D e BNA heeft van de week al een eerste conjunctuurmeting laten uitgaan over deze crisisperiode. Hierin komt onder meer naar voren dat bureaus hun situatie omschrijven als ‘minder goed’. Kun je dit nader toelichten?
“Allereerst: we doen samen met het bestuur een belronde langs onze leden, groot en klein. Daar proef je zeker zorg, maar ook solidariteit, een sfeer van ‘aanpakken’ en zelfs al de ambitie om deel van de oplossing te zijn voor de mensen, ons land. Rutte, wij gaan helpen! Creatieve kracht. Er is een wereld te redden, te winnen. Dat voelt bemoedigend en maakt ook trots op deze mensen.

Deze crisis is natuurlijk voor iedereen een enorme rollercoaster, waarin per dag de situatie wijzigt. Een economische klap maal een gezondheidscrisis. Tegelijkertijd hebben onze bureaus het meestal supergoed opgepakt. De verhalen over omschakelen op thuiswerken zijn inspirerend. Betrokken, praktisch en noodzakelijk.

De problemen zijn echte MKB-zaken: liquiditeit, personeel en ‘het werk’. Het noodpakket van Rutte helpt op de korte termijn, als het uitvoerbaar is. Daar zitten we bovenop. Waar de situatie als ‘minder goed’ wordt geschetst gaat dat over de basis van ieder bureau: de opdrachten, zeker op termijn. Er is een wisselend beeld over bestaande opdrachten. Sommige opdrachtgevers halen werk zelfs naar voren, maar we horen ook veel over uitstel. Zelfs bij overheden, die juist nu het voorbeeld moeten geven.”

Wat doet de BNA om de branche bij te staan?
“Er wordt door het team, eendrachtig met het bestuur, keihard gewerkt om te helpen. We proberen de informatie en ondersteuning helder via de website en sociale media toegankelijk te maken. En we staan in rechtstreeks contact met ministeries en andere partijen om de regelingen beter en snel goed uitvoerbaar te krijgen. De eerste nood.

Daarnaast zitten we soms virtueel ‘aan tafel’ bij diverse overleggen, bijvoorbeeld over ‘de cultuur’ met de minister van OCW, bij departementen en bij het ministerie van EZK, juist ook om mee te helpen met ideeën en voorbeelden uit onze branche. Zoals over de vertraging bij bestaande overheidsopdrachten. Overheden moeten het voorbeeld geven: dat schept vertrouwen in de markt en kost niks extra’s. Onze belronde bij bureaus helpt hier ook in.

Het helpt dat VNO-NCW en MKB-NL goed samenwerken. Als lid van het hoofdbestuur van MKB-Nl zit ik dicht bij het vuur en heb goeie contacten. Ik merk in het Haagse een enorme betrokkenheid en drive. Dat mag ook wel eens gezegd. Als spreekbuis merkt de BNA dat we positie hebben, maar ook dat we elkaar in bijvoorbeeld de bouw opzoeken. Een topoverleg met bouwers, ontwikkelaars, materiaalleveranciers en andere ketenpartners is al in voorbereiding.”

Deze crisis gaat waarschijnlijk een grote impact hebben op de architectenbranche, met projecten die mogelijk stil komen te liggen of worden afgeblazen en opdrachten die niet meer worden verstrekt. Is er al een beeld bij de BNA van wat er staat te gebeuren en hoe hier naar gehandeld dient te worden door architecten, de overheid en de brancheorganisatie zelf?
“Laten we realistisch zijn: niemand kent de precieze impact. Het is op dit moment wel slim om zowel praktisch te denken als in mogelijke scenario’s: dat geldt voor bedrijven en ook voor de BNA. Daarbij zijn grote onzekerheden over zowel de virusaanpak als het tempo waarin we economie zich kan herstellen. Dat zijn cruciale kernonzekerheden.

Er zijn dus verschillende beelden. Daar zijn we al mee aan de slag voor onze leden. Op de website staat ook een checklist voor de korte termijn. Maar een aantal ‘no regrets’ zijn er: zorg dat je de liquiditeitsmaatregelen kent en erop ageert, ga op tijd in gesprek met je personeel en benut de noodmaatregelen. Wij horen ook dat architecten opdrachtgevers niet alleen vragen, maar ook hulp aanbieden; met video’s, op afstand werken en oplossingen bedenken. Of heel concreet, met ziekenhuizen verbouwen voor deze crisis - as we speak!

De oproep aan overheid en opdrachtgevers is in ieder geval: als we er samen uit willen komen, moeten we ook samen aan de slag blijven. Blijf vooruitdenken. Doe het uiterste. De architecten zijn honderd procent bereid om mee te denken. We zitten er samen in, dus we zullen er ook samen uit moeten komen.”

Hebben jullie nog een algemene boodschap voor de architectengemeenschap?
“Zorg voor elkaar is een belangrijk aspect van solidariteit. In het verlengde hiervan: vanuit onze collectieve kracht kunnen we als branche deze crisis te lijf gaan, dat krijgen we ook terug van onze leden. Ook al moet het bundelen van onze krachten de komende tijd op afstand plaatsvinden, er is toch veel mogelijk – deel dus met anderen hoe je de voortgang van je processen en projecten borgt, dat zullen wij ook doen, samen met onze leden. Wij zullen met kracht onze stem laten horen en bijdrage leveren. Zo houden we de motor draaiende tot de situatie weer normaliseert.”

Dit interview met Fred Schoorls is eerder verschenen op Architectenweb.