Waar biedt de gebouwde omgeving ruimte voor de natuur? Het is deze uitdagende opgave waar veel architecten zich voor gesteld zien. De wensen om steden te verdichten én natuurbehoud en biodiversiteit te bevorderen, lijken bijna haaks op elkaar te staan. Een integrale visie is nodig. Natuurinclusief ontwerpen geeft natuur de ruimte, maar biedt tegelijk kansen om de leefbaarheid in steden te vergroten. Daardoor draagt het bij aan de gezondheid van de bewoners en het ecosysteem. – Door Katja van Roosmalen
Natuurinclusief ontwerpen geeft natuur de ruimte en vergroot de leefbaarheid
Wat is natuurinclusief ontwerpen en bouwen?
Natuurinclusief ontwerpen is ontwerpen met en voor de natuur. Het is meer dan groen opnemen in een plan, op het dak of in de gevel. Het gaat om fysieke ruimte creëren en het beschermen van de biodiversiteit. Natuurinclusiviteit bevordert ons karakteristieke ecosysteem. Een ecosysteem dat door de intensivering van de landbouw en verstedelijking de afgelopen eeuw onder druk staat. Uitgedrukt in MSA (Mean Species Abundance) heeft Nederland nog maar 15% van de oorspronkelijke inheemse planten- en diersoorten over. Om dat tij te keren is het belangrijk dat de inheemse natuur zijn plek in Nederland en terugwint. Dat steden vergroenen én dat bij het integreren van natuur in ontwerpen bewuste keuzes gemaakt worden om de invloed van invasieve exoten een halt toe te roepen. Door ruimte voor o.a. planten, insecten, vogels en vleermuizen te creëren wordt het ecosysteem versterkt.
Waarde van de architect
Het is de kracht van architecten om stedelijke opgaven in een breed perspectief te plaatsen en kaders te schetsen. Zij zijn een gids voor opdrachtgevers om op innovatieve wijze invulling te geven aan hun wensen en tegelijk aan maatschappelijke eisen en vraagstukken. Door de ruimte slim invulling te geven en grenzen te bepalen, bieden zij de gebouwde omgeving geen leegte maar potentieel. Bijvoorbeeld door architectuur die ruimte geeft aan natuur en biodiversiteit. Door met de markt nieuwe ecosysteemdiensten te ontwikkelen. En door integraal en natuurinclusief ontwerpen naar een hoger niveau tillen en te helpen een samenleving te realiseren die inclusief, duurzaam en gezond is.
Kansen
Natuurinclusief bouwen biedt veel kansen om de duurzaamheid niet alleen vandaag, maar ook in de toekomst te bevorderen. Bijvoorbeeld door het versterken van de biodiversiteit. Maar het draagt ook bij aan de beleving en gezondheid van de gebouwde omgeving. En, natuurinclusief ontwerpen voorkomt hittestress en wateroverlast in steden. Architecten die de natuur bewust onderdeel maken van hun ontwerp leveren dus veel meer dan alleen esthetische, economische, sociale en bouwkundige meerwaarden. Ze bieden een nieuwe horizon, een nieuw perspectief en antwoorden op vragen die (soms nog onbewust) leven in de samenleving.