Hoe ben je in de BIM wereld terechtgekomen?
“Ik heb een achtergrond als architect en heb bij verschillende bureaus gewerkt. Alles was in die tijd nog 2d. Ik was vooral gefascineerd door de mate van herhaling in projecten en door het feit dat mensen constant het wiel opnieuw aan het uitvinden waren. Dat moest toch anders kunnen? Op een gegeven moment hebben we samen met een aannemer en een constructeur de stoute schoenen aangetrokken en een project meer integraal in 3d uitgewerkt. Dat werd een langdurig traject met erg veel hobbels. Het heeft me er uiteindelijk toe aangezet mijn bedrijf BuildingInfo op te zetten en BIM processen te gaan structureren.”
Hoe zag het BIM landschap er zo’n vijftien jaar geleden uit?
“In het begin waren we vooral de beste vrienden met een aantal aannemers die BIM helemaal zagen zitten. Pijnpunten in bouwprocessen komen immers vooral in de uitvoeringsfase naar voren. Door te werken in 3d kunnen die worden voorkomen. In de 3d modellen zat destijds nog nul intelligentie, maar de ontwikkelingen gingen razendsnel. Voor constructeurs en architecten was het pijnlijk dat zij hun 2d praktijk maar moeilijk konden vertalen naar de 3d wereld van de aannemers. Er was destijds nog geen BIM Loket en iedere aannemer en adviseur had zijn eigen methode. In eerste instantie zijn we architecten en constructeurs gaan helpen met troubleshooting, maar al snel gingen we ons richten op het structureren van de processen en het aansturen van partijen. Zo ontstond de rol van BIM regisseur, een spin in het web die tussen alle betrokken partijen in staat, verbindingen legt en zorgt dat informatie zo uniform is dat iedereen er mee kan werken.”
‘Door de techniek op een gestructureerde manier in te zetten, kun je baas worden over je eigen project.’
Wat kom je zoal tegen in je rol als BIM regisseur?
“Als procesdeskundige zie ik veel partijen die ervan overtuigd zijn dat ze optimaal met BIM werken. Intern is dat misschien ook zo, maar vaak verschilt de werkwijze net even van die van andere betrokken adviseurs. Als er niet voldoende integrale afstemming tijdens het ontwerpproces plaatsvindt, is de kwaliteit van het BIM model voor de aannemer of kostendeskundige niet voldoende. Het resultaat is dan vaak dat een aannemer het gebouw helemaal opnieuw moet gaan modelleren. Het helpt enorm als de opdrachtgever de BIM regie tijdens het ontwerpproces heel serieus neemt en die taak naar zich toetrekt. Dat kan bijvoorbeeld door hiervoor een deskundige derde partij in te schakelen.”
“Daarnaast gebruiken veel architectenbureaus BIM nog vooral als 3d tekenprogramma en niet als integrale bron van informatie. Met de software genereren ze een set tekeningen waarmee ze een bouwaanvraag kunnen doen. Bureaus zijn vaak al blij met de winst die ze behalen doordat ze met één druk op de knop alle tekeningen integraal kunnen aanpassen. De samenwerking met andere adviseurs is echter een heel andere discipline.”
En dus besloot je een boek te schrijven?
“Inderdaad. Uiteindelijk gaat succesvol BIMmen voor slechts 25 procent over techniek en voor 75 procent over gedrag. Het goed vastleggen van rollen, taken en verantwoordelijkheden is essentieel. Je moet van te voren een eenduidige demarcatie afspreken. Wie modelleert wat en in welke fase? Wie volgt wie? Als je dat niet regisseert, doet iedereen wat hij of zij denkt dat goed is. Het boek is eigenlijk een appel aan opdrachtgevers. Let op: je hebt een hele belangrijke taak als projectmanager om ervoor te zorgen dat alle betrokkenen met elkaar samenwerken. De internationale norm ISO 19650 gebruik ik als handvat. Die norm is informatiemanagement in optima forma! In het boek heb ik de norm versimpeld en vertaald naar de Nederlandse manier van werken.”
