Identiteit & Icoonwaarde

The British School of Amsterdam

Introductie

Aanvankelijk was de The British School of Amsterdam verspreid in de stad en wilde men samen op ÊÊn centrale en aantrekkelijke plek een cultuurcluster voor de Britse gemeenschap. Met de gemeente werd de leegstaande negentiende-eeuwse gevangenis gevonden. Het ontwerpteam atelier PRO architecten, Van Hoogevest architecten en Sant & Co won de selectie.

Toelichting categorie

De gevangenis is een iconisch gebouw op een centrale plek in de stad. Echter, het gebouw was er slecht aan toe en was volledig ingebouwd. Ook waren er zorgen bij de scholen of dit historisch gebouw tot een cultuurhub kon worden getransformeerd. Een cluster met o.a. algemene voorzieningen zoals sporthal, kantoren, theater en drie scholen: Early Years (3-6 jaar), Juniors (6-11 jaar), Seniors (11-18 jaar). De gevangenis was ontworpen door W.C.Metzelaar, rijksingenieur-architect voor gevangenisgebouwen en is tussen 1888 en 1891 gebouwd in de weilanden aan de rand van de stad. In de jaren daa
a werden nieuwe wijken eromheen gebouwd. Het gebouw ligt nu op de overgang van Amsterdam-Zuid naar het Vondelpark, langs een belangrijke stadsontsluitingsweg en rotonde. Het gebouw was in vervallen staat en omringd door aan- en uitbouwen uit latere perioden. Muren waren gescheurd, het zinken dak was verrot, er waren vochtproblemen en de glaskoepel moest urgent worden gerestaureerd. Toch zag iedereen in dat de transformatie van deze gevangenis naar een cultuurhub een maatschappelijke meerwaarde kon hebben. Voor een gebouw met zo’n iconische waarde en sterke identiteit, en vooral dat het hier weer werd teruggebracht.
â€ĸ Om het iconische gebouw vanuit de stedelijk context weer zichtbaar te maken werden alle aan- en uitbouwen gesloopt. Met de nieuwe bouwdelen werd vervolgens het bouwblokkenpatroon voltooid. Het stedelijk weefsel is letterlijk gerepareerd en de gevangenis kreeg haar monumentale karakter weer terug. Voor de Amsterdammers die op weg zijn naar woonbuurten is de stoere monoliet van de gevangenis weer een baken in de stad.
â€ĸ Ook het iconische gebouw zelf werd hersteld door de restauratie. Daarbij is voor de nieuwe functie gebruik gemaakt van de eigenheid van het gebouwtype (kruisgevangenis waarbij elke vleugel een school werd) met haar routing en stedelijk morfologie. Verflagen en slordige reparaties zijn weggehaald en de zachtgele steen in de gevangenis geven een aangename sfeer. Ook de glaskoepel is hersteld. Tijdens de kerst stond er een enorme kerstboom en galmde liederen in de ve
ieuwde gaanderijen.
â€ĸ Verder is het gebouw ook een icoon voor de Britse gemeenschap van Amsterdam. Een cultuurhub met alle voorzieningen bij elkaar op een centrale plek. Hier worden tal van activiteiten georganiseerd buiten de school om in de sporthal, het theater en de multifunctionele ruimten. Sociale cohesie binnen de Amsterdamse Britse gemeenschap wordt zo versterkt.

Toelichting ontwerp

Interpretatie opgave, conceptuele kracht en stedenbouwkundige inpassing:
De gevangenis was als een monoliet in weilanden gebouwd. De jaren daa
a werd alles eromheen volgebouwd en kwam het binnen het stedelijk weefsel te liggen. Op een niet al te subtiele wijze vonden er verbouwing plaats met tal van aan- en uitbouwen. Het stedelijk ensemble was rommelig en de gevangenis verkeerd in slechte staat.
De belangrijkste opgave was om met een concept het onderwijsprogramma onder te brengen en daarbij gebruik te maken van gebouwtypologie, specifieke logistiek en stedelijke morfologie. Er moest ook veel vierkante meters worden toegevoegd om het schoolprogramma te realiseren.

Uitwerking uitgangspunten:
â€ĸ Vanaf de toegangsweg en rotonde moest het iconische gebouw in zijn oorspronkelijk monolithische staat worden ervaren. Aan- en uitbouwen uit latere perioden zijn gesloopt en het gebouw is vrijgemaakt in het stedelijk weefsel.
â€ĸ Het bouwblokstructuur, karakter bebouwing, korrelgrootte en straatprofiel aan de achterzijde is hersteld met een nieuw bouwdeel.
â€ĸ Aan de voorzijde is programma bijgevoegd met een monolieten rechthoekige bouwmassa van o.a. de sportzaal en op de begane grond voorzieningen.
â€ĸ Er zijn vier gebouwvleugels met in het midden een centrale hal met glaskoepel. Drie vleugels werden elk een aparte school met een eigen entree en inrichting. Elke school kreeg aan ÊÊn zijde een nieuw bouwdeel met klaslokalen, cellen werden een antichambre voor lokalen. Aan de andere zijde werden cellen samengevoegd voor extra les- en ondersteuningsruimte.
â€ĸ De vierde is de entreevleugel. De kerk transformeerde we tot theater en kantoren en hoofdentree werden gerestaureerd als ook de centrale hal met de glaskoepel. Met kerst staat hier een enorme kerstboom en galmen kerstliederen.

Materialisatie:
Met het gevelbeeld, sfeer en karakter zochten we niet naar contrast maar samenhang tussen oud en nieuw. Voor nieuwbouw gebruikte we roodbruin gesinterde wasserstrichsteen in waal- en dunformaat in verschillende metselpatronen. Deze steen past prachtig bij de bezande en verweerde gevangenissteen. Het ritme van gevels met penanten, banden en bogen is geïnspireerd op de cellenstructuur met gemetselde gewelven. Gelaagdheid in de beleving is belangrijk voor atelier PRO omdat dit een kenmerk is van stedelijke architectuur. Enerzijds is de samenhang in beeld en herkenbaarheid van de monolieten gevangenis op grote schaal en anderzijds diversiteit in beleving op kleiner schaal.

British School A'dam 1.jpg
Project Details

Download het volledige projectdossier met alle details en specificaties.

Download PDF

Gebouw specificaties

Categorie Identiteit & Icoonwaarde
Plaatsnaam project Amsterdam
Functie gebouw Onderwijsgebouw
Datum van ingebruikname 2021-04-07
Bouwperiode Van 2018-09-28 tot 2021-01-06
Opdrachtgever The British School of Amsterdam
Architecten Dorte Kristensen Evelien van Beek Lisette Plouvier Corine van Hoogevest (Van Hoogevest architecten)
Aannemers Deerns | Den Haag IMd Raadgevende ingenieurs | Rotterdam Heddes Bouw & Ontwikkeling | Hoorn Schoonderbeek installatiegroep | Hillegom
Colofon

Architectenbureau Atelier PRO architecten
Telefoonnummer 0703506900