Gedurende de ontwerpstudie werd in een drietal presentatiemomenten plenair gewerkt. Het doel van deze grote bijeenkomsten was om over de hele studie heen te kijken en met alle deelnemers te praten over overeenkomsten en verschillen tussen de vijf ontwerplocaties. Welke vraagstukken zijn generiek en welke meer locatiespecifiek? Kunnen oplossingen die bedacht worden voor de vervoersknoop Rotterdam Alexander ook toegepast worden in de stadsrand van Utrecht? En hoe zit het met de vierkante kilometer? Welke vraagstukken kunnen op deze schaal worden opgelost en welke hebben een hoger of juist lager schaalniveau nodig?
Wat opviel is dat per locatie bepaalde transitieopgaven de boventoon gingen voeren. De ontwerpteams probeerden dan ook via een of een klein aantal leidende transities, de overige vraagstukken mee te koppelen. Met de hulp van externe experts die reageerden op het ‘work in progress’, lukte het om per plenaire bijeenkomst weer een stap verder te komen met elkaar.
In drie bijeenkomsten werd via analyse naar visie toegewerkt naar ontwerpen voor de vijf testlocaties.
Plenaire bijeenkomst 1: Interpretatie van de opgave
De ontwerpstudie ‘De stad van de toekomst’ werkte met drie inhoudelijke stappen. De analyse, visievorming en ontwerpen en strategieën voor de vijf onderzoekslocaties. Op 25 april 2018 presenteerden de tien ontwerpteams hun analyses van de plekken en opgaven. Wat opviel is dat de mens centraal stond in de analyses, meer dan de grote transities die het hoofdthema vormen van de ontwerpstudies. De gebruiker centraal en de geschiedenis van de plek en haar huidige functioneren als uitgangspunten. Voor deze achtergrond konden de teams dan ook keuzes maken voor een reeks hoofd-aandachtspunten waar zij de komende maanden naar wilden kijken.
Plenaire bijeenkomst 2: Visievorming
De ontwerpstudie ‘De stad van de toekomst’ was rond deze tijd ongeveer halverwege. Op 29 juni vond de tweede plenaire bijeenkomst plaats, waar de tien ontwerpteams hun visies voor nieuwe manieren van stad maken op de vijf testlocaties presenteerden. Na vijf maanden werk kwamen er eerste interessante modellen, methoden en scenario’s bovendrijven, en zagen we nieuwe ideeën voor slim dubbelgebruik van ruimte en nieuwe woningtypes langs komen. De transitieopgaven, die we als vertrekpunt voor de studie hadden gekozen, kregen steeds duidelijkere contouren vanuit het standpunt van ontwerp. Tijdens de bijeenkomst werd er gepresenteerd, in ronde tafelgesprekken aan het beantwoorden van open vragen gewerkt en werd er door een panel bestaande uit directeuren van de vijf deelnemende gemeenten en Emiel Reiding, directeur Nationale Omgevingsvisie, gereageerd op de stand van zaken.
Plenaire bijeenkomst 3: Van visie naar ontwerp
De derde plenaire sessie van de ontwerpstudie ‘De stad van de toekomst’ op 12 oktober bij de TU Delft, markeerde een bijzonder moment. De tien deelnemende ontwerpteams presenteerden hun ontwerpvoorstellen in bijna definitieve vorm aan collega-ontwerpers, beleidsmakers en stedenbouwkundigen uit de projectlocaties, andere betrokkenen en een kritisch panel.
Wat zijn thema’s die boven komen drijven? Kiezen teams eenzelfde richting in hun zoektocht naar ontwerpoplossingen, of juist heel verschillende richtingen? Levert de ontwerpstudie vierkante kilometers aan woon-werkgebieden op waar we naar kunnen gaan verlangen? Hoe gaan de teams om met onzekerheden omtrent de transitieopgaven? En met welke nieuwe werkwijzen en instrumenten komen de ontwerpers?
Een reflectiepanel bestaand uit Daan Zandbelt, CRa; Roberto Cavallo, TU Delft; Marieke Berkers, chroniqueur; Yvonne Franquinet, ARCAM; Barbara Luns, AIR; Eveline Paalvast, AORTA; Margriet Eugelink, ACE en Stefan Bekx voor Den Haag, hielp de ontwerpteams hun plannen aan te scherpen.