De BNA is tevreden over de stappen van staatssecretaris Mona Keijzer van Economische zaken voor betere rechtsbescherming bij overheidsaanbestedingen. Architecten lopen veelvuldig op tegen onredelijke voorschriften en buitensporige deelnamekosten. Het is slikken of stikken. Klagen bij de aanbesteder heeft weinig zin en procederen biedt ook weinig soelaas. Een aanscherping van de Aanbestedingswet moet voor verbetering zorgen, zodat gedupeerde architecten beter hun recht kunnen halen.
Staatssecretaris Keijzer gaat rechtsbescherming bij aanbesteden verbeteren
Adequate klachtafhandeling wordt de norm
Nu heeft klagen over een disproportionele tender weinig zin als de aanbesteder niet meewerkt. Dat gaat veranderen. Alle aanbesteders moeten straks verplicht een apart onafhankelijk klachtenloket voor aanbestedingen instellen. En daarvoor gelden vereisten, met betrekking tot voorspoedige klachtafhandeling, eventuele opschorting van de tender en het opvolgen van het advies van het klachtenloket. Bij klachten over fouten in de aanbestedingsprocedure fungeert de Commissie van Aanbestedingsexperts als stok achter de deur. Die commissie kan de aanbesteding 14 dagen opschorten om de klacht af te handelen. Ook voor het advies van de Commissie geldt ‘pas toe of leg uit’. Voor klachten over selectie- en gunningsbeslissingen komt er een pilot waarbij de klachtenloketten ondersteund worden door onafhankelijke experts.
Verbeterde positie ondernemers bij de rechter
Veel aanbestedingsleidraden stellen dat architecten al hun rechten verspelen als zij niet voor aanmelding/inschrijving of soms zelfs binnen x dagen na publicatie van de nota van inlichtingen een kort geding aanspannen tegen disproportionele zaken in de procedure. De Gids Proportionaliteit wordt uitgebreid met een voorschrift dat dergelijke ‘rechtverwerkingsclausules’ aanpakt. Daarnaast treedt het Ministerie van
Economische Zaken in overleg met het Ministerie van Justitie en Veiligheid om de positie van ondernemers in een (kort geding) procedure te verbeteren. Gedacht wordt aan forfaitaire vergoeding van de proceskosten wanneer aanbesteder i=onvoldoende werk gemaakt heeft van klachtafhandeling en een verplichting van aanbesteder om relevante informatie voor de zitting te delen. De staatssecretaris wil de motiveringsplicht voor selectie- en gunningsbeslissingen aanscherpen, zodat aanbesteders zich niet kunnen verschuilen achter het verweer dat het om ‘bedrijfsgevoelige informatie’ gaat. Tot slot worden ook de gronden voor vernietiging van een gesloten overeenkomst uitgebreid.
Monitoring en evaluatie
De aangekondigde aanpassingen zijn tot stand gekomen na intensief overleg met het Ministerie van Economische Zaken, MKB-Nederland, VNO-NCW, diverse aanbestedende diensten en de meest betrokken brancheorganisaties, waaronder de BNA. Ook is afgesproken dat aanbestedende diensten de afhandeling van klachten moeten gaan monitoren en hierover rapporteren. Ook zal de effectiviteit van de genomen maatregelen bezien worden in een evaluatie, twee jaar na de inwerkingtreding van de wet. “Eindelijk zetten we de broodnodige stap vooruit met rechtsbescherming bij aanbesteden. Zodat aanbesteders luisteren als er misstanden gemeld worden en er eindelijk een eind komt aan de ‘slikken of stikken’ cultuur,” aldus BNA-directeur Fred Schoorl. “We zijn hoopvol, maar niet naïef. We houden vinger aan de pols en zullen actie ondernemen wanneer dat nodig blijkt. ”