De samenwerking met een architect kent een aantal fasen, die hier stuk voor stuk kort worden omschreven. Zelf bouwen bestaat vrijwel altijd uit een lang en complex proces. Dat klinkt misschien afschrikwekkend, maar dat hoeft het niet te zijn. Zeker niet als je je laat bijstaan door een architect. een architect is immers in staat om de wensen zo optimaal mogelijk te verwezenlijken. Daarnaast neemt hij veel zorgen uit handen. Hieronder staan de stappen van het ontwerp- en bouwproces omschreven.
1. Bepaling van de werkzaamheden
Misschien kan je de architect al voor het verstrekken van de opdracht een compleet programma van eisen/wensen overhandigen. Maar misschien kan hij, vanuit zijn expertise, alternatieven aandragen waardoor hij je op andere, betere ideeën brengt. Dit adviestraject kan je vooraf als aparte opdracht verstrekken (om daarna te kijken of je met de architect verder wil), of opnemen als onderdeel van de hele opdracht.
De andere werkzaamheden zijn onder te verdelen in de ontwerpfase, de voorbereiding op de bouw en de bouw zelf. De architect is in te schakelen voor één, twee of alle fasen. Deze laatste optie heeft vaak een positieve invloed op de kwaliteit van het eindresultaat.
2. Het verstrekken van de (deel)opdracht
Zodra het budget vastligt, is de architect er verantwoordelijk voor dat het (bij een gelijkblijvende opdracht) niet overschreden wordt. Neem daarom in de opdracht in elk geval op:
– budget (voor álle kosten);
– planning;
– een globaal programma van eisen (wat gaat er zo ongeveer gebouwd worden);
– kwaliteit;
– de werkzaamheden van de architect.
Overweeg ook om zogenaamde uitstapmomenten in te bouwen. De oplevering van het voorlopig ontwerp leent zich daar goed voor. Je krijgt dan voor het eerst te zien wat het gaat worden. Misschien valt het tegen. Dan is het handig om de samenwerking te kunnen beëindigen voordat het vervolgtraject ingaat waarbij grote bedragen gespendeerd gaan worden.
Het is dus handig een gefaseerde opdracht te verstrekken, die voor elke fase een honorarium voor de architect bevat en de mogelijkheid om te stoppen.
3. Afstemming wensen en randvoorwaarden
De architect kent de markt en de kosten en zal beoordelen of de wensen realistisch zijn in relatie tot het budget. Gesprekken hierover monden uit in eerst een globaal – en daarna een definitief programma van eisen. Daarmee gaat de architect aan de slag.
4. Het voorlopig ontwerp (VO)
Met tekeningen van de gevel, doorsneden, contouren en wellicht een maquette en een 3D-presentatie wordt in deze fase globaal duidelijk gemaakt hoe het object er uit zal gaan zien. Het VO vermeldt ook de te gebruiken materialen en geeft een globale kostenraming.
5. Het definitief ontwerp (DO)
Het DO is geen nieuw ontwerp, maar een uitwerking van het VO waarin alle door jou en de architect besproken wijzigingen verwerkt zijn. Hiermee krijg je dus te zien hoe het object er daadwerkelijk uit gaat zien. Alles heeft nu een definitief karakter. Aan de hand van het DO voert de architect wettelijk verplichte berekeningen uit over onder meer daglichttoetreding, ventilatie en energieprestatie.
6. De bouwvoorbereiding
Met het DO in de hand wordt een bouwvergunning bij de gemeente aangevraagd. Een architect beschikt over de expertise en ervaring om discussies met de afdeling Bouwtoezicht op efficiënte wijze aan te gaan. Bovendien heeft een aanvraag al snel een streepje voor bij de beoordelaars van Bouwtoezicht en Welstand als een architect het indient. Ook voor hen is het prettig om met iemand te communiceren die weet waar hij het over heeft.
Bij de bouwvoorbereiding hoort ook het maken van het bestek (de detailtekeningen). Op basis van dit document zullen aannemers hun offerte uitbrengen.
7. De keuze voor de aannemer
Wie gaat de bouw uitvoeren? De architect kan meerdere, in zijn ogen geschikte aannemers, vragen om een offerte in te dienen. Ook kan je besluiten één aannemer te benaderen. Bijvoorbeeld op aanbeveling van anderen, of omdat de architect goede ervaringen met hem heeft opgedaan. De architect zal de offerte inhoudelijk beoordelen om te zien of het aansluit op het bestek.
8. De uitvoering
Zodra de bouw van start gaat, kan de architect als directievoerder zijn waarde bewijzen. Want hoewel alles vastligt, zal iemand toch in de gaten moeten houden of de vele betrokken partijen zich wel aan de afspraken houden. Worden inderdaad de juiste materialen gebruikt? Loopt alles nog steeds volgens planning? Is er niets vergeten? Als expert en ervaringsdeskundige zal niets de architect ontgaan.
9. De oplevering
Na maanden, en vaak jaren, van voorbereiding en hard werken staat jouw droom eindelijk overeind. Reden voor een feestje, maar niet voordat alles uitvoerig is gecontroleerd. De praktijk leert dat er vrijwel altijd iets ontbreekt of niet helemaal volgens de afspraken is opgeleverd. De architect voert een inspectie uit en kan gebreken constateren en met de aannemer bespreken hoe het zo snel mogelijk wordt opgelost.
