Jezelf positioneren is belangrijk, maar het gebouw wil ook wat

Wat is je achtergrond en wat is de achtergrond van het bureau?
Ik studeerde bouwkunde aan de TU Delft en ben afgestudeerd in 2004, architectuur met als afstudeerrichting renovatie. Tijdens mijn studie ben ik naar Rotterdam verhuisd waar ik werkte bij toen nog Robert Winkel Architecten, het huidige Mei architects and planners. Na mijn afstuderen ben ik bij Kraaijvanger gaan werken en vervolgens nog een aantal jaar voor Baneke, van der Hoeven (nu BANEKE ARCHITECTEN) in Amsterdam. Middenin de crisis in 2011 ben ik voor mezelf begonnen en heb daarna in 2015, samen met Marieke Smelt, CONTEXT architectuur&advies, opgericht.

Enkele jaren geleden heeft Marieke besloten een andere weg in te slaan en sindsdien run ik het bureau alleen. Het bureau is gevestigd in Haarlem, waar ik ook woon. We zijn nu met zijn vieren, waar bij grote projecten soms freelancers aansluiten. Wij zijn gespecialiseerd in transformatie maar werken af en toe ook aan nieuwbouw. Daarnaast zijn we veel met duurzaamheid bezig. Daarbij zijn hergebruik van materiaal en het gebruik van biobased materialen voor ons belangrijke thema’s. Ik wil de focus daarop nog verder ontwikkelen, het bureau daarop gaan profileren en ook onze kennis en werkwijze daarop gaan aanpassen. Daarnaast zie ik mezelf hier in de toekomst ook nog wel breder in ontwikkelen bijvoorbeeld door onderzoek, verzorgen van lezingen en publicaties. Het inzicht dat ik de focus op deze thema’s nog verder wil uitwerken, ontwikkelde ik mede door de training Grip op ondernemerschap.

Wat heb je nog meer geleerd van de training Grip op ondernemerschap?

Het waren thematisch ingedeelde sessies die ervoor zorgen dat je alle stappen doorloopt voor het schrijven van een businessplan. De hele basale vragen: waarom doe je dit, hoe doe je het, hoe verdien je geld, hoe zorg je voor continuïteit in het verkrijgen van opdrachten, kwamen gekoppeld aan die thema’s voorbij.
Voor mij was de vraag: waar sta ik voor, wat wil ik uitdragen, kortom je propositie bepalen, de belangrijkste. En ik ben daar nog steeds mee bezig. Voor de andere stappen, vooral het financiële en administratieve gedeelte, kwam ik erachter dat al best veel goed liep, maar dat de training hielp om deze zaken weer wat scherper te stellen.
De bijeenkomst over acquisitie was voor mij ook erg nuttig. Hoe presenteer je jezelf: bereid je voor op netwerkbijeenkomsten door te kijken wie er aanwezig zijn, train je verhaal van te voren. Je hoeft niet jezelf te verkopen, begin met vragen te stellen aan je gesprekspartner zodat je daarop kunt inspelen. Tijdens de training kwamen we erachter dat alle deelnemers schrik hadden voor “koude’ acquisitie. Architecten zijn niet altijd ‘salesman’. Maar Ries, de trainer, leerde ons hoe hiermee om te gaan.

‘Doordat het een kleine groep was, ontstond er als snel een vertrouwelijke sfeer waarin iedereen zich open op durfde te stellen.’

Hoe bepaal je je (unieke) plek?
Op jullie website staat: wij werken voor opdrachtgevers die niet alleen een goed gebouw zoeken, maar met hun project ook willen bijdragen aan een betere wereld. Kun je dat toelichten?Deze zin was de eerste zin die uit die training naar voren kwam. Ik wil dit nog wel verder uitwerken, maar die dagelijkse drukte van de praktijk…. Uit de training kwam nadrukkelijk naar voren: ik wil iets bijdragen aan het beter maken van de wereld. En dit ook veel meer in mijn werk meenemen. Je hoeft geen niche in de markt te vinden, maar je moet wel een eigenheid hebben als bureau en duidelijk weten te maken waarom opdrachtgevers voor jou zouden kiezen. Alle deelnemers moesten in de laatste sessie hun businessplan presenteren, waarin die eigen kwaliteit ook goed naar voren kwam. Na afloop kreeg je vanuit de groep feedback. Doordat het een kleine groep was, ontstond er als snel een vertrouwelijke sfeer waarin iedereen zich open op durfde te stellen.
Tijdens de training werd geadviseerd om een dagdeel per week voor zaken als positionering en acquisitie te reserveren. Maar laten we wel zijn, projecten gaan altijd voor. De omvang van een bureau speelt ook een belangrijke rol, ik heb er geen aparte afdeling voor.

