Prestige, poen en plezier
Er wordt daarbij gesproken over potentieel nieuwe bedrijfsmodellen als breekijzer bij herpositionering. Architecten en hun bureaus zouden bijvoorbeeld de mogelijkheden van digitalisering moeten aanwenden, een sleutelpositie moeten verwerven in de circulaire economie, of ruimte moeten veroveren op andere partijen in de bouw. Dit alles met een gezonde dosis creativiteit en ondernemerschap. Onder de streep zou dit impulsen geven aan de welbekende 3P’s: ‘prestige’, ‘poen’, en ‘plezier’ (in willekeurige volgorde).

Gezond bedrijfsmodel als springplank voor vernieuwing
Echter deze stappen buiten de gebaande paden vereisen in de eerste plaats dat bureaus over voldoende financiële middelen beschikken om deze ontwikkelingen te initiëren. Zeker na de constatering dat momenteel maar 80% van de architectenbureaus zwarte cijfers schrijft. De financieel gezonde bedrijfsmodellen van vandaag zijn dan ook de springplank naar de nieuwe modellen van morgen.

Hoofdingrediënten voor succes
Hoe dan te komen tot zo’n financieel gezond bedrijfsmodel? In het afgelopen jaar heb ik samen met BNA systematisch ruim 300 bedrijfsmodellen naast elkaar gelegd en gekeken naar financiële prestaties. Hierbij is gericht op een verzameling aan organisatorische componenten die in samenspel een bepaald bedrijfsmodel vormen. Vergelijk het met een gerecht op basis van een verzameling ingrediënten. Het heeft hierbij niet zoveel zin om naar één ingrediënt te kijken, het gaat om het samenspel tussen ingrediënten. De hoofdingrediënten die onder de loep zijn genomen zijn: de positie(s) van een bureau in projecten (bijvoorbeeld ‘alleen ontwerp’ of ‘ontwerp t/m esthetische begeleiding’), de markt(en) die het bureau bedient in projecten, de samenstelling van het bureau, en de gebruikte honorariuminstrumenten in projecten.

Multidisciplinair, flexibel, hybride, schaal
De resultaten laten zien dat financieel succesvolle bureaus eerder multidisciplinair zijn dan dat ze bestaan uit alleen architecten. Succesvolle bureaus zijn ook hybride: ze combineren uniformiteit en diversiteit bij de invulling van de verschillende ingrediënten (over projecten heen). Uniformiteit zorgt voor efficiëntie en diversiteit ondersteunt flexibiliteit. Hierbij hangt de passende vorm van ‘hybriditeit’ af van de bedrijfsgrootte: grote bureaus kunnen succesvoller meer divers opereren dan kleine en middelgrote bureaus. Misschien nog interessanter is dat per grootteklasse niet alle hybride modellen goed werken. Zo doen middelgrote bureaus er geen goed aan heel divers te zijn in de markten die worden bediend, en gaat voor grote bureaus een sterk diverse marktbenadering minder goed samen met het gebruik van een grote diversiteit aan honorariuminstrumenten.

Inzicht in kansrijke bureaukarakteristieken
Systematisch inzicht in de bedrijfsmodellen van vandaag biedt architectenbureaus, bureaumanagers en de BNA een taal om te communiceren over de meest kansrijke bureaukarakteristieken, ondernemerschap, groeiambities en bedrijfsbeleid. Het geeft ook richting bij het realiseren van de financiële slagkracht die ruimte biedt voor innovaties en de nieuwe bedrijfsmodellen van morgen.

Discussieer op 1 april van 15.30-17.30 mee in het netwerk bureaumanagement
Deze inzichten zullen worden besproken met het BNA netwerk bureaumanagement door Armand Smits (Radboud Universiteit) en Jasper Kraaijeveld (BNA). Daarnaast zal Nicoline Mulder (projectmanagement expert) via het idee van ‘Chaordisch organiseren’ ingaan op hoe je in de praktijk vorm kunt geven aan complexe projecten. In deze sessie ga je met andere leden het gesprek aan over de verschillende bedrijfsmodellen, een projectmanagement-aanpak voor architectenbureaus en hoe deze concreet toe te passen.