Dit jaar is de BNA Architectendag met het thema ‘inter <> actie’ voor het eerst digitaal, live vanuit Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Het programma verkent verschillende invalshoeken van het ‘ontwerpen aan een betekenisvolle toekomst’ waarbij er in plenaire sessies en deelsessies wordt gediscussieerd over hoe de architectuur daaraan kan bijdragen.

Waar ik vooral benieuwd naar ben dit jaar is op welke manier mijn collega-architecten bezig zijn met het ontwerpen aan een duurzamere wereld. Waar liggen de kansen? Waar liggen de uitdagingen? Hoe gaan andere bureaus hiermee om? Ik hoop dat deze onderwerpen aan bod komen omdat we hier allemaal dagelijks mee te maken hebben.

Het programma wordt afgetrapt met een kort gesprek door dagvoorzitter Gaetana Ferla en BNA-voorzitter Francesco Veenstra. Zij roepen op tot ondernemerschap in de zin van duurzaamheid en circulariteit, thema’s die de hele middag centraal staan.

De eerste plenaire sessie is een interessante discussie over een betekenisvolle toekomst tussen onderzoeker Mark Mobach, architect Annegien van Dijk en ontwikkelaar/architect Mendel Robbers. Ook hier gaat het weer om de centrale vraag: wat is een betekenisvolle toekomst?

Zij duiken meteen in de moeilijkheden van circulair bouwen. Van Dijk stelt dat schijnbaar triviale dingen zoals garanties bijna onoverkoombaar ingewikkeld worden. De architect moet alles van A tot Z uitzoeken, bovendien moet de opdrachtgever durven te experimenteren. Elk project zou als een casestudy gezien moeten worden om onze gemeenschappelijke kennis verder te brengen, en kennis zou veel meer gedeeld moeten worden.

Robbers pleit er voor dat de barrières van de beroepsgroep geslecht moeten worden, waar Mobach het helemaal mee eens is. Architecten moeten meer multidisciplinair kunnen werken en meer op plekken zitten waar beslissingen worden gemaakt. Robbers stelt dat ook het proces beloond moet worden. Waarom bestaan er wel awards voor het meest fantastische gebouw en niet voor het meest fantastische proces?

Er komt een interessante vraag uit de chat: ‘welk gebouw heeft een diepe indruk gemaakt op de panelleden?’ Hierop worden het Forumgebouw in Groningen genoemd, het Schieblok door ZUS architecten en de LocHal in Tilburg.

Na de plenaire sessie is het tijd voor één van de zeven deelsessies; ik koos voor ‘Values of Survival’, gemodereerd door Caroline Nevejan. Ze ontwikkelde het gelijknamige onderzoeksprogramma voor de biënnale in Venetië samen met wetenschappers, ontwerpers en beleidsmakers. In de introductie stelt ze dat de natuur op hol is, over 10 jaar zijn we al bij de 2 graden opwarming van de aarde. Een idee is nu niet meer genoeg, we moeten nu het goede doen. Ze introduceert architecten Henk Hartzema en Oscar Vos en stelt de vraag: wat betekent dit voor de architectuur?
Hartzema en Vos noemen de impact van materiaalkeuze op het milieu en het belang van innoveren. Hier komt ook weer een belangrijk punt uit de plenaire sessie naar voren: architecten als beleidsmakers in te zetten.

De focus verschuift naar de jonge generatie, in de commentaren schrijft Maartje Berenschot de opmerking: ‘Onze studenten zijn de sleutel tot de veranderingen. Studenten leren nu al omgaan met biobased materialen. Ze willen niet meer groot wonen maar klein wonen. Zij willen minder spullen.’

‘Daar zit wat mij betreft ook een hoopvolle conclusie: een groot deel van de ‘jonge generatie’ leeft al naar de visies die we hier nog als toekomstscenario schetsen. En dat gaat verder dan de gebouwde omgeving alleen. ’

Door de interessante discussie loopt de sessie uit en worden we digitaal opgeroepen om over te schakelen naar de laatste plenaire sessie over de transitiedenken van Derk Loorbach.
Loorbach is actie onderzoeker en hoogleraar. Hij pleit dat we in kleine transities moeten denken, bij onszelf moeten beginnen. Dat voor de architect het circulair bouwen niet alleen een niche is, maar dat we het tot corebusiness moeten maken. Hij roept op om de knop om te zetten, veel meer te denken vanuit de vanzelfsprekendheid om circulair te bouwen. Herken de goede voorbeelden en ga daar vanuit beginnen systemen te bouwen. Hij sluit af met de vraag: ‘Kijk in je eigen praktijk, wat kan je daar veranderen?’ Waarop BNA-voorzitter Francesco Veenstra concluderend antwoordt dat hij van plan is om te herprioriteren, meer gebruik te maken van de jongere generatie en met frisse ogen naar de realiteit te kijken.

Welke actie neem jij?
Wat ikzelf meeneem van deze Architectendag is vooral de oproep van Mendel Robbers en Annegien van Dijk tot meer samenwerking en generositeit tussen architecten. Ik ben ervan overtuigd dat alle neuzen dezelfde kant op staan binnen de branche als het gaat om de belangrijke kwesties die vandaag besproken werden. Het is ongelofelijk relevant om juist nu innovaties, processen en juist ook gemaakte fouten te delen in onze gezamenlijke opgave om zo duurzaam mogelijke gebouwen te ontwerpen. Niet elk bureau hoeft afzonderlijk het wiel uit te vinden, wanneer we onze krachten bundelen komen we sneller tot de groene toekomst waar iedereen zich op verheugt.

Hopelijk volgend jaar weer gewoon een event in levenden lijve, maar voor dit jaar complimenten voor de creativiteit van de organisatie en het relevante programma.

Over Evelien
Evelien Rodemeier (1988) is architect en sinds 2018 mede-eigenaar van rdmr architecten in Amersfoort. Samen met haar partner Thomas Rodemeier richt ze zich op zowel de Nederlandse, de Duitse en Zwitserse markt. 

BNA Jong kernteam
Evelien Rodemeier is samen met haar partner Thomas Rodemeier een van de BNA Jong kernteam leden. BNA Jong is het ontwikkelprogramma-in-de-maak voor jong talent. Met BNA Jong ondersteunt de BNA jonge professionals en bureaus in hun ontwikkeling als ruimtelijke ontwerpers van de toekomst. De leden van het kernteam agenderen behoeften en geven mede vorm aan de programmering van de BNA.

Leden BNA Jong kernteam:
Maarten Fillius, Partner bij APTO architects
Fieke Grooters, oprichter Made by Phi
Bram van den Heuvel, oprichter Strikwerda van den Heuvel
Bart Knuvers, oprichter O.A. architectuur
Thomas Rodemeier en Evelien Rodemeier, oprichters rdmr architects
Jozien Timmer, architect bij MVSA
Olly Veugelers, architect Benthem Crouwel Architects
Willem Wopereis, architect bij Hofman Dujardin

De leden van het kernteam zijn of werkzaam bij een BNA bureau of eigenaar van een BNA bureau, afgestudeerd als architect, interieurarchitect, landschapsarchitect of stedenbouwkundige en jonger dan 40 jaar.

Meer weten over BNA Jong? Neem contact op met Marieke Istha via netwerken@bna.nl