De jonge generatie architectenbureaus opereert steeds vaker multidisciplinair. De belangstelling voor de BNA-sessie met Tom Frantzen was dan ook groot. Met zijn bureau FRANTZEN et al is hij niet alleen architect, maar ontwikkelt hij – via zusterbedrijf Lemniskade Projecten –zelfstandig gebouwen van initiatief tot oplevering. Daardoor heeft FRANTZEN et al volledige controle over de ambities en uitvoering van hun projecten en heeft het bureau de klassieke rol van bouwheer hervonden.
Tijdens de introductie kwam al snel naar voren dat vooral de gecombineerde rol van ontwikkelaar en architect tot de verbeelding spreekt bij de deelnemers. Er bleek de ambitie aanwezig om zelf te ontwikkelen en om meer te weten te komen over wat deze combinatie tussen ontwerpen en de commerciële kant van het bouwen met zich meebrengt. Het was daarom vooral de wens om tips en tricks te horen om in de eigen praktijk mee te kunnen nemen. Tom gaf een zeer uitgebreide blik onder zijn motorkap, met name in het proces tot de oprichting van Lemniskade Projecten. Zijn belangrijkste drijfveer was dat hij als architect meer invloed wilde op het bouwproces.
Net zoals veel jonge architecten kreeg de carrière van Tom een vlucht na het winnen van prijsvragen. Deelname aan een prijsvraag kost een bureau qua uren echter al snel 30.000 euro en de kans om een prijsvraag te winnen is soms lager dan het winnen van een loterij. Dat besef was een keerpunt in het denken over hoe hij als architectenbureau in de markt wilde opereren. Hij stopte met prijsvragen en besloot met een zelfde bedrag naar de bank te stappen. Destijds kon hij daarmee circa 1 miljoen euro lenen.
Met dat geld werd een rijksmonument gekocht om dat high end te verbouwen. De rol van Tom was in dit project die van belegger, maar al snel ontdekte hij dat de positie waar het geld wordt verdient in het proces de ontwikkelaar is. Want, wie betaald, bepaald. Vanaf dat moment is hij de rollen slim gaan combineren, wat geresulteerd heeft in de oprichting van de zusterorganisatie Lemniskade Projecten.
Het doel van Tom is om de vrijheid te creëren, die het mogelijk maakt om mooie architectonische gebouwen te ontwerpen. Alle financiële constructies die hij in zijn bureau heeft ingezet ziet hij als middel om deze vrijheid te bewerkstelligen.
Tijdens de sessie kwam Tom met de gevraagde tips voor de jonge generatie:
1. Zorg goed voor je personeel, daarmee bouw je loyaliteit op die in mindere tijden erg waardevol is ;
2. Laat de aannemer het geld lenen, zij hebben vaak betere regelingen met financiers;
3. Zorg dat je grip hebt op achterliggende processen in een bouwtraject. Architectuur hoeft niet ten koste van geld / winst te gaan, mits je de achterliggende systemen goed begrijpt;
4. Kapitaliseer architectuur en design (dat verkoopt beter én sneller);
5. Kies wat je wilt zijn als bureau. Verander je condities, maar doe geen concessies op je ontwerp;
6. Spreek een fatsoenlijk honorarium af en zorg voor een gunstige winstdeling bij een hoger risico’s (zoals mee-investeren);
7. Zorg dat je invloed hebt in verschillende fases van het project; onderhandel bijvoorbeeld over zeggenschap, goedkeuring tekeningen en wijzigingen;
8. Onderhandel op basis van de toegevoegde waarde van de architect. Een architect heeft aanvullende competenties t.o.v. ontwikkelaars en aannemers. Je helpt / werkt mee, de waarde van die investering moet je uit onderhandelen;
9. .Zoek naar het samenspel om tot een goed eindresultaat te komen;
10. Zoek naar een betere positie in het proces en maak anderen bewust van die positie.
‘Mijn punt is dat je met ontwerpen waarde creëert en dat onze beroepsgroep te weinig profiteert van die waarde. Als anderen meer bewust zijn van de waarde van je positie word je meer gewaardeerd, zowel financieel als emotioneel. Maak anderen bewust van die positie. ’
Over Tom Frantzen
Tom Frantzen startte zijn carrière als zelfstandig architect nadat hij in 1995 Cum Laude afstudeerde aan de Technische Universiteit Eindhoven. Sinds 1997 heeft zijn bureau FRANTZEN et al meerdere awards en prijsvragen gewonnen en een aantal hoog gewaardeerde gebouwen gerealiseerd. In 2009 startte Tom samen met bouwmanager Claus Oussoren Lemniskade Projecten, waarmee ze in 2018 werd de Gouden Piramide (tweejaarlijkse staatsprijs voor excellent opdrachtgeverschap) toegekend kregen.
Deelnemende bureaus van deze sessie waren:
Bokkers van der Veen Architecten
HOP
Marcus Architectuur
Chris Collaris Design
aVs architecten
GG-loop
Unknown Architects
Studio Nuy Van Noort
Woonpioniers
Bureau Fraai