Introductie

Theater Zuidplein is veel meer dan een state-of-the-art theatergebouw. Theater Zuidplein heeft de ambitie om een belangrijke sociale rol te spelen. Het wil de ‘huiskamer’ van Rotterdam-Zuid zijn, het wil een plaats in de stad maken, vorm geven aan een gemeenschap.

Categorie toelichting

Natuurlijk is Theater Zuidplein een iconisch gebouw dat de identiteit van Rotterdam-Zuid versterkt. Maar belangrijker nog dan dat is de sociaal-maatschappelijke functie die het gebouw speelt. Vandaar dat wij het inzenden in de categorie ‘Leefbaarheid & sociale cohesie’.

Theater Zuidplein bevat drie zalen, een café-restaurant en een vestiging van Bibliotheek Rotterdam. Het is laagdrempelig en heeft een programmering die de bewoners van Rotterdam-Zuid en actuele maatschappelijke vraagstukken adresseert. Deze doelgroep, met veelal jonge mensen en bezoekers met een niet-westerse achtergrond, is in de Nederlandse theaterwereld uniek. Wijkbewoners kunnen elkaar hier ontmoeten, kennis opdoen, studeren, ervaringen delen en meningen uitwisselen. Het café-restaurant werkt samen met keukens uit de Afrikaanderwijk en een mbo-opleiding voor koken en hospitality. Zo is het theater geworteld in de stad en onmisbaar voor Rotterdam.

Hoewel vanuit geluidsoverwegingen een meer perifere locatie van het theater voor de hand had gelegen, was het deze overtuiging dat een theater in de stad behoort te liggen, middenin de samenleving, die doorslaggevend was bij de keuze van de bouwlocatie. Massief metselwerk, brede spouwen en een dik isolatiepakket maken de ideale ligging mogelijk. Nu kunnen tegelijkertijd een popconcert en een voorleesavond plaatsvinden, zonder dat ze elkaar storen en zonder dat de buren, die op slechts 14 meter van het gebouw wonen, overlast ervaren.

Essentieel is ook dat het project niet op zichzelf staat. Theater Zuidplein maakt onderdeel uit van de gebiedsbrede PPS-ontwikkeling Hart van Zuid. Hier ontstaat straks het nieuwe stadshart van Rotterdam Zuid, dat zij met haar 240.000 inwoners verdient.

In samenwerking met de gemeente Rotterdam realiseren Ballast Nedam en Heijmans hier naast het theatergebouw onder andere het Rotterdam Ahoy Convention Centre, Zwemcentrum Rotterdam, een uitbreiding van winkelcentrum Zuidplein, een nieuw busstation, een hotel, woningen en horecavoorzieningen. Ook de buitenruimte wordt volledig nieuw ingericht: de Gooilandsingel wordt een 750 meter lange, groene en autovrije boulevard waar straks geflaneerd kan worden. Tot slot zal er in de Van Swietenlaan een doorbraak komen die een directe verbinding legt tussen de Carnissebuurt en het Annie M.G. Schmidtplein. Daarmee ligt het theater op het kruispunt van twee assen die noord en zuid en oost en west met elkaar gaan verbinden.

Ontwerp toelichting

Het theater is een helder, compact volume van circa 12.500 m2. Vanwege de geluidseisen zijn de theaterzalen gepositioneerd aan de kant van de metrolijn, het verst weg van de woningen, waardoor het gebouw hier een gesloten, robuust karakter heeft, met een bakstenen gevel voorzien van verticale accenten. Contrasterend hiermee is de semi-transparante voile-gevel bij de entree aan het nieuwe Annie M.G. Schmidtplein, uitgevoerd in geanodiseerd aluminium. In dit entreegebied liggen de meest publieke functies, zoals de leestafels van de bibliotheek en het café-restaurant. Overdag zorgt de opengewerkte gevel voor een bijzonder lichtspel in het interieur en ’s avonds benadrukt de gevel met zijn lichtuitstraling de uitnodigende entree.

De hoge ontvangsthal vormt het hart van het pand. Alle functies hebben een relatie met deze ruimte, waar dan ook van alles is te ontdekken en te doen. Een van de drie zalen is er zelfs direct aan gekoppeld en functioneert als podium voor laagdrempelige activiteiten, zoals kindervoorstellingen en andere buurtgerichte initiatieven. Ook kunnen hier bands of dj’s optreden of tentoonstellingen worden gehouden.

Het interieurontwerp, dat De Zwarte Hond maakte in samenwerking met BURO M2R, sluit naadloos aan op de architectuur. De transparantie en gebogen vorm van de voile komen terug in verschillende elementen in het interieur. De meubels van BURO M2R zijn flexibel, zodat de ruimtes op verschillende manieren kunnen worden ingericht. Het vele staal, niet alleen van de meubels maar bijvoorbeeld ook van de lambriseringen, geeft het interieur een stoere uitstraling. Rode stofferingen en vloeren zorgen tegelijkertijd voor de typische, warme theatersfeer.

De grote zaal met 600 zitplaatsen is sfeervol en intiem. Studio RAP maakte een ontwerp voor de akoestische wanden van de zaal, die in één vloeiende beweging publiek en artiesten omarmen. Het ontwerp is gematerialiseerd in 6.000 unieke, driehoekige panelen van aluminium composiet – een onverwachte materiaalkeuze voor een theaterzaal. Met algoritmes zijn deze driehoeken zo gepositioneerd dat de optimale akoestiek is verkregen.

Innovatief is ook de wijze waarop deze zaal geschikt kan worden gemaakt voor sta-concerten: hiervoor wordt niet de zaal zelf gebruikt, maar het toneel. Niet alleen is dit groter van oppervlak, het betekent ook dat de zaal niet van een schuiftribune hoefde te worden voorzien, maar uitgerust kon worden met comfortabele vaste stoelen en een betere klimaatinstallatie.