BNA-leden die actief zijn in Rusland en Oekraïne zijn vooral geraakt door het persoonlijk leed en geschokt over de agressieve daad van Poetin c.s. Dat blijkt uit een eerste rondgang vanuit de BNA.

Bij het persoonlijk leed geldt ook de solidariteit met de eigen medewerkers, Oekraïens en Russisch, om wat dit betekent voor hen. Ook sommige opdrachtgevers uit het oorlogsgebied zijn zwaar geraakt. De BNA steunt de bureaus met hun publieke uitingen van verontwaardiging en afkeer van Poetins’ oorlogszucht. Onmiddellijk na de inval hebben voorzitter Jolijn Valk en directeur Fred Schoorl leden gebeld over de impact van Poetins’ agressie richting Oekraïne. Uit een eerste inventarisatie komt een aantal zaken naar voren. Primair is de zorg voor hun eigen mensen ter plekke in Oost-Europa en in de bureaus. ‘We hebben hier mensen die staan te huilen bij het nieuws. Dit raakt ons allen’, aldus één van de leden.

We hebben hier mensen die staan te huilen bij het nieuws. Dit raakt ons allen’, aldus één van de leden.

Algemeen is de solidariteit met het Oekraïense volk en de betrokken collega’s. Verbijstering en woede klinken door. De publieke verklaringen van o.a. LEVS en KCAP – BNA-leden die zijn gepolst – geven de lijn aan. Irma van Oort (KCAP) ‘Wij bouwen nu af naar nul in de betrokken gebieden. Het is heel triest wat daar gebeurt’. Bij LEVS komt voorlopig een einde aan een missie om samen met positieve krachten en jonge generaties in met name Rusland te werken. ‘Het voelt heel erg verwarrend: boosheid en teleurstelling. We zijn echt diep geraakt’, aldus Marianne Loof. LEVS heeft inmiddels aangegeven in Rusland te stoppen. UNStudio geeft bij monde van Machteld Kors aan ‘gegeven de onzekere situatie te pauzeren met het tekenen van contracten voor nieuwe projecten in de regio’. Zij voegt toe: ‘Het is vreselijk wat daar gebeurt. Wij hebben ook veel Russische en Oekraïense collega’s met familie aldaar’. Namens MVRDV sprak Inger Kammeraat onmiddellijk al van bevriezen. De klap werd op het bureau emotioneel gevoeld. Inmiddels hebben zij alle betrokkenheid bij projecten in Rusland gestopt, blijkens een publiek statement op de MVRDV-site, waarin solidariteit met hun Oekraïense vrienden en partners wordt uitgesproken.

Waar projecten worden gestopt en mensen uit de gebieden worden weggehaald, of weg zijn, is de situatie voor de bureaus nu fundamenteel anders: ‘wij bevriezen de situatie en wachten verder de ontwikkelingen af’. Verder valt op dat voor de desbetreffende bureaus over het algemeen de economische schade op korte termijn meevalt. Voor lopende projecten wordt veelal vooruitbetaald. De al jaren oplopende onzekerheid en bijzondere situatie in vooral Rusland heeft de bureaus geleerd niet te veel risico te nemen. En zeer kritisch te zijn op opdrachtgevers ter plekke.

De BNA steunt de architectenbureaus en de breed gevoelde verontwaardiging, weerzin en woede in de ontwerperswereld. ‘Wat Poetin doet, druist in tegen ieder gevoel van beschaving, samenwerking en vooruitgang. Vreselijk. Poetin moet gestopt’, aldus voorzitter Valk en directeur Schoorl, namens de BNA.