Hoe ziet gezonde bedrijfsvoering eruit?
Gezonde bedrijfsvoering is vooral gebaseerd op helderheid en duidelijkheid in planning en op financieel gebied, simpelweg dat de inkomsten en uitgaven in balans zijn. Gezonde bedrijfsvoering is zorgen dat er genoeg winst is om goede salarissen te betalen en te kunnen zorgen voor een goede balans tussen werk en privé. Ik geloof niet dat zestig of tachtig uur per week achter het scherm of aan de tekenrol betere architectuur oplevert.

Het is daarom zaak om goed te organiseren: alle zakelijke aspecten strak regelen, zodat er tijd is om te investeren in de kwaliteit van de projecten. Dit creëert bovendien de noodzakelijke ruimte voor het creatieve proces. Dat geldt ook binnen onze projecten, een heldere en structurele aanpak geeft ruimte voor creativiteit en out-of-the box oplossingen.

Architectuur is bij uitstek het terrein waar juist veel onverwachte zaken voorbijkomen; wat als de planning wordt doorkruist?
Brique Architecten is mijns inziens te klein om het omgaan met al deze problematiek streng te formaliseren. Bureau breed praten en evalueren is wat we volop doen. Onverwachte zaken gebeuren voortdurend, zoals zieke medewerkers of zoiets als de corona lockdown. Maar ook binnen de projecten, bij bijvoorbeeld ons werk aan monumenten gebeurt er in de uitvoering elke dag wel wat onvoorziens. Problemen oplossen is integraal onderdeel van ons werk en architecten zijn dan ook bij uitstek probleemoplossers. Door te zorgen dat je alles wat je wel kunt voorzien op orde hebt, creëer je ook hier ruimte voor.

Het team Brique Architecten bestaat momenteel uit tien mensen. Is de grootte van een bureau een factor in gezonde bedrijfsvoering?
Ik vind dat moeilijk te beantwoorden. Wij zijn net te klein om bepaalde problemen op te vangen, maar bij grote bureaus spelen waarschijnlijk weer andere problemen. Hoe groot of klein een bureau ook is, architectuur is een veel vragende en competitieve bedrijfstak; er zijn gewoon veel architecten. De markt fluctueert momenteel enorm en dat maakt het extra spannend om de juiste (financiële) balans te behouden.

‘Gezonde bedrijfsvoering stoelt op ervaring en op het bewaken van continuïteit en op periodieke monitoring van de processen.’

Een architect is niet alleen verantwoordelijk voor het creatieve proces maar, zeker bij de kleinere bureaus, ook voor zaken als hr- management en financiën. Hoe regel je al deze verantwoordelijkheden op een gezonde manier?
Het is bij ons zo geregeld dat één van de vier partners de meeste managementtaken op zich neemt, en dat ben ik, natuurlijk wel in overleg en gesteund door de anderen. De taken zijn helder verdeeld, dat is het meest efficiënt. Gezonde bedrijfsvoering stoelt op ervaring en op het bewaken van continuïteit en op periodieke monitoring van de processen. Daarbij is het heel zorgvuldig uren schrijven en dit monitoren heel belangrijk. Er is altijd een spanningsveld; meer dan een ander bewaakt de architect ook de esthetische en maatschappelijke component van een project; dat kost ook tijd en geld terwijl een opdrachtgever dat soms minder belangrijk vindt.

Je hebt een tijdje gewerkt in de consultancy. Heeft dat invloed gehad op je kijk op het beroep architect?
Ik realiseerde me vooral weer de complexiteit van het vak architectuur. En dat de architect deze complexiteit meer over het voetlicht dient te brengen. Ik heb het idee dat andere partijen beter hun meerwaarde weten te communiceren; daar kunnen architecten van leren. Wij hebben in het hele complexe bouwproces met zoveel factoren te maken. We lossen vaak niet alleen ruimtelijke problemen op, maar ook procesmatig De complexiteit van architectuur ligt in het totale proces van heel conceptueel naar heel concreet. Ik waardeer de ultieme verfijning van het echte maken, het proces van concept tot het laatste schroefje, zodat het geheel daadwerkelijk functioneert. Waar het bij ander advieswerk soms eindigt in een rapport.

Betekent gezonde bedrijfsvoering ook het juiste honorarium doorberekenen en hoe lastig is dat?
Dat hangt erg af van de opdracht. Brique Architecten werkt vaak aan publieke gebouwen die aanbesteed moeten worden. Het is lastig om de kosten en uren, van deze tenders, terug te verdienen middels het honorarium, omdat je ook concurrerend moet inschrijven met een vaste prijs. Binnen ons bureau is intern benchmarken om tot een goede prijs te komen van groot belang. Uit voorgaande projecten halen we de relevante cijfers en op basis daarvan bepalen we nieuwe honoraria. We berekenen het honorarium op verschillende manieren, bijvoorbeeld per vierkante meter bvo en op basis van urenbesteding. Op basis hiervan bepalen we de prijs. We kijken natuurlijk ook naar de daadwerkelijke urenbesteding van voorgaande projecten.

Pas achteraf weten we of de inschatting goed is geweest en bespreken we wat eventueel is misgegaan en hoe dit de volgende keer te vermijden. Ik denk dat overall de honoraria voor architecten te laag zijn, maar we hebben nu eenmaal een vrije markt die deze tarieven oplevert. Het toont nogmaals aan hoe belangrijk het is je specifieke meerwaarde als architect te verkopen en te communiceren.

‘Ik denk dat overall de honoraria voor architecten te laag zijn, maar we hebben nu eenmaal een vrije markt die deze tarieven oplevert. Het toont nogmaals aan hoe belangrijk het is je specifieke meerwaarde als architect te verkopen en te communiceren.’

Kan de BNA een rol spelen in het doorberekenen van honoraria?
Het is lastig om tools te geven als branchevereniging, omdat het maken van prijsafspraken verboden is. Daarom is ook de vroegere SR-berekening afgeschaft. Binnen de adviescommissie hebben we ook hierover gesproken en wat de BNA zou kunnen doen. Het belang van benchmarken kwam daarin naar voren. Vragen aan bureaus welke honoraria worden berekend en zo inzicht in de markt te verkrijgen. De vraag is of in verband met concurrentie positie men deze gegevens wil delen, echter als het geanonimiseerd kan en er genoeg bureaus aan meedoen zou het een enorme hulp zijn.