Architectenbureaus verwachten de komende tijd een daling van het aantal nieuwbouwprojecten en zien opdrachten van particulieren afnemen. Door prijsstijgingen en leveringsonzekerheid vertraagt de woningbouw en ook de verduurzaming, terwijl hier juist een versnelling nodig is. Bureaus zien zich door loonstijgingen en de hoge inflatie genoodzaakt om flinke prijsstijgingen door te voeren in hun tarieven. De BNA vraagt hiervoor begrip in de markt en bij opdrachtgevers. Deze marktgegevens komen uit de BNA Conjunctuurmeting najaar, die nog voor de stikstofuitspraak bouwvrijstelling van de Raad van State is uitgevraagd.
Architectenbureaus: “Werkvoorraad daalt, woningbouw vertraagt, tarieven gaan stijgen”
Investeren in ontwerpkracht
“Op deze manier gaan we de gewenste aantallen, betaalbaarheid en duurzame kwaliteit van de nodige woningen niet halen. Het moeilijke aan de situatie is dat de ontwikkeling van duurzame woningen begint te haperen nu er grote behoefte aan is. Sommige bureaus moeten al inkrimpen. Er moet nu juist worden geïnvesteerd in ontwerpkracht om samen met alle betrokkenen nog slimmer te bouwen. Ontwikkel samen nieuwe duurzame bouwmethoden en processen binnen de bestaande en nieuwe gebouwde omgeving. Zo voorkomen we dat de bouw stilvalt, want dat wil niemand!”, aldus BNA-voorzitter Jolijn Valk.
Werkvoorraad gedaald, noodzaak hogere tarieven
“Bureaus maken zich grote zorgen over de krimp van de opdrachtenstroom, de toegenomen onzekerheid in de branche en de opeenstapeling van belemmeringen buiten hun invloedssfeer. Bureaus zullen de extreme prijsstijgingen direct moeten doorberekenen in de honoraria ook van de bestaande opdrachten”, vervolgt Jolijn Valk. Uit de conjunctuurmeting blijkt dat de werkvoorraad van architectenbureaus dit najaar is gedaald naar gemiddeld 4,7 maanden. Dit is ruim een maand minder dan afgelopen voorjaar en de 3 metingen daarvoor. Het aandeel bureaus dat de werkvoorraad als groot beoordeelt, is gedaald van 30% het afgelopen voorjaar naar 15% dit najaar.
Productiebelemmeringen
Bureaus zijn dit najaar minder positief geworden over de vooruitzichten voor het aantal nieuwe opdrachten en de omzet. Bijna 40% van de bureaus verwacht een daling van de opdrachten en de omzet in het vierde kwartaal. De meeste bureaus (86%) ervaren problemen bij projecten door vertraagde vergunningsverlening of besluitvorming op regionaal of gemeentelijk niveau. Verder ervaart een ruime meerderheid van de bureaus (64 %) belemmeringen bij de productie. De meeste belemmeringen komen door vertragingen bij (onder)aannemers en trage besluitvorming en vergunningverlening bij (gemeentelijke) overheden.
Prijsstijgingen en leveringsproblemen
In de ontwerpfase, projectvoorbereiding, of -uitvoering ervaren de meeste bureaus problemen door schaarste aan algemeen gebruikte bouwmaterialen of (componenten van) installaties. Ongeveer de helft van de bureaus heeft door de prijsstijgingen of leveringsproblemen projecten moeten uitstellen of het materiaalgebruik moeten aanpassen. De prijsstijgingen en leveringsproblemen hebben bij 40% van de bureaus ertoe geleid dat er bij projecten voor minder duurzame oplossingen is gekozen.
Over de BNA Conjunctuurmeting
Twee keer per jaar peilt de BNA de conjunctuur bij de leden. De Conjunctuurpeiling gaat in op productiebelemmeringen, werkvoorraad, opdrachten, omzet, honoraria, medewerkers, type opdrachten, opdrachtgevers en deelmarkten. Dit geeft inzicht in de actuele marktverwachtingen van bureaus. Alle BNA-leden krijgen de resultaten gratis toegezonden.