Naast nieuwbouw is transformatie een specialisatie voor CONTEXT Architectuur & Advies; hoeveel verschillen deze van elkaar?
Transformatie is veel moeilijker, het proces is veel grilliger en het tekenwerk is complexer. Essentieel is hierbij een goed bouwteam, waarin helder gecommuniceerd wordt. Zeker als de Wet Kwaliteitsborging straks in werking gaat, dan gaat het om goede, structurele planning en duidelijke communicatie.
Transformatie, ik ben er op afgestudeerd, heeft echt mijn passie. En dan met name de ‘jongere’ generatie gebouwen, de wederopbouw architectuur, en daarna. Ik vind het een enorme uitdaging om bijvoorbeeld een lelijk kantoorgebouw uit de jaren tachtig (van de 20ste eeuw) te transformeren tot iets heel moois. Ik houd wel van lelijke gebouwen. Een gebouw heeft ook een betekenis in de stad, als een beeldbepalend object. Ik was afgelopen weekend in Hamburg waar de St. Pauli-bunker staat, aan de Feldstrasse; oorspronkelijk de Flaktum IV genoemd. Het al bijzondere object is nu opgetopt met een woongebouw en groen, waardoor het nog bijzonderder wordt. Het is ook een collectief geheugen van de stad.

Is elk transformatieproject weer anders?
Ja, in principe wel; maar er is een vast stramien. Je meet de bestaande situatie in, gaat uittekenen en analyseren, je zoekt op tekeningen naar de structuren. Maar dan gaan we spelen met het programma. In die fase is communicatie en overleg met de opdrachtgever essentieel, want het gebouw wil ook wat. Ruimtes die er al zijn, de hoogte, de ligging, licht. Niet alles kan.

Ik vind dit een hele leuke fase, waarbij we altijd met opties werken. Er is een programma en er is een gebouw; dat leggen we op elkaar en dan gaan we opnieuw praten om te kijken waar we het programma aanpassen aan het gebouw en waar het gebouw aan het programma. Bij monumenten heeft de waardebepaling van bepaalde onderdelen van een gebouw via de waarderingskaart van architectuurhistorici natuurlijk ook invloed op wat er mogelijk is qua aanpassingen.

Is duurzaamheid in het proces een vast onderdeel?
Ja, dat is onlosmakelijk aan het hele traject verbonden. We worden ook steeds beter in bouwfysica. Biobased materialen kunnen bijvoorbeeld meer vocht op nemen; zeker bij monumenten verkleint dit de kans op vocht in de constructie en rotting van balken. Deze boodschap helder communiceren naar opdrachtgevers en aannemers en je daarin zelfverzekerd voelen is ook iets wat in de training geleerd werd. De training ging overigens niet zozeer over inhoudelijke zaken, maar vooral over hoe je je bureau opbouwt.

‘Het is goed om op gezette tijden bewust je bedrijfsvoering door te lichten.’

Architectuur is conjectuurgevoelig, hoe ga je daarmee om?
In deze training werd me duidelijk dat ik een klein bureau van ca. 5 mensen ambieer en niet veel groter wil groeien. Met een netwerk van freelancers kun je daarnaast een flexibele schil houden als je tijdelijk meer inzet nodig hebt. Het is goed om op gezette tijden bewust je bedrijfsvoering door te lichten. Tijden veranderen, jijzelf verandert, dat heeft zijn effect: waar wil je naartoe met je bureau? De training is vooral bedoeld voor kleinere bureaus. In de training komen ook praktische zaken voorbij: het maken van een acquisitie en communicatieplan, een contentkalender: welke boodschap meld je op kanalen als bijvoorbeeld LinkedIn en hoe formuleer je je boodschap passend bij de actualiteit.

Tot slotte terug naar bijdragen aan de betere wereld; hoe gaat dat er verder uitzien?
De energietransitie is natuurlijk al lang gaande, maar er is nog zoveel meer mogelijk en vooral ook nodig. Veel meer hergebruik van bestaande gebouwen en materialen, meer teruggeven aan de omgeving: groen en biodiversiteit, een gezonde leefomgeving, ook voor de gebruikers van een gebouw.En creëer daarnaast ook schoonheid. Dat je er als architect voor zorgt dat een verouderd en vervallen gebouw weer een functie krijgt, een plek in de buurt. Dat de verborgen kwaliteit weer zichtbaar wordt gemaakt.

--------------

Door de opbouw van de trainingsreeks zie je de deelnemers per workshop groeien in hun ondernemerschap. Naast het inhoudelijke aanbod over alle aspecten van het ondernemer zijn, wisselen zij onderling veel kennis en ervaring uit. Iedere reeks zie ik de groep steeds hechter worden en zij houden ook na de training nog contact met elkaar. - Ries Meertens | Docent Grip op Ondernemerschap