Identiteit & Icoonwaarde, een verrassende categoriekeuze voor een woningbouwproject? Bijna wel als je naar de winnaars van de afgelopen jaren kijkt. Maar in de context van de huidige woningbouw- en verdichtingsopgave voor onze historische binnensteden zou woningbouw toch eigenlijk ons grootste aandachtspunt moeten zijn. Project Turfstraat is geen icoon van de architectuur als spectaculair object, maar van de integrale oplossing voor het overgrote merendeel van onze gebouwde omgeving, de spreekwoordelijke 99% waar de echte vooruitgang geboekt moet worden. Turfstraat versterkt de identiteit van Arnhem, niet door te pronken, te roepen en te verleiden, maar door zich als tijdloze facilitator van de cultuurhistorische ontwikkeling van de stad in te zetten voor het versterken van het lokale collectieve geheugen. Juist door ook de naoorlogse architectuur te herinterpreteren en herwaarderen krijgt dat gedeelte van de geschiedenis een waardevolle plek. Dat is identiteit op het niveau van het gehele stedelijk weefsel, niet op het niveau van een enkel gebouw. Dat overstijgt de categorieën. Maar als Turfstraat dan toch een kwalificatie opgespeld moet krijgen, dan is het wel die van Icoon van het Hoog Gemiddelde, een geuzennaam voor de realiteit van onze werkelijk waardevolle Nederlandse architectuur.

Nederlandse steden ontlenen hun kracht aan een brede architectonische en ruimtelijke kwaliteit met sterke keuzes op elk schaalniveau. Maar ook aan de balans tussen maatschappelijke, commerciële en politieke afwegingen. Slechts een heel klein deel daarvan wordt uiteindelijk een architectonisch icoon, in de gangbare zin van het woord, en gelukkig maar. Het overgrote deel kenmerkt zich door continuïteit, met de historie en met de omgeving. En juist in dat overgrote deel valt veel te halen. Om voor zowel opdrachtgevers, gebruikers en de leefomgeving het beste resultaat te halen, moet het doel zijn om architectonische en ruimtelijke kwaliteit in de breedte op te tillen. Van stedenbouwkundige inpassing tot fijne woningplattegrond, betaalbaar, duurzaam en mooi gematerialiseerd. Dat zijn het soort gebouwen die de meerwaarde van architectuur voor mens en maatschappij vieren. Dat is het soort gebouw dat Turfstraat is.

Het gebouw met 18 luxe appartementen boven een commerciële plint vervangt een woongebouw uit de wederopbouwperiode. Het project is onderdeel van de stedenbouwkundige ingreep waarbij de gemeente Arnhem door middel van nieuwbouw, het herintroduceren van de oude Sint Jansbeek en door het opwaarderen van de openbare ruimte de oude binnenstad met de Rijn wil verbinden.
Het gebouw staat op de snijlijn tussen de oude binnenstad en de strook met wederopbouwarchitectuur langs de Rijn. Aan de nieuwe stedenbouwkundige corridor van de binnenstad naar de Rijn heeft het project een prominente positie op de hoek. Daarnaast begeleidt het gebouw het nieuwe Audrey Hepburnplein met een lange pleinwand.

Het oorspronkelijke gebouw aan de Turfstraat werd gekenmerkt door het verticale ritme van puien boven een horizontale, glazen plint. Het ontwerp voor de nieuwbouw is een interpretatie van deze karakteristieken. Een ander kenmerk dat aan het oorspronkelijke gebouw refereert zijn de terugspringende en lagere uiteinden van het gebouw. Deze twee ‘intermediairs’ verbinden het volume met de nieuwbouw links en rechts ernaast.
De witte luifel en horizontale banden van beton vormen een verbindend element. De gevel wordt geaccentueerd met metselwerkpenanten die diepte geven en de verticaliteit versterken. De strakke belijning van het metselwerk is uitgevoerd in een baksteen met warme kleur en ‘boombaststructuur’. Dit zorgt voor contrast met de grafische lijnen van de betonbanden en maakt het gevelbeeld levendig.

De appartementen variëren van 100 tot 175 m². Ze zijn licht, hebben een frans balkon met uitzicht op het plein en de stad en ze hebben een ruime veranda aan het rustige en zonnige binnengebied. In de plint aan de pleinzijde is ruimte voor 600 m² commerciële ruimte met aan het binnenhof ruimte voor parkeren en bergingen.

Belangrijk is ook dat met een aantal slimme ingrepen het gebouw energieneutraal (EPC=0) is, hetgeen past in de ambitie naar ‘Parijs’. Belangrijkste zijn het beperken van warmte instraling in de zomer door gebruik van diepe negges, de verdeling van open dicht over de noord- en de zuidgevel, en het toepassen van een groot aantal zonnepanelen. Per appartement zijn 12 – 16 zonnepanelen meegenomen in de splitsing, waardoor de consument wordt betrokken bij de duurzame prestatie van het gebouw. Een deel van deze zonnepanelen zijn als designelement toegepast op de overkapping van de parkeerplaatsen aan de zuidzijde. Daarmee gaat duurzaamheid en ontwerp hand in hand.