Startblok Wormerveerstraat
Introductie
Het programma van Startblok Wormerveerstraat bestaat uit 96 woningen waarvan de helft is bedoelt voor 'statushouders' en de andere helft voor starters die gekozen hebben om gezamenlijk met de βnieuwkomersβ te wonen. Ruimte voor ontmoeting is erg belangrijk, zodat deze groepen elkaar leren kennen en elkaar kunnen stimuleren in hun ontwikkeling.
Toelichting categorie
Bij het Startblok Wormerveerstraat was vanaf het begin al een nadruk gelegd op het ontmoeten. De woningen zijn gemaakt voor jongeren waarvan de helft statushouders zijn en het was erg belangrijk om de verschillende jongeren aan elkaar te verbinden. De bewoners vormen een community, helpen elkaar vooruit met het maken van een goede start in Amsterdam en bouwen gezamenlijk aan hun toekomst. Het faciliteren van ontmoetingen tussen de bewoners was een belangrijk aspect. Bij binnenkomst in de ruime hal zie je direct de gemeenschappelijke woonkamer en één van de twee binnentuinen. De woonkamer en deze hal bieden veel mogelijkheden voor collectief gebruik, zoals gemeenschappelijk koken en eten, praten, studeren, muziek maken, etc. Verder zijn de gangen kort en komen ze uit op een transparant trappenhuis in het midden van het gebouw. Zo kom je gemakkelijk je buren tegen.
Niet alleen de bewoners van het gebouw waren van belang, maar ook de buurtbewoners. De gemeenschappelijke woonkamer is zichtbaar gemaakt voor de buurt vanaf de straatkant. De Wormerveerstraat, centraal gelegen in Amsterdam, is een dichtbevolkte straat, dus de bouw van het Startblok had ook gevolgen voor omwonenden. Daarom werden zij betrokken bij het maken van plannen: het ontwerp van de gevel werd met hen besproken en er werd besloten om twee fietsenstallingen in het gebouw te maken om drukte op de stoep te voorkomen. Er ontstond een goede samenwerking en een groep betrokken buurtbewoners. Toen de steigers werden weggehaald reageerde de overbuurman direct enthousiast, hij vond de gevel prachtig en was verheugd over zijn nieuwe uitzicht.
De rationele gevel, met een sterke repetitie in de ramen en een ruimtelijke kroon, haalt duidelijke inspiratie uit de Amsterdamse School. De woningen zelf vallen, net als veel Amsterdamse School gebouwen, onder de sociale woningbouw. De prijzen van woningen in Amsterdam zijn de afgelopen tijd erg gestegen en voor veel mensen is het niet betaalbaar meer om een woning te kopen of huren. Om diversiteit in de stad te houden worden sociale huurwoningen gebouwd die betaalbaar zijn voor de meeste woningzoekenden. Dit project is daar een voorbeeld van. Niet alleen zijn dit betaalbare woningen, ook wordt er een plek geboden aan statushouders die de kans krijgen zich te ontwikkelen in een omgeving die hen daarbij kan helpen. De gemeenschap van bewoners, bestaande uit statushouders en starters, helpen elkaar met hun gezamenlijk doel: een goede start in Amsterdam.
Toelichting ontwerp
Het Startblok bestaat uit een T-vormige invulling direct naast een project van legendarische Amsterdamse school architect Michel de Klerk. Het programma bestaat uit starterswoningen waarvan de helft bedoeld zijn voor statushouders. βOntmoetenβ was een belangrijk thema. Om te stimuleren dat de diverse bewoners elkaar leren kennen is er gezocht naar een efficiΓ«nt bouwvolume. De gangen zijn compact en de meeste woningen zijn 24m2, waardoor er extra ruimte op de begane grond en in het hoofdtrappenhuis vrij komt voor gezamenlijke activiteiten. Het trappenhuis heeft een spectaculair Piranesi-achtig ontwerp, met trappen en bruggen die elkaar passeren, om de kans op spontane ontmoetingen te vergroten. Op de begane grond biedt een ruimte hal toegang aan de gemeenschappelijke woonkamer en de tuin op het zuiden met een kas waar bewoners hun eigen eten kunnen kweken. Alle gemeenschappelijke ruimtes zijn ontworpen om collectief gebruik te stimuleren.
Als reactie op de uitbundige buurman moet het gebouw niet de concurrentie aangaan met De Klerk, maar zich er ook niet achter verstoppen. De architectuur reageert op de beide flankerende panden zoals vele Amsterdamse School gebouwen reageren op de stedenbouwkundige situatie. Vaak worden de hoeken zeer nadrukkelijk vormgegeven en worden lange wanden benadrukt door het toepassen van veel herhaling, lijkend op een stoomlocomotief die een aantal wagons voorttrekt. Dit beeld inspireerde ons tot de meer rationeel opgezette en zorgvuldig gedetailleerde gevel met een sterke repetitie van raamopeningen. In de plint bevindt zich een monumentale entree van hout en natuursteen. De bovenste twee verdiepingen krijgen een dubbel ritme van gemetselde ribben die in het perspectief van de straat de kozijnen van de bovenste verdieping verhullen. Hierdoor ontstaat optisch een gesloten, maar uitbundig gemodelleerde driedimensionale kroon, kenmerkend voor stedelijke wanden uit de periode van de Amsterdamse School.
Op de plek van het Startblok bevond zich aanvankelijk een schoolgebouw. Om de duurzaamheid te bevorderen is dat gebouw circulair gesloopt en zijn de originele gevelstenen hergebruikt in de nieuwe gevel. Verder is het nieuwe gebouw helemaal gasloos. Dit was een uitdaging om te realiseren op die plek; er is beperkte ruimte en installaties mogen vanaf de straatkant niet zichtbaar zijn. Met behulp van warmtepompen en zonnepanelen op het dak is hierin geslaagd. Er is hard gewerkt om de negatieve impact op het klimaat te minimaliseren.





