Stimulerende Omgevingen

Kantoor vol Afval

Plaats	Katwijk
Functie	kantoorgebouw
Start bouw	31-08-2023
Einde bouw	30-04-2024
Opening	30-04-2024

Introductie

Voor KaVA werd een verouderd defensiekantoor omgevormd tot Rijkskantoor én inspirerend voorbeeld van hoogwaardig hergebruik. Systematisch is materiaal behouden, binnen het project hergebruikt of donormateriaal toegepast. ‘Kantoor vol Afval’ laat zien dat er een kwalitatief alternatief is voor de wegwerpcultuur in de bouw.

Categorie toelichting

Stimuleren van nieuw perspectief Stimulerende omgevingen worden in het algemeen ontworpen als een aangename werk- of leeromgeving voor haar gebruikers, bezoekers en buurt. In het geval van het Kantoor vol Afval is architectuur ingezet om een verandering teweeg te brengen bij een grotere groep dan de directe gebruikers. Om hen een nieuw perspectief op hergebruik te bieden. Om hoogwaardig hergebruik in architectuur als een volwaardig alternatief te zien t.o.v. nieuwbouw. Leren door te doen Die grotere groep bestaat in de eerste plaats uit de opdrachtgevers van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB), zoals bijvoorbeeld Defensie of Belastingdienst. Het RVB staat namelijk voor een enorme renovatie-opgave van haar vastgoed. Daarbij heeft zij met haar ‘Routekaart Gebouwaanpak verduurzamen vastgoed’ ingezet op ambitieuze duurzaamheidsmaatregelen in haar bouwprojecten. Hergebruik wordt daarvoor van groot belang geacht. Tegelijk ziet het RVB dat zowel ‘de markt’ (ontwerpers, bouwers, fabrikanten) als gebruikers (huurders en bezoekers) hergebruik vaak nog ingewikkeld vinden. Onder het motto ‘leren door te doen’ is daarom met KaVA een referentieproject gecreëerd om kennis over hergebruik verder te ontwikkelen en te delen. Circulaire producten Met voornamelijk gebruikte materialen renoveerden PTSA en Vink Bouw een verouderd defensiekantoor tot een eigentijdse werkomgeving met de gebruikelijke hoge kwaliteits- en comforteisen die gelden voor rijkskantoren. Volgens een systematische werkwijze zijn gebouwonderdelen behouden, elementen hergebruikt of donor materialen toegevoegd. Het ontwerp werd opgebouwd uit een grote serie van zogenaamde ‘circulaire producten’ die binnen het project werden bedacht, getest en uitgevoerd. Met uitgebreide verslaglegging werd zo per product kennis en ervaring opgedaan en gedeeld, om herhaling en opschaling te bevorderen. Lessen werden vertaald in de projecpagina: https://www.rijksvastgoedbedrijf.nl/onderwerpen/kantoor-vol-afval-kava Overtuigende samenhang Nadrukkelijk is er voor gewaakt dat KaVA geen proeftuin van ideeën maar een samenhangend gebouw is geworden met een representatieve uitstraling. Een architectuur die overtuigend toont hoe hergebruik en hoogwaardige kwaliteit hand in hand kunnen gaan en daarmee verandering in onze verwachting van architectuur probeert te stimuleren.

Ontwerp toelichting

Bestaande als basis Met gerichte ingrepen zijn nieuwe ruimtelijke verbindingen gemaakt in het verouderde maar robuuste cellenkantoor. De ingrepen zijn afgewogen om zoveel mogelijk van het bestaande gebouw te behouden en zo min mogelijk nieuw afval te laten ontstaan. Zowel de nieuwe indeling als de sfeer van het gebouw zijn sterk beïnvloed door dit doel. De in het zicht gebrachte betonstructuur, behouden baksteen en keramische vloertegels geven het interieur patina en een ‘sense of place’. Hergebruik op locatie Onderdelen die niet behouden bleven, zijn gedemonteerd, bewerkt en zo veel mogelijk hergebruikt binnen het project. Houten plafonds, muren van gezaagd metselwerk, betonnen lichthappers en de uitbreiding van de keramische tegelvloer zijn hier voorbeelden van. Op natuurlijke wijze mengen deze onderdelen in het materialenpalet en vormen een brug tussen de oorspronkelijke en nieuwe architectuur. Aanvullend donormateriaal Aanvullend is extra materiaal verzameld van andere slooplocaties. Met name een bankkantoor in Amsterdam diende als belangrijkste donorgebouw. Wand- en plafondsystemen, verlichting, klimaatplafonds en luchtbehandelingskasten werden getransplanteerd uit dit grootschalige renovatieproject. Deze componenten voegen een verfijnde kwaliteit toe aan het interieur en vormen een welkom contrast met de ruwe bestaande materialen. Collage-esthetiek PTSA stelde het KaVA samen als een collage. Gevonden elementen zijn bewerkt en laag over laag ingepast in het ontwerp. De esthetiek komt voort uit het cureren van de beschikbare materialen, het reageren op de bestaande structuur, het verfijnen en verzachten van de vaak ruwe gebruikte elementen en het omarmen van imperfectie. Patronen, zichtlijnen, licht en texturen zijn benut om ruimtes met elkaar te verweven. Daarnaast ontwierp studio Raw Color een kleurenpallet als extra verbindende laag. Unmanned Valley KaVA is onderdeel van het hangargebied van voormalig Marine Vliegkamp Valkenburg in Katwijk. In afwachting op de stedelijke ontwikkeling van het omliggende terrein werd besloten de gebouwen niet te slopen en de plek te benutten als innovatie ‘field-lab’. Waar ooit Lockheed verkenningsvliegtuigen werden onderhouden is nu een verzamelplaats ontstaan voor bedrijven die drone-technologieën ontwikkelen. Een groot deel van KaVA wordt inmiddels verhuurd als uitbreiding van dit ‘Unmanned Valley’. Een andere deel blijft in gebruik door het RVB als vergader- en evenementenlocatie.

Samenwerking

KaVA’ werd door het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) opgezet als leerproject over hergebruik in renovatie en opschaling daarvan. Daarom kregen PTSA en Vink Bouw de opdracht om gedurende aanbesteding, ontwerp en uitvoering een uitgebreid team van het RVB te betrekken bij ideevorming, afwegingen en besluitvorming. Om grip te houden op dit proces werd de opgave opgedeeld in vijftien ‘circulaire producten’ die binnen het project werden ontwikkeld en getest en gebouwd.

Project Details

Download het volledige projectdossier met alle details en specificaties.

Download projectdetails

Gebouw specificaties

Categorie: Stimulerende Omgevingen

Functie gebouw: Katwijk

Datum van ingebruikname: 30/04/2024

Bouwperiode: 31/08/2023 - 30/04/2024

Opdrachtgever: Rijksvastgoedbedrijf

Architecten: Josse Popma
Jan Willem ter Steege

Duurzaamheidslabels: Voor KaVA werd een verouderd defensiekantoor omgevormd tot Rijkskantoor én inspirerend voorbeeld van hoogwaardig hergebruik. Systematisch is materiaal behouden, binnen het project hergebruikt of donormateriaal toegepast. ‘Kantoor vol Afval’ laat zien dat er een kwalitatief alternatief is voor de wegwerpcultuur in de bouw.