Jip, waarom zou een architect natuurinclusief moeten ontwerpen en bouwen?
Elk gebouw laat een stuk natuur verdwijnen, dus als architect kan je daar iets voor terug doen. Je gebouw staat er misschien wel 100 jaar. Dus een natuurinclusief gebouw draagt dan op langere termijn bij aan de natuur, en aan het faciliteren en versterken van de ecosysteemdiensten. Dat zijn diensten die de natuur levert en daardoor een probleem van onsmensen oplossen.
Welke meerwaarde kan de architect hierbij leveren voor de opdrachtgever/de samenleving?
Om een voorbeeld te geven: het regent nu harder, en dat zorgt voor overstromingen en de samenleving ervaart overlast. Maar het extra water kan ook worden opgevangen en gebufferd door natuurinclusieve maatregelen zoals groene daken en bomen. Door natuurinclusief ontwerpen lever je dus een bijdrage aan een betere samenleving en meer kwaliteit van de leefomgeving.
We kijken ook vanuit ondernemerschap naar dit thema: biedt natuurinclusief een nieuw business model, of is het iets voor idealisten?
Om te beginnen: natuurinclusief bouwen hoeft niet duur te zijn. Vele dingen zijn gratis. Bij een spouw in een muur van 10mm gebeurt er bijvoorbeeld niets, maar bij een spouw van 18 mm kunnen er dieren in. Dat kost helemaal niets extra. Een project zoals Bosco Verticale in Milaan en Wonderwoods in Utrecht zal wel meerkosten hebben. Al wordt in Eindhoven nu de Trudo Toren gebouwd waarin sociale huurwoningen komen – en dat lukt dus ook.
Maar natuurinclusief ontwerpen kan op verschillende manieren je ondernemerschap versterken. Je kunt expert worden met een unieke propositie. Architect Daan Bruggink van ORGA architecten of landschapsarchitecte Maike van Stiphout van nextcity.nl zijn bijvoorbeeld ontwerpers die zich met dat thema profileren. Zij bieden unieke diensten aan en kunnen je adviseren. Bijvoorbeeld: welk soort groen dak levert het meeste op? Architecten kunnen zich ook onderscheiden met natuurinclusief bouwen als het hun public relations betreft. Iets voor de natuur doen kan positief op je afstralen. ‘Doing good’ en positief nieuws draagt bij aan een goede reputatie.
Nu al natuurinclusief te ontwerpen is ook van strategisch belang. Duurzaamheid is is nu al niet meer weg te denken uit de bouw. In de toekomst zal ook natuurinclusief bouwen, zeker in Europa, nog belangrijker worden. Er zal een uniforme standaard komen en opdrachtgevers zullen vaker vragen om natuurinclusieve ontwerpen. In de toekomst geldt een dergelijke regelgeving voor iedereen en zal zorgen voor een level playing field. De angst voor bijvoorbeeld het stil vallen van je bouwplaats is er dan ook niet meer: als je natuurinclusief bouwt anticipeer je daarop en kun je financiële tegenvallers voorkomen.
Hoe weet je als architect of je het goed doet?
Porositeit is een belangrijk onderdeel in het ontwerp. Maak gaten! Dan komt het bij wijze van spreken al goed. Maar vergis je niet: het is een kwestie van tijd. Binnen een week zit je plan nog niet vol mussen. Hoe dan ook: denk integraal, je gebouw staat niet op zichzelf, het is onderdeel van zijn omgeving waar het mee in verbinding staat!
Jij noemt de ‘Toolbox Natuur-Inclusief Bouwen’ en mijlpaal. Wat kun je als architect ermee?
Vanuit de Vogelbescherming willen wij dat er een meer kennis over en regelgeving komt voor natuur-inclusief bouwen. De ‘Toolbox’ is in die zin een mijlpaal. Tegelijk is deze website een bron van kennis en inspiratie. Wij willen daarmee professionele ontwikkeling, maar ook gedragsverandering stimuleren.
Helpt de Toolbox ook om bijvoorbeeld de opdrachtgever te overtuigen?
De Toolbox levert je door kennis en inspiratie daarnaast de nodige argumenten op om de opdrachtgever in je verhaal mee te nemen.
Wat is het meest belangrijke aspect van de Toolbox?
Dat hij gratis is: ‘Free to grab!’. Iedereen heeft zo toegang tot de ontwikkelde kennis.
Welk onderdeel kunnen architecten die nog niet zo in het natuurinclusieve bouwen zitten in ieder geval bekijken?
Als je natuurinclusieve ambities hebt, dan zijn er vele standaardoplossingen die je zonder problemen kan toepassen. Maar je moet ook kijken wat je collega’s doen, zoals het filmpje van Daan Bruggink op de Toolbox website, hij legt heel helder voor architecten en ontwerpers uit waarom natuurinclusief bouwen zinvol is.
Zijn er andere bronnen waar je terecht kunt, als je een verdiepingsslag wilt maken?
Als je meer wilt weten dan de Toolbox beidt, dan zijn er 3 goede standaardwerken: Stadsnatuur Maken door Jacques Vink, Piet Vollaard en Niels de Zwarte, de First Guide to Nature Inclusive Design door nextcity.nl en het boek Designing for Biodivdersity uitgegeven door de RIBA.
Als je als architect aan de slag wilt: met welke partijen zou je kunnen samenwerken?
Je kan veel zelf doen als architect. Maar schroom niet om ook bij anderen te rade gaat als je iets niet goed weet. En naast landelijke instellingen zoals de Vogelbescherming en de Zoogdiervereniging kun je profiteren van de lokale kennis. Denk aan vakinhoudelijke tips, maar ook ruimtelijke details, het aansluiten bij de omgeving. In elke gemeente is wel een (vogel)werkgroep die zich bezig houdt met natuur.
Wat is je belangrijkste tip voor architecten?
Er zijn heel veel no-regret maatregelen. Daar kan niets mee mis gaan, en als je die niet doet, dan heb je niets. En gebouwen blijven langer staan, dus pak je kans en draag bij. Ten tweede: je hoeft helemaal geen concessies te doen financieel, of voor de gebruiker. Er is heel veel mogelijk!