bespaart iedere dag honderden liters drinkwater. De filtering kost geen extra ruimte en levert tegelijkertijd alle positieve groendak-aspecten: een habitat voor vogels en insecten, vermindering van piekbelasting op het riool, verlaging van oppervlaktetemperatuur etc.Dit werd mogelijk door urine apart op te vangen. Bijvangst is dat deze in de hovenierspraktijk gebruikt kan worden als basis voor de meststof struviet. Met dit groene dak gaat de Brabantse hovenier dus “terug naar de kruikenzeikers”.
rethinking the roof construction
Het gebouw bestaat uit twee delen. Het zuidelijke deel is op de zon georiënteerd en het volledige dakvlak is uitgevoerd met zonnepanelen. Oorspronkelijk was deze kas -net als de kantoren in de noordflank van het gebouw- voorzien van vuren houten dakelementen, geïsoleerd met houtvezelplaten met daar bovenop EPDM-folie en een aluminium constructie voor de PV-panelen. Dat werd een zwaar en relatief kostbaar geheel. Door het totale dakpakket als hybride constructie te beschouwen kon de oorspronkelijke bedachte dakplaat geheel weggelaten worden. De PV-panelen zijn geïntegreerd in een kasdeksysteem en zijn zo naast energieleverend ook de waterkerende laag.
rethinking the environment
Het tuinontwerp is bij het project betrokken en onderdeel gemaakt van de healing environment. Er zijn bewust meerdere sferen ontworpen en daglicht speelt een grote rol. Op verschillende plekken ervaar je zo ook vanuit het ge bouw direct of indirect de omgeving. Je ervaart de seizoenen en voelt je onderdeel van het grotere geheel. Ook wordt overvloedig daglicht binnengehaald op plekken waar je het niet direct verwacht zoals in de repro en de sanitaire ruimten. Los van het feit dat daarmee het gebruik van kunstlicht geminimaliseerd is, stimuleert het ook het bioritme en het welbevinden van de gebruikers.