Eind 2020 presenteerden ministers Ollongren (BZK) en Van Engelshoven (OCenW) het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp 2021-2024. De BNA reageert met een positieve, maar ook kritische brief aan de Ministers. BNA-voorzitter Francesco Veenstra: “Een actieprogramma dat ‘breder en beter’ wil zijn, zal ook ‘integraler en concreter’ moeten zijn. Onze overtuiging is dat kwalitatief hoogwaardig ruimtelijk ontwerp in het hele plannings- en bouwproces doorwerkt.”

Vierjarig stimuleringsprogramma
Het Actieprogramma is een vierjarig stimuleringsprogramma om de inzet van ruimtelijk ontwerp voor de maatschappelijke vraagstukken te versterken. Het actieprogramma vormt een onderdeel van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en het cultuurbeleid. De BNA heeft zich in de aanloop bij de Ministeries en Atelier Rijksbouwmeester samen met BNSP, NVTL en BNI ingezet voor betere publiek-private samenwerking en een sterke branche, met meerwaarde voor opdrachtgever en samenleving. Het actieprogramma heeft vijf actielijnen, waarop de BNA per brief (zie link) heeft gereageerd.

Inzetten op integrale ontwerpkracht
De BNA ziet het inzetten van de integrale ontwerpkracht als sleutel voor het aanpakken van grote maatschappelijke vraagststukken. Als creatieve en ondernemende branche dragen architecten met hun verbeeldingskracht en ruimtelijke intelligentie graag bij en zijn we graag deel van de oplossing. Naast ‘gebouwd geluk’ is een beter, toekomstbestendig land mogelijk, met minder woningnood, meer klimaatbestendigheid, meer sociale cohesie en dus meer leefkwaliteit. Met een scherp oog voor de behoeften van opdrachtgevers, gebruikers en samenleving. Hoofdpunten van de BNA zijn:

1. Zet vanuit het Rijk meer in op hoogwaardig multidisciplinair ontwerpend onderzoek
   Help ontwerpers, opdrachtgevers, onderzoekers en andere stakeholders om met multidisciplinair ontwerpend onderzoek samen tot creatieve en effectieve oplossingen te komen voor maatschappelijke uitdagingen. We bieden graag het door ons ontwikkelde instrumentarium aan. Een investering van het Rijk in hoogwaardig ontwerpend onderzoek is belangrijk om de schaalgrootte te bereiken, die noodzakelijk is voor regionale en lokale oplossingen met voldoende impact.

2. Vergroot de nadruk op goed opdrachtgeverschap met concrete stappen
   De rol van de Rijksoverheid als launching customer verdient veel nadruk in de uitvoering van het actieprogramma. De mogelijkheid van de overheid om als grote opdrachtgever invloed uit te oefenen, bijvoorbeeld in de ondersteuning van jong talent, wordt nu onderbenut. In het opdrachtgeverschap gaat het, bij zowel overheden als bij andere partijen, regelmatig mis, door onkunde en soms onwil. Het opnemen van door BNA samen met marktpartijen ontwikkelde handreikingen voor architectenselecties in een Handreiking Ruimtelijk Ontwerp is een concrete stap die wij van harte aanbevelen.
   

Urgente maatschappelijke uitdagingen: ontwerpkracht vereist
De ministers benadrukken dat het Nederland van de toekomst een gedeelde verantwoordelijkheid is van de overheden en marktpartijen. Het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp moet volgens hen iedereen beter toerusten om de opgaven die voor ons liggen samen op te pakken. De uitdagingen zijn groot en samenwerking is essentieel om de ambities te realiseren. Zeker in ons land waarin de ruimte schaars is.
Minister Ollongren: “Nederland staat voor grote en urgente maatschappelijke uitdagingen. Denk aan de enorme woningbouwopgave, de ruimte die nodig is voor de opwek en het transport van duurzame energie en het inspelen op verandering van het klimaat. Het ruimtelijk ontwerp is een belangrijk instrument om deze complexe transities, die vaak op elkaar stapelen in dezelfde gebieden, te laten slagen.”

Minister Van Engelshoven: “Nederland is de afgelopen eeuwen steeds opnieuw ingericht en dat heeft geleid tot een rijke erfenis aan gebouwd erfgoed en waardevolle cultuurlandschappen. De inzet van ontwerp en ontwerpers zoals architecten, stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten is daarom van groot belang. We hebben een sterke reputatie op het gebied van ontwerp. Die willen we behouden.”