Het 19e-eeuwse kantoorgebouw de Droogbak heeft een metamorfose ondergaan tot werkruimte van de 21e eeuw. Hoewel het in 1999 nog een grote renovatie onderging, was een technische renovatie noodzakelijk. Bovendien was een grondige ruimtelijke transformatie van het rijksmonument nodig om de door de huurder gewenste inte
e dynamiek teweeg te brengen.

Clifford Chance is na een grondige renovatie terug gekeerd naar een volledig getransformeerde Droogbak. Voor het advocatenkantoor stond het thema ‘Where innovation meets heritage' centraal: de historie van het gebouw wordt ervaren als verrijkend, niet te vervangen, maar enkel wanneer dit samen gaat met de ondersteunde ruimtelijkheid en comfort van een hedendaagse werkomgeving. Ingrijpen in het monument was dan ook noodzakelijk.

Een stimulerende omgeving in een rijksmonument.

De Droogbak heeft een sterk verkamerde structuur en het merendeel van de wanden is monumentaal. Door de beperkte bewegingsruimte volop te benutten is de complete gebruikerservaring getransformeerd en bied deze ruimte aan praktijk overstijgende samenwerking en multidisciplinaire teams. “Om dit te realiseren moet je een rijksmonument durven aanpakken. Het mag botsen, schuren en een andere kijk geven op alles wat er als zo lang is. Zo ga je de schoonheid weer zien, maak je de historie je eigen en is er nieuwe ruimtelijkheid in te ontdekken." zegt Laura Atsma, partner bij Fokkema & Partners.

Uitgesproken kleurenvlakken, de tinten gebaseerd op historisch onderzoek, botsen in de stijlkamers met oorspronkelijke lambrisering en o
amenten. Gangen zijn ter plaatse van nieuwe doorgangen naar het atrium gemarkeerd met historische okertinten en de vormgeving van meters hoge nieuwe elementen in het atrium refereert losjes aan de neorenaissance binnen gevel. Al deze verwijzingen zijn expliciet gemaakt en roepen vragen op. Waarom die kleur, die vorm? Waarom daar? Op vanzelfsprekende wijze kunnen mensen het gebouw zo betekenis toekennen.

Het introverte atrium, voorheen als bibliotheek ook het hart van het gebouw, heeft zich omgekeerd tot een katalysator voor ontmoeting met nieuwe verbindingen vanuit, en rond het atrium. Deze zijn subtiel ingepast maar negeren de dwingende gebouwstructuur met haar imposante gangen en trappen. Mensen kunnen zich nu vrijer bewegen door de ruimte én de organisatie. Dit bied ruimte voor nieuwe perspectieven. Zorgvuldig is met minimale impact op het gebouw, maximaal effect bereikt.

De transformatie van de bovenste verdieping tot een open vloer met de originele houten dakspanten in het zicht is illustratief voor uitgesproken keuzes: architectuur die recht doet aan het rijksmonument, maar ook aan de bewoner welke haar liefde voor het erfgoed beantwoordt ziet in een hedendaagse klantervaring en comfortabele werkomgeving die de dynamiek van de organisatie ondersteunt.

De Droogbak is in 1884 in neorenaissancestijl ontworpen als hoofdkantoor voor de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij, naar een ontwerp van architect C.B. Posthumus Meyjes. In de loop van de tijd heeft het gebouw meerdere gebruikers gekend, en is het twintig jaar geleden al eens uitvoerig gerestaureerd. Inzet van de huidige transformatie was om het gebouw op een respectvolle manier aan te passen aan de eisen van de hedendaagse werkomgeving: niet alleen door de klimaatbeheersing en de akoestiek te mode
iseren, maar ook door een nieuwe manier van werken mogelijk te maken, waarin sociale interactie een centrale rol speelt. De transformatie wordt gekenmerkt door delicate maar belangrijke ingrepen; originele elementen en structuur zijn zoveel mogelijk behouden gebleven, terwijl tegelijkertijd de ruimtelijke en visuele verbindingen in het gebouw zijn verbeterd en uitgebreid.
Tijdens de eerdere restauratie is de centrale binnenhof voorzien van een overkapping en omgevormd tot bibliotheek. Deze ruimte is ‘gereactiveerd’; het lichte, glazen atrium heeft een nieuw leven gekregen als dynamische, levendige plek voor ontmoeting, interactie en uitwisseling, en vormt het een essentieel knooppunt in de routing van het gebouw. Nieuwe trappen bieden toegang tot de hoger gelegen verdiepingen en het restaurant in het souterrain, terwijl erkers en balkons de visuele relaties tussen de verdiepingen onderling, en die met het atrium, versterken. Daarmee is deze centrale ruimte een plek geworden om te zien en gezien te worden. ”Het atrium is het hart van de Droogbak, en is letterlijk en figuurlijk het 'startpunt' van het transformatieconcept. Het biedt een nieuwe dynamiek en een nieuwe manier van werken, met respect voor de historische architectuur,” aldus Irma van Oort, partner bij KCAP. "Een perfecte samensmelting van verleden en heden.”
Een sculpturale geanodiseerd aluminium wenteltrap dient als blikvanger binnen het atrium. Deze trap, die naar de tweede verdieping loopt, is meer dan alleen een verticale verbinding; ze maakt informele ontmoetingen mogelijk en verbindt een aantal mini-hubs die zich aan de binnengevel van het gebouw bevinden. Deze mini-hubs zijn voorzien van glazen skyboxen, die uitkijken op de levendigheid in het atrium. De wenteltrap is een visuele representatie van de transformatie van de Droogbak: een constructieve toevoeging die sociale interactie mogelijk maakt.