Over deze studie

In 2015 heeft BNA Onderzoek in samenwerking met de waterschappen Rivierenland, Vallei en Veluwe, Drents Overijsselse Delta, de provincies Gelderland en Overijssel en het Delta Ontwerpplatform de ontwerpstudie ‘De adaptieve dijk’ opgezet.

Architecten, landschapsarchitecten, water- en dijktechnici, geografen, kunstenaars en studenten van de Academie van Bouwkunst Amsterdam en de Hogeschool Utrecht bogen zich samen over vragen als: wat kan een dijk betekenen voor een aantrekkelijk, multifunctioneel, bewoonbaar, veilig en klimaatbestendig landschap? Kunnen we de dijk en het landschap eromheen zo vormgeven dat het een adaptief systeem wordt, dat kan meebewegen met veranderende eisen aan veiligheid en gebruik? En zijn er ruimtelijke functies te bedenken die van de dijk een veelzijdiger landschapselement kunnen maken?

Door middel van ontwerp kregen de vraagstukken rond water en ruimte verdieping; door nieuwe scenario’s te visualiseren werden mogelijke toekomsten bespreekbaar voor onder andere overheden en bewoners. Zo kunnen mogelijkheden waar nog niet aan is gedacht worden toegevoegd aan de lokale ruimtelijke agenda’s.

Gedurende het najaar van 2015 hebben zes interdisciplinaire ontwerpteams drie locaties onderzocht: de Waaldijk tussen Tiel en Lent, de Grebbedijk tussen Rhenen en Wageningen en de IJsseldijk tussen Zwolle en Deventer. Er zijn verschillende schaalniveaus en termijnen bekeken en in toekomstscenario’s verwerkt; van dijktraject tot dijkwoning en van korte termijn tot verre toekomst. Het doel was creatieve energie los te maken en een breed scala aan mogelijkheden te verkennen voor de aankomende dijkversterkingen. We hopen dat we alle partijen die betrokken zijn bij de vele dijkversterkingsopgaven van de komende decennia kunnen inspireren om op een andere, meer integrale manier te kijken naar de dijk en zijn omgeving.

De uitkomsten van de studie en zijn te zien op www.deadaptievedijk.nl.

Achtergronden en aanleiding studie De adaptieve dijk

De klimaatverandering heeft de lage landen in haar greep. Gemiddelde waterstanden stijgen en eerder ongekende pieken zorgen voor onveilige situaties. Achter de dijken liggen gebieden met een enorme economische waarde liggen die afhankelijk zijn van een veilig vestigingsklimaat.

De Nederlandse dijken gaan gemiddeld om de 30 jaar op de schop. Ze worden verhoogd, verbreed, de loop wordt verlegd. Dijken zijn organische elementen in het landschap, die meebewegen met de veiligheidseisen. Dijken zijn ook beeldbepalende elementen, hebben een recreatieve functie, dragen geliefde fiets- en motorroutes. De dijken spelen een belangrijke rol bij de beleving van de bewoners van het rivierenland. Een van de ambities van dit project is de ruimtelijke acceptatie van de dijk en de dijkversterkingen bij de bewoners van het dijkenlandschap te vergroten. Een andere is de bandbreedte van mogelijke ruimtelijke functies van een dijk te verkennen. Wat kan een dijk betekenen voor een aantrekkelijk, multifunctioneel, bewoonbaar, veilig en klimaatbestendig landschap, waar zich ook bedrijven kunnen en willen vestigen?