Stadhuis Leiden






Introductie
Renovatie, verduurzaming en uitbreiding van het stadhuis Leiden. Kantoren en faciliteiten voor flexibel werken, werkcafΓ©, vergadercentrum en publieksruimtes, burgerzaal en trouwzaal en binnentuin.
Toelichting categorie
Monumentale status: Rijksmonument (nr. 519571)
Het stadhuis Leiden is een goed voorbeeld van de typologie van het traditionele βBeaux Artsβ stadhuis met twee hoven, zoals dat in heel Europa en ook daarbuiten voorkomt, maar dan met een bewerking, die architect Blaauw nodig vond om het stadhuis in te passen in de context. In de eerste plaats om het stadhuis te kunnen positioneren aan een plein, zoals gebruikelijk bij Europese stadhuizen en in de tweede plaats om het stadhuis aan te sluiten op de overgebleven renaissancegevel. Dit aansluiten en voortbouwen op de geschiedenis is ook bij veel van de latere toevoegingen te zien en ook een belangrijk uitgangspunt bij de laatste verbouwing. Dit stadhuis met gebouwonderdelen uit verschillende periodes verbindt dus ook de geschiedenis, de Nederlandse, maar gezien de typologie, de plek en de architectuur, ook de Europese geschiedenis. Bewust of onbewust ervaar je bij stadhuizen in Europa iets herkenbaars, iets gemeenschappelijks. Daarom is het voortbouwen op wat er al was zo belangrijk: het laat niet alleen zien hoe we met een gebouw omgaan, maar ook hoe we met onze gemeenschappelijke Europese geschiedenis omgaan.
De afgelopen decennia is er in Nederland en ook daarbuiten aan de renovatie- en hergebruik opgave gewerkt vanuit een idee van authenticiteit. Dit heeft geleid tot projecten met soms zeer scherpe contrasten tussen het bestaande en het nieuwe. In het project stadhuis Leiden gaan we als het ware verder met het bestaande. De verschillen tussen het bestaande en het nieuwe zijn wel zichtbaar maar zijn niet keihard, er is een nieuwe laag toegevoegd aan de al aanwezige lagen. Stadhuis Leiden is hierin een voorbeeld van een ontwikkeling die al gaande is. De renovatie is dan een assimilerende, analoge benadering waarbij oud en nieuw leesbaar blijven; waarbij het nieuwe voortbouwt op wat er al is. Zo worden de marmeren vloeren aangevuld met terrazzo die het originele patroon voortzetten. In andere ruimtes waren we radicaler: het glazen dak uit de jaren 1990 is verwijderd om een binnentuin te creΓ«ren die direct het rijke verleden van de stad benadrukt als het gaat om natuurlijke historie.
Zie ook artikel Jan Peter Wingender:
https://www.dearchitect.nl/277515/relatietherapie-voor-oud-en-nieuwbouw
Toelichting ontwerp
Het stadhuis Leiden is gerenoveerd en verduurzaamd. Aangepast aan de nieuwe werkwijze van de ambtelijke organisatie biedt het stadhuis de stad en haar bestuur een gastvrij en gepast podium, waarbij het historisch monument in haar oorspronkelijke allure is teruggebracht. Ankerpunt in de renovatie is het ontwerp van J.C. Blaauw uit 1935 met zijn karakteristieke typologische opzet en de tweeledige bekleding van het betonnen casco. Waar de buitenzijde bekleed met baksteen aansluiting zoekt bij de historische zestiende-eeuwse renaissancegevel aan de Breestraat en de omringende historische bebouwing, kent de binnenzijde een rijk materialenpalet met marmer vloeren en wanden, houten lambriseringen en stucwerk plafonds en diverse decoraties zoals het houten inlegwerk van Escher. In de renovatie is gekozen voor een assimilerende benadering waarbij oud en nieuw leesbaar zijn zonder dat zij contrasteren. Zo worden de bestaande marmeren vloeren aangevuld met terrazzo, waarbij het historische patroon wordt voortgezet, en worden in de belijning van het stucwerk de proporties van de wandbekleding doorgezet. De indeling van het gebouw en de installaties zijn volledig aangepast, met werkruimtes op de zolders, een nieuwe publieksontvangst in de stadsfoyer, een nieuwe commissiekamer en vergadercentrum en een openbare tuin in de binnenhof waar de glazen overkapping uit de jaren negentig is verwijderd. Deze tuin, met daarin een tulpenboom zoals Boerhaave die ooit plantte in de hortus botanicus, vormt samen met het stadhuisplein de verbinding met de stad en haar rijke verleden en nodigt burgers en gasten uit in het bestuurlijk centrum van de stad.