Stimulerende Omgevingen
Zecc Architecten
Werkspoorfabriek Utrecht
De Werkspoorfabriek maakt onderdeel uit van de herontwikkeling van het Werkspoorkwartier. De 175 meter lange loods is getransformeerd en geactiveerd tot ‘de’ ontmoetingsplek voor creatief Utrecht. Het enorme gebouw huisvest nu een actieve community van zo’n 40 bedrijven in de creatieve maakindustrie. Van bierbrouwerij De Leckere tot 3D-printing.
Toelichting categorie
In de Werkspoorfabriek zit een scala aan bedrijven van creatieve zelfstandigen tot de grote bierbrouwerij De Leckere. De bedrijven vormen samen een community in de creatieve sector en maakindustrie. Er is een openbaar toegankelijke horeca om ontmoetingen te stimuleren van verschillende bedrijven, die zich richten op het leerproces van het ‘maken’. Voorbeelden hiervan zijn het opleidingscentrum van Baars & Bloemhof en Parts On Demand, waar innovatie plaatsvindt op het gebied van 3D printen. Deze bedrijven zijn gevestigd op de begane grond en zijn voorzien van een entresolvloer. Op de verdiepingen bevindt zich De Stadstuin. Zij zijn de drijvende kracht in het faciliteren van ontmoeting tussen alle huurders en externe bezoekers. Naast verhuur en beheer vervullen zij de rol van verbinder. Door gerichte programmering voor de huurders en bredere events zorgen zij voor de “software” van een stimulerende werkomgeving.
Op de kop van het gebouw is een grote ruimte gemaakt voor diverse doeleinden: feesten, lezingen, workshops en vergaderen met fantastisch uitzicht op het Amsterdam Rijnkanaal. Deze ruimte maakt een breed publiek gebruik van het gebouw mogelijk en toont de ruwheid van het Werkspoorverleden. De oude kraanbaan is behouden en de geur van het verleden is nog aanwezig.
De synergie tussen ontwerp en programmering is essentieel. Zecc is er goed in geslaagd ruimte te creëren voor wensen en actieve inbreng van toekomstige gebruikers. Belangrijkste doel is activeren van het gebied, het gebouw en de mensen die hier samen werken, denken, leren en maken. Er is zelfs plek gevonden voor het onderbrengen van een klein museum, die het verhaal vertelt over het verleden van Werkspoor en de naastgelegen arbeiderswijk Zuilen.
Het Werkspoorkwartier is inmiddels het populairste werkgebied voor creatief en ondernemend Utrecht. Een unieke plek, waarbij heden en verleden op een inspirerende wijze aan elkaar worden gekoppeld. Veel historische gebouwen zijn inmiddels gesloopt, maar samen met de Werkspoorkathedraal vormt de Werkspoorfabriek de aanjager van het gebied en is het een symbool voor circulaire gebiedsontwikkeling. In 2018 won het werkspoorkwartier de ABN AMRO Circular Economy Award.
De komende jaren wordt er hard gewerkt aan een serie initiatieven waarin wordt samengewerkt met partijen die in het gebied actief zijn, zoals de circulaire broedplaats Hof van Cartesius. Zecc is zelf gevestigd in de Werkspoorkathedraal en zo betrokken geraakt bij de Werkspoorfabriek.
Toelichting ontwerp
In het Werkspoorkwartier van Utrecht bevindt zich een immense industriële loods. De Werkspoorfabriek is samen met een aantal andere gebouwen onderdeel van het oude Werkspoor. De meeste gebouwen zijn inmiddels gesloopt, maar samen met de Werkspoorkathedraal vormt het gebouw de aanjager van het gebied. In 2018 won het werkspoorkwartier de ABN AMRO Circular Economy Award. Voor Utrecht is het een unieke plek, waarbij heden en verleden op een inspirerende wijze aan elkaar worden gekoppeld.
In de vrije industriële ruimte van 175x25x15 meter is een nieuwe structuur aangebracht, waarbinnen zich bedrijven van verschillende omvang en activiteit zich kunnen vestigen. Behoud van het industriële karakter, doorzichten en de lengtewerking vormde het uitgangspunt bij het inpassen van nieuwe functies. Om het hoge ambitieniveau te kunnen halen is plaatselijk veel oppervlakte toegevoegd om op andere plekken juist zoveel mogelijk ruimtelijkheid te behouden. Er zijn nieuwe spannende nieuwe ruimten gemaakt. Van grote entreeruimten tot kleine eenheden, steeds wisselend qua beleving en uitzicht. Het geheel vormt een grote inspirerende ontdekkingsreis voor gebruikers en bezoekers.
In de gevels zijn diverse nieuwe openingen gemaakt om het gebouw te ontsluiten, van extra daglicht te voorzien en te activeren. Grotere bedrijven zijn op de begane grond gevestigd en hebben een eigen entree gekregen. Ze zijn uitgevoerd als grote ‘opliggende’ industriële schuifdeuren met daarbinnen een loopdeur. De hoofdentree is dubbelhoog en geeft een heldere hiërarchie in de gevel. Door vorm en positie is het duidelijk wat bestaande en nieuwe gevelopeningen zijn en ontstaat er een heldere historische gelaagdheid. Een -centrale entree biedt toegang aan de kleinere bedrijven op de nieuwe verdiepingen. Via een enorme hal met grote stalen trappen bereik je de flexibel indeelbare vloervelden op de 2e en 3e verdieping. Samen met Sustainer Homes heeft Zecc een configuratie bedacht van een modulair bouwsysteem binnen het bestaande ritme van de loods. Het systeem is 100% circulair en wordt zonder schroef- en/of lijmverbinding in elkaar gezet. Het geheel vormt een ruimtelijke wereld met bruggetjes, trappen en doorzichten. Het ritme van de bestaande stalen spanten vormde het uitgangspunt, maar daar is een extra dimensie aan toegevoegd.
Naast Circulair en flexibel, is het volledige gebouw geïsoleerd, voorzien van isolatieglas en ligt het dak volledig vol met PV-panelen.