Wat doe je als eerste als je een BIM proces opzet?
“Wat ik altijd doe, is met alle partijen een BIM uitvoeringsplan maken. Door dit in een gezamenlijke sessie te doen, heeft iedereen inbreng en kan ook iedereen zijn of haar twijfels uiten. Is deze manier voor jouw organisatie werkbaar? Kun je het inpassen in je eigen proces? Waar zie je hindernissen? Het is erg belangrijk onzekerheden uit te spreken. De BIM regisseur heeft de taak ruimte te creëren voor kwetsbaarheid en partijen bij de hand te nemen als het niet in een keer lukt. Met een aantal simpele tips is iemand vaak al enorm geholpen. Ik zie keer op keer dat hierdoor de sfeer in het team verbetert, het vertrouwen toeneemt en mensen opfleuren. Langzaamaan ontstaat een BIM uitvoeringsplan waarin alle betrokkenen zich kunnen vinden. Omdat iedereen er intensief aan heeft bijgedragen, is het mijn ervaring dat je het gedurende het project nooit meer hoeft te bekijken.”
“Ook de testfase, die vaak wordt overgeslagen, is in mijn ogen erg belangrijk. Als je het BIM protocol (hoe gaan we met elkaar om?) en de Informatie Leverings Specificatie (ILS) (hoe bouwen we het BIM model op?) rond hebt, moet je één keer met z’n allen een test draaien. Heeft iedereen toegang tot het platform? Werkt alles? Weet iedereen hoe het werkt? Is er een communicatietool? Het zal niet de eerste keer zijn dat pas na twee maanden blijkt dat een adviseur helemaal geen toegang heeft omdat zijn of haar ICT-afdeling dit tegenhoudt.”
‘Daarnaast is het ook gewoon heel leuk dat samen BIMmen leidt tot langdurige samenwerkingen, waarbij je als team écht een Gesamtkunstwerk maakt.’
Wat is dé tip voor architecten die BIMmen?
“Ben je permanent bewust van het feit dat je het samen doet. Zowel binnen als buiten de eigen organisatie. In een ontwerpproces zijn er vaak twee typen overleggen: een ontwerpoverleg en een BIM overleg. In het ontwerpoverleg worden 2d plattegronden en doorsneden uit het BIM model geëxporteerd, uitgeprint en gepresenteerd. In een parallel BIM overleg zitten techneuten die niks met het ontwerp te maken hebben. Ik ben van mening dat dit één integraal gesprek moet zijn, waarin alleen in 3d naar het ontwerp en dus het model wordt gekeken. Architecten hebben er baat bij om zelf door een 3d model heen te kunnen lopen en het resultaat te zien van de samenwerking van alle betrokken partijen. Tegenwoordig zijn daar prachtige programma’s voor, zoals Enscape en Unity, waarbij je met een 3d bril of zelfs web-based door een gebouwmodel kunt lopen. Beslissingen die normaal een half uur of een uur vergen kunnen in enkele seconden genomen worden, omdat iedereen meteen de consequenties inzichtelijk heeft. Door de techniek op een gestructureerde manier in te zetten, kun je baas worden over je eigen project.”
Hoe zie jij de toekomst in relatie tot BIM?
“Ik zie grote kansen op het vlak van duurzaamheid. We werken aan de ontwikkeling van een tool waarmee je in één oogopslag kunt zien wat de CO2 emissie is van de materialen die in een gebouw zijn toepast. In de ontwerpfase kun je hierdoor eenvoudig sturen op duurzaamheid en alternatieven onderzoeken. Straks komt er een website waarop je je 3d model kunt uploaden. Met één druk op de knop wordt berekend wat de CO2 emissie van het gebouw is. Ik geloof dat de technologie ons gaat helpen naar een groenere wereld. Daarnaast is het ook gewoon heel leuk dat samen BIMmen leidt tot langdurige samenwerkingen, waarbij je als team écht een Gesamtkunstwerk maakt.”